Asus RoG Strix Z270E Gaming productervaring door pclinde

Review: Asus ROG Strix Z270E GAMING

- Inleiding
- Specificaties + Intel Core i7 7700K
- Uitpak avontuur
- In de Praktijk + Benchmarks
- UEFI
- Software
- Conclusie

Links:
Asus ROG Strix Z270E GAMING productpagina

Hoera een Z270 review net na de release van chipset 270 en Kaby Lake. Ik wil Asus bedanken voor het aanbod, een mooie kans om vroegtijdig kennis te maken. Het moederbord met bijhorende 7700K hebben alweer afscheid van mij genomen. Wellicht komen we elkaar ooit nog tegen!

Moederbord reviews zijn een persoonlijke favoriet, gezien de nieuwe generatie is het twee keer feest. De nieuwe Z270 generatie heeft weer wat verbeteringen ten opzichte van de Z170 generatie. Een nieuwe generatie betekend ook een nieuwe processor, wel zo logisch. Deze gaat door het leven als Kaby Lake de opvolger van Skylake. Om met een compleet verhaal te komen vertel ik dadelijk ook meer over de nieuwe Kaby Lake generatie, en welke veranderingen dit teweeg brengen op het Z270 platform, ze hebben elkaar immers nodig om iets te kunnen.

Je zou kunnen stellen dat dit een combi-review is, een beetje 7700K en het moederbord de Asus ROG Strix Z270E. De Strix line-up was vooral bekend om zijn videokaarten. Sinds twee generaties, met deze meegerekend, zijn er nu ook moederborden. De Strix line-up is onderdeel van het ROG tijdperk. De moederborden zijn toch ‘net’ wat luxer om aan te mogen sluiten bij de ROG familie. Vooraf kan ik alvast vermelden dat de Asus ROG Strix Z270E een bijzonder strak en minimalistisch bord is. Op het moment van schrijven kost de Asus ROG Strix Z270E GAMING circa 219 euro. (Let op de prijs kan nog erg schommelen!)

Een overzicht van de specificaties:

Gezien het nieuwe Z270 platform gaan we wat dieper in op de specificaties en vergelijken we de veranderingen t.o.v. het Z170 platform. Kaby Lake (Z270) maakt net als Skylake (Z170) gebruik van socketvoet 1151. Veel fabrikanten zullen om deze reden een BIOS update beschikbaar stellen om Skylake te ondersteunen op het Z270 platform. Met het Z270 chipset haal je wel meer uit je Kaby Lake processor, ga je voor een volledige nieuwe set, dan zou ik niet aarzelen om een Z270 moederbord te nemen. Denk je wellicht aan een upgrade van Skylake naar Kaby Lake, op deze manier hou je wat geld in eigen zak. Fabrikanten zijn vrij in het beschikbaar stellen van een nieuwe BIOS, de mogelijkheid bestaat dat deze niet komt voor je huidige Z170 moederbord.

Welke voordelen heeft het Z270 chipset?

• Ondersteuning voor Intel Optane Technologie
• Intel Rapid Storage versie 15 (Z170/H170 = versie 14)
• Maximaal 24 PCI-e 3.0 lanes (Z170 = 20 PCI-e lanes) – DMI 3.0
• Maximaal 30 High Speed (HSIO) lanes (Z270 = 26 HSIO lanes)

Intel Optane technologie maakt zijn debuut op het Z270 chipset. Optane moet verandering gaan maken in het gebruik van geheugen. Met traditioneel geheugen (NAND) moeten de taken eerst ingeladen worden, dit gaat als vliegensvlug met microsecondes. Alsnog is dit een bottleneck voor de processor, deze moet namelijk wachten op het NAND-geheugen. Met Optane / 3D XPoint geheugen hebben we het over nanoseconde, waardoor de processor sneller kan samenwerken met het geheugen. Net als NAND-geheugen is 3D XPoint ook direct beschikbaar en ingeladen. Optane staat aan het begin van zijn tijdperk, het zou geweldig zijn als de beschikbaarheid direct vanaf het begin goed gaat. Prijstechnisch gezien moet Optane ook interessant zijn, dus wellicht kunnen Z270 eigenaren hier gelijk met veel plezier gebruik van maken. Je kunt meer over Optane lezen op [url=" http://www.intel.nl/content/www/nl/...n-volatile-memory.html"]Intel’s website[/url].

