High-end mini-ITX X570 review: ASRock X570 Phantom Gaming-ITX/TB3 vs. Asus RoG Crosshair VIII Impact

ASRock X570 Phantom Gaming-ITX/TB3

De X570 Phantom Gaming-ITX/TB3 van ASRock heeft zoals de naam al duidelijk maakt een regulier mini-itx-formaat. De AM4-socket wordt echter omgeven door een ongebruikelijke mounting voor koelers: dat zijn namelijk de vier gaten voor Intel socket 1151-koelers. Koelers die uitsluitend met socket AM4 werken, zoals de boxed koelers van AMD, kun je op dit bordje dus niet kwijt. In de lijst met ondersteunde koelers staan wel vrijwel alle waterkoelers en diverse Noctua-modellen.

Geheugen en opslag

ASRock heeft twee geheugensloten geplaatst, die volgens de fabrikant geschikt moeten zijn voor snelheden tot 4533 MHz met geschikte modules. Tussen de socket en de geheugensloten zitten de drie fanheaders die het bordje telt (twee bovenaan, eentje ter hoogte van de chipset-heatsink). De 24-pins atx-stekker en de usb 3.0-header (interne usb-c ontbreekt) wijzen recht omhoog, maar de vier sata600-poorten zijn wel gekanteld uitgevoerd. De X570 Phantom Gaming-ITX/TB3 biedt daarnaast ook nog plaats aan een m.2-ssd, maar de locatie op de achterkant maakt hem ongeschikt voor ssd's die veel warmte produceren.

Zoals we gewend zijn van de X570-moederborden is de chipset voorzien van een ventilator, die je in de bios op verschillende draaisnelheden in kunt stellen. Vlak onder de chipset zit het enige pci-express x16-slot, dat uiteraard werkt op 4.0-snelheid en van metalen versterking is voorzien. Voor rgb zijn er zowel een reguliere als een addressable header beschikbaar.

CPU-stroomvoorziening, netwerk en audio

Voor de stroomtoevoer is er één achtpins eps-connector aanwezig. De stroomvoorziening bestaat uit een Intersil ISL69147-controller die in 4+2-modus is geconfigureerd. Via doublers worden de cpu-fasen verdubbeld tot acht stuks, die elk een eigen ISL99227B-powerstage tot hun beschikking hebben. Een heatpipe verbindt het koelblok op het merendeel van de primaire fasen met de chipset-heatsink.

De volledige netwerkvoorziening is afkomstig van Intel: een I211AT voor gigabit ethernet en een AX200-chip voor 802.11ax-wifi, oftewel wifi-6. Dat is een high-end draadloze netwerkchip met een maximale theoretische snelheid van 2400 Mb/s en bluetooth 5.0-ondersteuning. Realtek is verantwoordelijk voor de audio van de ASRock X570 Phantom Gaming-ITX/TB3, uiteraard met de luxe ALC1220-codec. Daar krijg je bovendien de Creatieve Sound Blaster Cinema 5-software bij.

Aansluitingen: thunderbolt en displayport 1.4-ingang?!

Het i/o-paneel van het moederbord is drukbezet, waarbij we beginnen met de bijzonderste aansluiting: een thunderbolt 3-poort met een bandbreedte van 40 Gb/s. Daarmee is de X570 Phantom Gaming-ITX/TB3 tot nu toe het enige socket AM4-moederbord met thunderbolt aan boord. Naast thunderbolt kun je deze poort ook gebruiken voor het quickchargen van usb-apparaten (max. 3 A bij 5 V), een normaal usb 3.1-signaal (gen2) en het uitvoeren van video naar je monitor. Daartoe heeft ASRock een displayport 1.4-ingang voorzien: je kunt dus de output van je videokaart doorlussen naar je moederbord om hem mee te sturen via thunderbolt.

