Intel Core i7 6950X Boxed productervaring door Foritain

Review: MSI X99A Gaming Pro Carbon & Intel Core i7-6950X

- Inleiding
- Specificaties
- Uitpakken
- Inbouwen / verlichting
- UEFI (Bios)
- Prestaties
- Conclusie

Productpagina @ MSI
Productpagina @ Intel

Het komt niet heel vaak voor dat ik ergens stil van word. In de meeste gevallen pak je een product beet en in je hoofd zijn de eerste hoofdstukken van de review al geschreven. Dat is ook wel het geval met het product dat de helft van deze review vormt: de het MSI X99A Gaming Pro Carbon moederbord. Daar had ik verwachtingen bij: mooie foto’s, dikke builds, meer features dan je voor mogelijk houdt en uiteraard flink wat verlichting. De andere helft is echter een product waar ik van begin tot eind vooral stil van werd. Deels vanwege het niet misselijke prijskaartje van ruim 1700 euro, en deels vanwege het feit dat als het op consumenten elektronica aan komt er feitelijk niets zo veel kracht in huis heeft als deze chip: De Intel Core i7-6950X. Tien cores, 20 threads, en meer cash dan welke maffioso dan ook, sorry: cache. In feite een product zonder directe concurrenten, en daarbij hebben we ook geen overschot aan X99 borden in huis, een combinatie die zorgt dat deze review een bepaald ‘showcase’ karakter zal hebben. Omdat het mijn eigen chip ook niet is moet ook het overclocken beperkt blijven. Toch gaan we proberen één zeer voor de hand liggende vraag te beantwoorden, en dat is hoe en wanneer al die cores nu tot hun recht komen. Wat de ruim 300 euro kostende MSI X99A Gaming Pro Carbon betreft uiteraard de vraag wat dit moederbord allemaal te bieden heeft.

De kenmerken en specificaties De Intel Core i7-6950X:

10 Cores. 20 Threads. 25 MB cache. Veel verder zullen de meeste ogen niet komen vrees ik. Het zijn dan ook getallen om echt even stil bij te staan. Een desktop i5 komt tot 4/4, een typische i7 4/8, en deze heeft dus gewoon even 10/20. Verdere specs en ondersteunde technieken spreken voor zich, enkel de TDP van 140W is iets om niet te vergeten; enige koeling is dus wel vereist. Uiteraard ook niet vergeten dat je een socket LGA2011-3 moederbord nodig hebt, zoals deze…

… MSI X99A Gaming Pro Carbon, de specs:

Neem de features en specificaties even rustig door, het zijn er te veel om allemaal door te nemen. Een aantal verdienen wel wat extra aandacht, zoals de Turbo Boost 3.0 tech, Debug LED, Steel armor versteviging van geheugen en insteekslots, de Mystic Light (RGB LED) feature, en de optie de verlichting uit te breiden met extra LED strips. Meer inhoudelijke features zijn er nog meer: USB 3.1 Gen2 Type-C connectors, SATA Express en M.2 x4 slot, ondersteuning voor 128GB DDR4 tot 3466MHz, en uiteraard ondersteuning voor zowel SLI als Crossfire. Ook niet onprettig: de ATX formfactor zorgt dat dit moederbord redelijk makkelijk in te zetten is. Dat een aantal ‘features’ ietwat optimistisch bedacht zijn en je er niet te lang bij stil moet staan nemen we maar op de koop toe, want geen consumenten moederbord fabrikant die daar niet aan mee doet (SteelSeries Certified? Werkt je SteelSeries gear opeens beter? Of het feit dat ze bij Intel netwerk chips zeggen dat het de beste game experience biedt, terwijl ze hetzelfde zeggen bij hun moederborden met Killer chips)

De Intel Core i7-6950X kwam zonder originele verpakking, dus wat dat betreft heb ik weinig om te laten zien (straks even kort bij het inbouwen). De MSI X99A Gaming Pro Carbon was echter wel ‘origineel’ dus lopen we even door. Verpakking is vrij typisch voor een moederbord, opvallend genoeg weinig draak op de doos maar in plaats daarvan een carbon uitgevoerde draak. Handleidingen, driver-cd, casebadge is altijd leuk om te zien, en tevens het inmiddels bekende deurhangertje om aan te geven dat je niet gestoord wenst te worden. Zes SATA kabels zijn standaard, en we zien zelfs twee zwarte SLI bridges. Ook het i/o panel is leuk uitgevoerd.