Twee voordelen in combinatie met een Z270 chipsets zijn meer PCI-e lanes en HSIO lanes. Dankzij de extra PCI-e 3.0 lanes zou je zeggen dat er extra ruimte is voor een M.2-slot, dit is niet het geval. Dit aantal blijft met maximaal drie M.2-sloten gelijk aan het Z170 chipset. De extra PCI-e 3.0 lanes worden voor overige aansluitingen gebruikt. De extra vier lanes zijn zeker niet de ‘grootste’ overtuiging om een overstap te maken naar Z270.

Over de Asus ROG Strix Z270E GAMING kunnen we stellen dat deze voldoende basis features heeft. Dit maakt het een prima basis voor een prettig Z270. Met twee M.2 sloten, ondersteuning voor Intel Optane, 4 geheugensloten tot 3866MHz, zes SATA poorten, USB 3.0 en 3.1 poorten, een interne USB 3.1 header, zes PWM fan headers en een 802.11 a/b/g/n/ac WiFi module, met ondersteuning voor 2.4 en 5.0GHz netwerken met MU-MIMO. De interne USB 3.1 header en WiFi module onderscheiden de Asus ROG Strix Z270E GAMING tegen over de Asus ROG Strix Z270F GAMING. De 270E is hierdoor een klein beetje uitgebreider dan de Z270F.

Het moederbord bevat wat ‘gimmick’ features en leuke toevoegingen. Je kunt de vormgeving aanpassen dankzij de 3D-mount zones. Asus stelt 3D-modellen beschikbaar om te printen, op het moment van schrijven zijn deze nog niet beschikbaar. De AURA-verlichting is een leuke feature om het moederbord beter te verenigen met je totale build. Het moederbord is vrij neutraal, hierdoor is AURA-verlichting een leuke manier om het toch wat persoonlijker te maken. De UEFI van het moederbord is ook bijzonder gebruiksvriendelijk en de bijhorende software zoals Sonic Studio III heeft wat leuke extra’s. In de vervolg hoofdstukken kun je hier mee over lezen.

De Asus Strix lijn zet zich voort op het Z270 platform. Het eerste moederbord van deze serie zagen we tijdens de lancering van het X99 platform samen met Broadwell-E. Qua verpakking met de kleurvolle letters STRIX en de mat zwarte afwerking is het duidelijk het broertje van. Binnenin vinden we de accessoires, netjes verdeeld over twee aparte vakjes met in het midden de boekjes.

De Strix laat stiekem tussendoor al even wat van zichzelf zien, nog even geduld, eerst de accessoires. Deze bestaan uit een handleiding, vier SATA kabels, één 4-pin AURA-kabel om een standaard 5050 RGB LED-strip te verbinden met de AURA-verlichting van het moederbord, deze is via de meegeleverde AURA software aan te sturen, een high-bandwidth SLI bridge, een CPU-installatie tool, een set aan schroefjes voor verschillend formaten M.2 SSD’s, een WiFi antenne en last but not least het I/O schild. Toch nog een aardige inhoud als we het verpakkingsformaat vergelijken met de eerdere productrecensie van de Asus ROG Maximus IX Code.

Door naar de Asus ROG Strix Z270E GAMING. Toen ik het bord voor het eerst in handen had moest ik even goed zoeken. Niet zo zeer naar ontbrekende onderdelen op het PCB, maar op de één of andere manier straat het PCB een soort van rust uit. De harmonie tussen de heatsinks en het zwarte PCB hebben iets rustgevends. Zeker als je dit vergelijkt met de Asus ROG Maximus IX Code waar ik het zojuist al eerder over had. Niet om onduidelijk te worden, de Maximus IX Code heeft een epische uitstraling, maar de Strix heeft iets bijzonders. Wellicht kan het een ontwenningsverschijnsel zijn dat we nog weinig ‘naakt’ aan PCB zien, sinds vrijwel alle moederborden worden uitgevoerd met kapjes. De heatsinks met nadruk op het PCH heatsink doet wat bijzonders met het ROG logo. De reflecties van het aangebrachte plaatje geeft een uniek element aan dit moederbord.