Naast de thunderbolt-poort zijn er ook nog vier reguliere usb-poorten aanwezig, waarvan twee gen1 (usb 3.0) en het andere paar gen2 (usb 3.1). Zelfs voor het aansluiten van een PS/2-invoerapparaat is nog een connector aanwezig. Verder vinden we achterop zes audio-jacks, een optische audio-uitgang (s/pdif), een hdmi-uitgang (uitsluitend bruikbaar met apu's) en de bedrade netwerkaansluiting. Bovendien is er een clear-cmos-knopje geplaatst.

Asus RoG Crosshair VIII Impact

Op zijn RoG Crosshair VIII Impact heeft Asus een reguliere AM4-mounting gebruikt, maar zoals we al schreven is de Impact een stukje langer dan een normaal mini-itx-moederbord. Bijna drieënhalve centimeter om precies te zijn, voor totale afmetingen van 20,3 x 17 cm. Die extra ruimte gebruikt Asus niet voor een tweede pcie-slot - daar is deze 'mini-dtx' formfactor ooit voor bedacht - maar om een 'sodimm.2' te plaatsen. Met de meegeleverde insteekkaart kun je twee m.2-ssd's verticaal op het moederbord installeren, waarbij de een zijn lanes rechtstreeks van de cpu en de ander van de chipset krijgt.

De Crosshair VIII Impact met de dimm.2-kaart gemonteerd.

Twee fans en overklokfeatures op het i/o-panel

De chipset vinden we op de Crosshair VIII Impact, overigens het eerste itx-model in de AMD RoG-serie ooit, niet zoals gebruikelijk ergens onder het midden van het bord. In plaats daarvan heeft Asus 'm links geplaatst, waar onder de i/o-overkapping een grote gecombineerde vrm- en chipsetheatsink is gehuisvest. Twee kleine ventilators zorgen voor actieve koeling daarvan.

Voor veel additionele features had Asus ondanks de paar extra centimeters geen plek meer over op de printplaat. Dat heeft de fabrikant op diverse manieren opgelost. Zo is tegen het i/o-panel verticaal een pcb'tje geplaatst, dat de naam 'Impact Control Card VI' draagt. Op dit extra printplaatje zitten drie knopjes (bios flashback, clear cmos, reset) en een foutcode-display, die je allemaal via het aansluitingenpaneel kunt bereiken. Op die manier biedt Asus toch die handige features die je van grotere high-end borden gewend bent, op een plek die in de doorsnee build nog bereikbaarder is ook.

Stroomvoorziening

Asus kiest voor een stroomvoorziening met een Digi+ ASP1405I aan basis, een chip die hardwarematig identiek is aan de IR35201-controller. Die werkt in 4+2-fasen modus, waarbij op de vier cpu-fasen steeds twee sets componenten tot hun beschikking hebben. Het gaat daarbij om TDA21472-powerstages met een rating van 70 A.

Audio met ESS-DAC, WiFi 6 en veel USB

Onder het pci-express 4.0 x16-slot heeft de fabrikant de audiovoorziening ondergebracht, die bestaat uit de bekende Realtek ALC1220-codec met een ES9023P-dac van ESS. Zowel ethernet als wifi (802.11ax/WiFi 6) komen ook bij dit bordje van Intel. Naast de twee m.2-sloten in de 'sodimm.2' heb je vier sata600-poorten tot je beschikking om extra opslag aan te sluiten.

Achterop komen we bij Asus' kleintje geen thunderbolt tegen, maar wel veel snelle usb-poorten: zes keer usb 3.2 gen2 (5x type-a, 1x type-c) en tweemaal usb 3.0. Intern treffen we nog eens een interne usb-c header (usb 3.2 gen2), een usb 3.0-header en een usb 2.0-header aan. Het bordje heeft in totaal vijf fanheaders (plus headers voor temperatuursensors en een flowrate-meter), twee adressable rgb-connectors en nog eens een reguliere vierpins rgb-aansluiting.