De MSI X99A Gaming Pro Carbon zelf is ook een prachtig bord. Waar MSI m.i. met de Godlike een beetje door sloeg met glimmende elementen behoort dit bord tot de meest aantrekkelijke die ik ken. Veel zwart, een bescheiden deel in carbon uitvoering (ook duidelijk netter uitgevoerd dan de oude Godlike), en dit aangevuld met een aantal zilverkleurige elementen geeft een totaalplaatje wat in mijn ogen goed in balans is. Tenminste, als ‘hij moet wel een beetje opvallen’ onderdeel van je overweging is natuurlijk. Aantrekkelijk zijn ook de staal-versterkte geheugen- en PCI-e slots. Nu is het natuurlijk de vraag of dat nu echt nodig is, maar aantrekkelijk is het sowieso.

Ook wat interne aansluitingen betreft is het een compleet bordje. Twee USB 3.0 headers uiteraard, een interne USB Type-C connector, twee USB 2.0 headers, tien SATA aansluitingen, SATA Express, en daarnaast ook het M.2 slot direct links van de draak. Fysieke aan-/uitknoppen zijn ook altijd welkom, zo ook de status LCD bovenin waar je met behulp van de codes daar eventuele problemen kan oplossen. Minder zichtbaar zijn de aansluitingen om passende LED strips direct op het bord aan te sluiten, die dan passen op de RGB LED feature van het bord zelf. Hoewel positief dat er maar liefst vijf case-fan headers op het bord zitten (allen 4-pin) is het wel een negatieve vermelding waard dat enkel de CPU fan header ook daadwerkelijk met PWM aanstuurt, de rest enkel met DC.

Aan de achterzijde is het vooral een USB festijn, niet heel vreemd natuurlijk gezien de Intel Core i7 Extreme series geen geïntegreerde GPU heeft en een moederbord per definitie dus weinig aan monitor uitgangen heeft. Een oubollige PS/2 connector zal vermoedelijk nog aanwezig zijn voor de overclockers en voor die hinderlijke doch zeldzame compatibility issues met moderne randapparatuur.

Hoewel niet echt een logisch onderdeel van een moederbord / CPU review is het inbouwen, of eigenlijk het resultaat, wel iets wat ik even aan wil halen. Deze set hebben we namelijk twee cases gezet. Daarbij heeft het MSI bord natuurlijk de LED verlichting welke we wel in de praktijk willen zien. Even los daar van, als je dit moederbord aan het inbouwen bent krijg je zelfs voor het inschakelen al weer leuke plaatjes, het is gewoon een tof uitgevoerd bord.

Je ziet hem hier in een be quiet! Dark Base Pro 900 aangevuld met onder andere 64 GB Corsair DDR4 LPX geheugen, en koelers van zowel Cooler Master (MasterLiquid Pro 240) als NZXT (Kraken X61). Nogmaals, het gemak waarmee je dit bord combineert met andere componenten tot een dikke build is een groot pluspunt. De LED verlichting is echter wel netjes geslaagd, met de nadruk op netjes; ruim genoeg aanwezig zonder echt te overdrijven. Uiteraard kan je er een regenboog festijn van maken (of gebruik maken van tal van presets met behulp van de MSI Gaming App), of wat onze eigen voorkeur geniet: gewoon lekker één kleurtje naar keuze.

Wel jammer voor MSI zelf is het feit dat hun high-end GPU lijnen, de Gaming X en de Gaming Z, dusdanig dominant rood zijn dat in het geval dat je een ander kleurtje build wilt vermoedelijk zal uitwijken naar een andere GPU fabrikant.

En hier in de BitFenix Pandora, met vergelijkbare hardware als in de be quiet! in rode uitvoering, ditmaal aangevuld met wat mooiere kabels.

Volgens mij geen klagen wat de uitstraling van de MSI X99A Gaming Pro Carbon betreft.

Zoals gebruikelijk tegenwoordig heeft MSI hun UEFI/Bios gewoon goed voor elkaar. Eenvoudige taken aanpassen, denk bijvoorbeeld aan een fan curve of de Boot Priority list, of zien welke aansluitingen actief zijn, is niet echt een uitdaging, zeker nu tegenwoordig alles met de muis te bedienen is. Met de EZ-mode, Game Boost, en XMP functie kan je in feite ook het meeste overclocken / boosten regelen zonder er iets van te weten.