Onder het mom van: “de achterkant van het moederbord mag ook een eigen foto hebben.” Bij deze!

Laten we beginnen met het befaamde rondje: een rondje over de lay-out van de Strix, op deze manier krijgen we een beter beeld waar wat zit. We beginnen links onderin bij het audiogedeelte, werken onze weg langs de connectoren, vervolgens gaan we bij de SATA-connectoren omhoog langs de ATX-connector en dalen weer af vanaf de socket richting de PCI-e sloten. Let’s go!

Het audiogedeelte gaat op de Asus ROG / Strix moederborden door het leven als SupremeFX. Voorzien van een S1220A HD CODEC, dubbele op-amps van Texas Instruments de OPA1688 en RC4580, De-pop MOSFET (veldeffecttransistor), Nichicon condensatoren en een wat kleiner elektromagnetisch schildje. De SupremeFX S1220A codec heeft een 113 dB signaal-ruisverhouding op de lijn-in-aansluiting, ter vergelijking met de standaard ALC1220 die dit op 108dB doet.

Daarnaast vinden we een reeks aan PIN-connectors bestaande uit intern USB 2.0 en 3.0 headers, SW-headers, een AURA-connector en een fan header. Boven dit gedeelte bevinden zich de M.2 sloten. De M.2 sloten ondersteunen de volgende formaten: 2242/2260/2280/22110. Verder is er ruimte voor maximaal zes SATA-apparaten met de zes beschikbare SATA III (6 GB/s) poorten.

Daarboven bevindt zich de interne USB 3.1 header om door te lussen naar het front paneel van je behuizing. Voor nu geeft Asus aan dat ze samenwerken met Lian-Li en In Win om deze interne 3.1 header zoveel mogelijk potentie te geven. Naast de USB 3.1 header bevindt zich de ATX-connector.

Op de onderstaande afbeelding zie je nog net ‘3D Mount’ staan. Asus levert met de Strix wat extra schroefjes en bestanden (deze moeten nog beschikbaar gesteld worden), om zelf kapjes te printen met een 3D-printer. Zo kun je op een speelse manier je moederbord verder personaliseren. Op de bovenhoek komen we nogmaals een AURA-header tegen voor flexibiliteit. Ook is het makkelijker om een LED-strip van zowel onder als boven te begeleiden in de behuizing. Je kunt ook beide headers simultaan gebruiken.

Terwijl we in de hogere Intel Optane sferen zijn mogen we het ‘oude geheugen’ zeker niet vergeten. Totaal eet het bordje maximaal 64 GB DDR4 Dual Channel geheugen. Van 2133MHz tot maximaal 3866MHz met XMP.

Aangekomen bij het hart; socket 1151. Omringd door grijze VRM heatsinks. Onder deze heatsinks komen we 8+2 powerfasedesign tegen. Waarvan 8 voor de CPU en twee voor de iGPU (ingebouwde GPU van de CPU). Daarnaast siert het PCB verder nog met wat 10k zwart metallic condensatoren.

We komen een totaal van zeven PCI-e sloten tegen, waarvan drie PCI-e 3.0 x16 sloten en vier PCI-e x1 sloten. De volgende configuratie is mogelijk: x16 / x8 / x4. Met dit gezegd is het duidelijk dat de Strix Multi-GPU ondersteuning heeft voor zowel SLI (2-way) en CrossFireX (3-way).

Als we de PCI-e trappen omhoog klikken tot het bovenste slot komen we vlakbij het I/O. Bovenop het I/O vinden we een kap met een ingebouwde AURA-LED, op de heatsink daaronder zit een subtiele gravering van het Strix merk. Gewoon lekker clean.