Testmethode: minder maar nuttigere tests

Je bent van ons al jarenlang een vaste testprocedure voor moederborden gewend: cpu-, gpu- en geheugenbenchmarks, usb-snelheden en geluidskwaliteit. De afgelopen jaren zijn de onderlinge verschillen tussen moederborden op die punten in rap tempo geslonken. Anderzijds zijn bijvoorbeeld geluidschips al geruime tijd zó goed dat de gehaalde meetwaarden puur theoretische discussies opleverden - horen zou niemand de gemeten verschillen ooit doen.

VRM's worden steeds belangrijker

Een ander aspect van moederborden staat de laatste tijd juist veel meer in de belangstelling: de stroomvoorziening van moederborden. Processors worden in rap tempo krachtiger, rapper dan nieuwe productieprocessen en andere optimalisaties kunnen bijbenen om het stroomverbruik gelijk te houden. Processors voor mid-range platformen als Intel socket 1151 of AMD socket AM4 kunnen tegenwoordig al gauw 150 watt verbruiken onder belasting, of zelfs nog meer als je ze overklokt. De kwaliteit en kwantiteit van de VRM's wordt daardoor een steeds belangrijker aankoopcriterium. Het nadeel tot nu toe: VRM-tests nemen enorm veel tijd in beslag, waardoor we ze lastig konden combineren met het bestaande testparcours.

Alleen bij Hardware Info: uitgebreide specs, foto's en duurtest

Op bovengenoemde trends hebben we voor een groot gedeelte onze nieuwe testmethode gebaseerd. Ongewijzigd is dat we alle geteste moederborden - dat zijn er op doorgaans Hardware Info meer dan bij vrijwel elke andere publicatie - uitgebreid op de foto zetten en alle specificaties volledig invullen. Daarnaast voeren we op elk moederbord een stresstest uit waarbij de prestaties worden gemeten, de consistentie daarvan wordt bekeken en de temperaturen van de stroomvoorziening met een warmtecamera worden geregistreerd. Bovendien meten we zowel onder belasting als gedurende een rustperiode van 5 minuten het stroomverbruik van elk moederbord.

De vrm-test op een Asus RoG Crosshair VIII Formula.

Testconfiguratie

We hebben elk X570-moederbord getest met de volgende hardware:

• Processor: AMD Ryzen 9 3900X @ 4,1 GHz all-core / 1,3 V (behalve bij stroomverbruik)
• Geheugen: G.Skill Trident Z 16GB DDR4-3200 CL14
• Videokaart: Nvidia GeForce GT 1030
• SSD: Samsung 850 Evo 500GB
• Voeding: Seasonic Prime Titanium 650W
• Behuizing: Be quiet! Dark Base 700
• Koeling: NZXT Kraken M22 RGB (outtake, fan op 12V) + Be quiet! casefan (intake, 12V)

We zijn ervan overtuigd dat we met de vernieuwde testmethode relevantere testdata kunnen bieden en daarmee nog beter advies kunnen geven dan we tot nu toe al deden. Natuurlijk is het even wennen dat we bepaalde zaken na soms meer dan een decennium opeens níét meer testen, dat geldt ongetwijfeld zowel voor lezers als de redactie van Hardware Info. We lezen graag wat jullie ervan vinden in de reacties.

Prestaties en consistentie

Zoals gezegd meten we de prestaties van moederborden met een ongeveer 20 minuten durende stresstest, bestaande uit een loop van Cinebench 20 MT-runs. Na afloop noteren we de gemiddelde score over alle runs en de standaardafwijking daartussen, om een beeld te krijgen van de consistentie. Als een moederbord een hoge afwijking heeft, kan dat erop duiden dat het moeite heeft om de processor bij langdurige belasting optimaal te laten presteren.

We zien geen gekke dingen qua prestaties; alle borden zijn binnen de foutmarge even snel. De hoogste standaardafwijking meten we bij de Impact, maar die is nog altijd maar 0,3%.