Het I/O is voorzien van de volgende aansluitingen: twee SMA-aansluitingen voor de draadloze antenne, twee USB 3.1 poorten (Type-A en Type-C), een DVI, Display en HDMI poort, vier USB 3.0 poorten, een LAN-poort (RJ45), een PS/2 aansluiting en jack aansluitingen voor audio. Met de drie beschikbare USB 2.0 pin-connectoren op het moederbord kun je via het front paneel van je behuizing wel van USB 2.0 gebruik maken. Ik moet zeggen dat ik de USB 2.0 poorten rechtstreeks op het I/O mis. In het verleden heb ik problemen ervaren met de USB 3.0 controllers op diverse borden, waardoor de poorten niet reageerde. Tijdens deze momenten kon ik altijd vertrouwen op USB 2.0 om alles weer werkend te maken. Twee extra USB 2.0 poorten had geen overbodige luxe geweest.

Je bent misschien hardop aan het denken… “De Asus ROG Strix Z270E GAMING of Asus ROG Strix Z270F GAMING, wat is nu eigenlijk het verschil?” Goed denkwerk! Beide moederborden maken gebruik van de Intel I219V ethernet chip. De Z270E (dit reviewmodel) is voorzien van 802.11 a/b/g/n/ac WiFi module, met ondersteuning voor 2.4 en 5.0GHz netwerken met MU-MIMO. Het laatste is gewenste feature als je het mij vraagt. MU-MIMO 2x2 begint nu meer de standaard te worden. Veel recent routers ondersteunen deze implementatie, wat een echte aanwinst kan zijn voor het WiFi netwerk waarin je je bevindt. MU-MIMO-IS-DE-BOM! De WiFi is ook nog eens voorzien van Bluetooth versie 4.1.

Nog een verschil tussen de Z270E en Z270F is de eerder genoemde interne USB 3.1 header. Voor jezelf kun je beslissen of het relevant is om te kiezen voor de Z270E. Heb je een behuizing met USB 3.1 aansluitingen op het front paneel, wellicht is het dan interessanter om voor de Z270E te kiezen. Wil je draadloos verbonden zijn met het netwerk, dan lijkt mij de keuze eenvoudig.

Nog wat mooie toevoegingen voordat we door gaan naar de praktijk:

• Ondersteuning voor Intel Optane!
• Ondersteuning voor RAID 0, 1, 5, 10
• 6 fan headers = 6* PWM

In de opvolgende benchmarks krijg je een beter idee van de prestaties van de 7700K. Er worden geen directe vergelijkingen gedaan met CPU’s van voorgaande generaties. De 7700K wordt wel gebenchmarkt op drie verschillende instellingen.

De benchmarks zijn tot stand gekomen met de volgende instellingen:

• BIOS: 0604[/li]
• Instelling 1: 4.2Ghz (7700K stock)
• Instelling 2: 4.5Ghz (7700K met Intel Turbo)
• Overklok 3: 4.84Ghz met Asus Optimal + EZ tuning

De benchmark setup ziet er als volgt uit:

• Processor Intel Core i7 7700K
• Moederbord Asus ROG Strix Z270E GAMING
• Geheugen Kingston HyperX Fury HX426C15FBK2/16
• Videokaart Asus ROG STRIX-GTX1080-O8G-GAMING
• SSD Samsung 850 EVO 250GB
• Voeding Cooler Master V1000
• Processorkoeler Cooler Master Hyper 612 V.2
• Behuizing Cooler master Test Bench V1.0

Cinebench 11.5

Cinebench 15

Passmark 8 – CPU Mark

Super PI – 1M – lager is beter

Blender – BMW Render – lager is beter

3DMark 11

3DMark – Fire Strike 1.1

Valley Benchmark

Heaven

Hieronder nog een overzicht van het stijgingspercentage per benchmark.

De BIOS / UEFI van Asus heeft een twee schillen, we zien het bij moderne moederborden steeds vaker. De eerste schil is een eenvoudig overzicht met basale features als temperaturen, boot volgorde, tijd en datum, kloksnelheden en actieve ventilatoren. Bij Asus krijgt het eenvoudige overzicht de naamgeving ‘EZ Mode’, het zit hem in de naam! Bij EZ mode zit nog een optie ‘EZ System Tuning’ waarmee je het systeem snel een eenvoudig een extra boost kunt geven. Met de Asus Optimal instelling zou je zeggen dat het de ‘meest optimale’ instellingen gebruikt worden, dit is dus niet het geval. Met de Optimal mode ben je het systeem al lichtelijk aan het overklokken, bij de 7700K resulteert dit tot een Turbo boost van 4.84GHz, in plaats van de standaard 4.5Ghz. Dan hebben we nog de normale modus die naar fabriek specificaties functioneert, en de power saving mode waar meer throtteling ontstaat om energie te besparen.