VRM-test

Aan het einde van de stresstest die we op elk moederbord uitvoeren, meten we met een warmtecamera hoe warm de componenten van de stroomvoorziening worden. We noteren steeds de temperatuur van het warmste punt binnen de VRM-zone, zowel aan de voor- als aan de achterkant. Hoe lager de temperaturen, des te beter voor de levensduur van de componenten. Over het algemeen kunnen we stellen dat temperaturen onder de 60 graden uitstekend zijn, terwijl tussen de 60 en 80 graden nog altijd prima is. Boven de 80 graden kan er nog mee door, maar temperaturen boven de 100 graden zouden we bij voorkeur vermijden.

Om een eerlijke vergelijking te maken, stellen we de Ryzen 9 3900X-processor in op een vaste kloksnelheid van 4,1 GHz bij een spanning van 1,3 volt. Daarbij laten we de load-line calibration op auto staan. Mogelijkerwijs zal niet elk moederbord exact het ingestelde voltage naleven, maar in ernstige gevallen is dat in het nadeel van de fabrikant zelf (een te hoog voltage leidt tot hogere temperaturen, een te laag voltage tot slechte scores of instabiliteit). Het is echter goed om je hier bewust van te zijn bij het interpreteren van de resultaten.

De VRM-test op een Gigabyte X570 Gaming X (links) en X570 Aorus Xtreme.

Zowel de ASRock als de Asus doen het uitstekend in de vrm-test: temperaturen onder de 60 graden zien we bij atx-moederborden alleen in het duurdere segment.

Stroomverbruik

Het stroomverbruik hebben we gemeten in twee standen: idle (waarbij we een gemiddelde van 5 minuten bepalen) en onder belasting bij het maximale verbruik tijdens Cinebench 20. Hiervoor stellen we elk moederbord in op de standaardinstellingen (optimized defaults).

De Asus is onder belasting het zuinigst, maar in idle meten we geen verschil tussen de itx-bordjes van beide fabrikanten.

Conclusie

Het duurde even, maar hier zijn ze dan toch echt: de mini-itx AMD X570-moederborden van ASRock en Asus. Gelukkig waren ze het wachten waard: beide fabrikanten hebben een technisch huzarenstukje afgeleverd met onconventionele oplossingen om alle gewenste features op dit formaat gepropt te krijgen. Kort gezegd is de voornaamste truc van ASRock het toepassen van een Intel-koelermounting - opletten bij het uitzoeken van een cpu-koeler dus - terwijl Asus de in de vergetelheid belande mini-dtx-formfactor uit de kast heeft gehaald, die een paar centimeter langer is dan regulier mini-itx.

De ASRock X570 Phantom Gaming-ITX/TB3 biedt voor gemiddeld een tientje meer dan de eerder geteste Gigabyte X570 I Aorus Pro WiFi aardig wat extra's: thunderbolt 3 natuurlijk, maar ook s/pdif en een betere stroomvoorziening. Gezien de aantrekkelijke prijs zijn sommige besparingen (geen bios-flashback, slechts 3 fanheaders en geen diagnose-display) begrijpelijk, maar dat je uitsluitend achterop een m.2-ssd kan monteren vinden we wel een misser. Het feit dat dit voor zover wij weten het enige socket AM4-moederbord is met thunderbolt, en dan ook nog eens voor een zeer beperkte meerprijs, haalt ons echter over om toch een Excellent Choice award uit te reiken.

Leverbaar is hij nog niet, maar zelfs als de Asus RoG Crosshair VIII Impact uiteindelijk rond de 350 euro uitkomt, blijft hij een pak duurder dan de itx-concurrentie van ASRock en Gigabyte. Toch is de Impact dat in onze optiek meer dan waard: de wijze waarop Asus plaats heeft weten te creëren voor twee (goed gekoelde!) m.2-ssd's en de verschillende overklokfeatures (bios-flashback, hex-display) is zonder meer innovatief. Bovendien biedt Asus lekker veel usb-poorten, die ook nog eens grotendeels van het snelst mogelijke type zijn. Het ultiemste AMD X570-moederbordje op mini-formaat komt bij Asus vandaan en welke award daarbij hoort, mag duidelijk zijn.

ASRock X570 Phantom Gaming-ITX/TB3

Asus RoG Crosshair VIII Impact