Vanuit de EZ Mode kun je door naar de Q-Fan control optie, om aangesloten ventilatoren te beheren. Zichtbare opties als voluit, turbo en volledige snelheid zijn beschikbaar, ook kun je kiezen om iedere header zijn werk te laten doen via PWM. Alle fan-headers op het moederbord zijn 4-pin en ondersteunen PWM.

Door op F11 te drukken komen we in de EZ Tuning Wizard, volgens mij val ik in de EZ-herhaling. De EZ Tuning Wizard klokt het systeem over, ook als je de Asus Optimal instellingen hebt ingeschakeld. Met de opties: gaming/media editing en water cooler kwam ik tot 15 – 17 procent extra performance. Dit resulteerde tot een overklok van 4,84Ghz. De resultaten kun je teruglezen in het hoofdstuk in de praktijk.

Laten we eens kijken naar de geavanceerde modus, hier komen we dan ook bij de mogelijkheden om handmatig te kunnen overklokken. We beginnen bij het main scherm waar we een overzicht krijgen van de technische eigenschappen.

In het Extreme Tweaker menu krijg je toegang om de computer over te klokken. Opties zoals core voltage zullen we hier verder aanpassen voor het overklokken. Wil je de Turbo modus uitschakelen, multiplier aanpassen of nog dieper in de voltages springen; AI Tweaker is het menu.

Advanced beschikt over de ‘fysieke’ onderdelen die we eerder zagen op het moederbord. Configuratie van de USB-poorten, het uitschakelen van de LAN-poort of SATA-poorten beheren.

Het monitor menu is verantwoordelijk voor het uitlezen van temperaturen en ventilatoren. Hier kun je kiezen of je wel of niet wilt uitlezen. Daarnaast bevindt zich het boot menu, waar we de Fast boot modus kunnen inschakelen, om nog sneller op te starten. Vaak in de praktijk wordt de BIOS post dan overgeslagen om snelheid te winnen. Tevens kun je ook een boot vertraging inschakelen, handig voor mensen die aan het overklokken zijn. Met een slow boot kun je gegevens / parameters veelal ook rustiger inladen.

De voorlaatste pagina is de tool pagina, hier kun je actieve videokaarten bekijken, en ook de PCI-e express snelheid / bandbreedte nagaan, de BIOS flashen, overklok profielen aanmaken en nog verder gegevens over het moederbord inzien.

En als laatste de save en exit pagina, gewoon F10 drukken en een kruisje slaan voor een stabiele overklok, tot zover de UEFI van de Asus ROG Strix Z270E GAMING.

[img] https://tweakers.net/ext/f/MaQ50NYs...jSLUwFO/full.png[/img]

AURA
Om de LED-verlichting aan te sturen gebruik je de software AURA. Met de software kun je verschillende effecten kiezen, uiteenlopend van regenboog effecten tot een statische kleur. Er bevinden zich verschillende LED-zones op het moederbord, waaronder het I/O schild, de ROG aanduiding onder de socket, PCI-e sloten en de LED-strip aan de zijkant. Deze is op de test bench erg opvallend en voorziet een knap staaltje aan verlichting. Optioneel is nog een LED-strip, deze kun je aansturen met de 4-pin header en meegeleverde kabel. Niet met ieder LED-effect kun je verschillende onderdelen laten belichten, een voorbeeld hiervan is het regenboog effect, alle zones worden automatisch geselecteerd. Met statische verlichting kun je juist wel weer kiezen voor individuele zones, of om direct alle zones synchroniseren.

Sommige LED-effecten hebben de mogelijkheid om stroomopwaarts of afwaarts te gaan, dus van boven naar beneden of andersom. Je kunt ook nog de snelheid regelen, met de optie ‘Fast’ creëer je een volwaardige disco. Wat de RGB-verlichting nog toffer maakt is dat het ook aan kan als het systeem uitgeschakeld is.

Sonic Studio III
Asus levert Sonic Studio III met de Maximus IX. Met deze software kun je vrij uitgebreid audio aansturen. Je kunt het volledige systeem tweaken, of per applicatie je voorkeursinstellingen instellen. De laatste is een stuk interessanter, per applicatie. Een simpel voorbeeld is het aansturen van Spotify. Wil je Spotify default via een headset afspelen op een specifiek volume, dan doe je dit met Sonic Studio III gemakkelijk. Je kunt alle instellingen lokaal opslaan of via Asus Webstorage. Zo kun je op ieder gewenst moment je instellingen ophalen.

We hebben kennis mogen maken met Kaby Lake en de bijhorende chipset Z270. Zijn het echt grote veranderingen t.o.v. Z170, nee niet echt. Wel valt op dat Z270 een duidelijke ‘Super Saiyan nummertje 5’ is in vergelijking met Z170. Op veel punten is het platform een stukje beter en sterker geworden. Pakken we de 6700K stock op 4GHz met een Turbo van 4.2GHz, dan schuift de 7700K met stock op 4.2GHz en een Turbo van 4.5Ghz lekker op, een aangename verandering! Het Z270 heeft vier extra PCI-e 3.0 lanes, wat fijn is maar nog niet écht spannend. De ondersteuning voor Optane is daarentegen wel een aangename extra. In het hoofdstuk specificaties sprak ik al wat twijfelachtig over de beschikbaarheid van Optane. Tot zover hebben we er weinig over gehoord. Tijdens CES 2017 (deze week) zouden we meer moeten horen. Nu hoop ik op positieve berichtgeving om het Z270 veel gebruikers interessanter te maken. Nog een belangrijke aanvulling is de ondersteuning voor generatie 6 Intel CPU’s (6xxx series), wat Z170 vrij nutteloos maakt. Het klinkt logisch om een Z270 moederbord te overwegen, of het prijsverschil moet groots zijn dat het niet interessant genoeg is.

De Asus ROG Strix Z270E GAMING is een interessant moederbord met alle broodnodige features die je kunt wensen. Dit is dan het ook het uitgangspunt van de conclusie, kort samengevat: niet teveel poespas. Er zijn genoeg aansluitmogelijkheden in zowel USB 3.0 en 3.1 vorm, ondersteuning voor M.2 SSD’s, een interne USB 3.1 header en een nette MU-MIMO 2x2 WiFi module met Bluetooth 4.1. De USB 3.1 header en WiFi module onderscheidt de Asus ROG Strix Z270E GAMING van de Asus ROG Strix Z270F GAMING, die deze twee features mist. Dit maakt kiezen heel makkelijk; wil je het wel en wil je de Strix gebruiken voor je nieuwe systeem, dan ga je lekker voor de Z270E, kun je deze features missen dan pak je de Z270F. Op de manier bespaar je met de huidige prijzen (219 euro voor de Strix 270E en 195 euro voor de Strix 270F) ongeveer 25 euro.

Houd ook rekening met wat kleine verschillen in vormgeving van beide borden, kleine nuances die misschien toch het verschil voor je maken. Bijhorende features als AURA-verlichting en 3D-mounts om 3D-onderdelen te bevestigen zijn een leuke extra. Je kunt dan nog eens om de zoveel tijd iets aan het thema doen van je computer. Zoals eerder gezegd heeft de Strix Z270E vrijwel alle basisfeatures die je kunt wensen. Ik mis alleen USB 2.0 poorten op de achterzijde van het moederbord. In het verleden heb ik kennisgemaakt met een niet werkende USB 3.0 controller. Om deze USB 3.0 controller weer werkend te krijgen zijn de USB 2.0 poorten verdomd handig. Ook de drie PCI-e 3.0 x16 sloten (ja ik ben soms een zeur) hadden allemaal wel een metalen behuizing mogen hebben. Nu zijn het er twee, waardoor het derde slot in de kou staat. Je trekt bij een drieling toch ook geen twee kinderen een jas een en de derde niet?

De Asus ROG Strix Z270E GAMING is praktisch, voorzien van alle nodige features en ziet er strak uit. Een prima Z270 moederbord voor een eerlijke prijs.