De echte liefhebber zal ongetwijfeld gebruik willen maken van de geavanceerde modus, waarbij je elk obscuur voltage of elke timing waar menig gamer nog nooit van gehoord heeft kan tweaken. Ik zal jullie besparen van 50 screenshots met alle mogelijke settings.

De grote vraag bleef natuurlijk wat je echt met die 10 cores moet, of wanneer ze van pas komen. Hoewel ‘Gaming’ in de naam van het moederbord voor komt was ik al snel gestopt met het doorlopen van de games die wij voor GPU benchmarks testen, direct werd namelijk duidelijk dat een 6950X geen enkel voordeel biedt voor gamers, zelfs niet op 1440p of 4K, of althans niet in combinatie met een MSI GTX 1070 Gaming X; meer dan een 6700K heeft daar simpelweg geen toegevoegde waarde. Nadat de eerste resultaten geen statistisch relevante verschillen toonden bleven die verder achterwege. Nu zou je nog kunnen vragen voor SLI setups meer cores nog zin heeft, maar een oog op andere ervaringen (ik heb er de kaarten niet voor) toont al aan dat dit zelden tot nooit voordeel biedt, laat staan een zinnige investering is.

Door naar meer praktische tests dan, de volgende benchmark is PC Mark 8 met de Creative (Conventional) benchmark.

Een toename van ca 5% is leuk, maar met het oog op de prijzen (iets van een factor 4,5) kunnen we de term diminishing returns wel herschrijven.

Gaming- en ‘algemeen’ gebruik ligt de focus dus niet op, die komt dan feitelijk te liggen op echte CPU taken. In het onderstaande schema zie je de resultaten van de verschillende AIDA64 benchmarks. Het mooie aan dat pakket is dat het propvol zit met tests die verschillende aspecten van CPU load naar voren laten komen. Om de vergelijking een beetje redelijk te houden zie je de resultaten van beide CPUs met het werkgeheugen op 2666MHz (XMP).

Zodra het puur op de CPU aan komt dan zien we de extreme Intel Core i7-6950X natuurlijk ook zijn spierballen tonen. In een enkele FPU test zien we de 6700K de leiding pakken, maar in alle andere tests laat de 6950X de 6700K ruim achter zich. De 30% bij Photoworxx is een bescheiden winstje, de rest loopt het verschil op tussen de 60- en 122%. Gezien het verschil in cores/threads; 4/8 vs 10/20, zou je echter ergens een verschil van 150% verwachten, maar dat is simpelweg niet het geval. De oorzaak lijkt hier tweezijdig; zelfs synthetische benchmarks hebben het niet eenvoudig de enorme capaciteit aan te spreken, en de 6905X is een Broadwell-E CPU, terwijl de 6700K de nieuwere Skylake is, waarbij de per-core en per-clock prestaties toch marginaal hoger liggen. Ook moeten we concluderen dat er grote verschillen zitten tussen hoe veel winst je boekt per benchmark, dus als gebruiker moet je je af vragen of voor jouw doeleinde het zinvol is.

Ik had in een blogpost een vraag uitgezet voor test-suggesties, daarin kwamen onder andere Cinebench 15, Cinebench 11.5, en Blender naar voren. De laatste voer ik de zwaarste benchmark voor uit die ik kon vinden; de Gooseberry benchmark.

Daar zien we een vergelijkbaar beeld, en dat is dat de Intel Core i7-6950X heel grof gesteld eerder iets van twee keer sneller is in pure spierballentaal dan de Intel Core i7-6700K, ondanks de factor 2,5 wat het aantal cores betreft. De single-core prestaties in Cinebench 15 liggen iets van 20% lager, wat het plaatje redelijk doet kloppen. Ditzelfde resultaat zien we overigens terugkomen in de Mozilla Kraken benchmark (uitgevoerd in Chrome), waarbij de 6700K met zijn per-core prestaties simpelweg een duidelijke stap sneller is.

Nu klinkt dat allemaal wat negatief, maar dat zegt voornamelijk iets over de prijs-prestatieverhouding voor ‘normale’ gebruikers. Kijken we namelijk nog even naar de Blender resultaten dan moet je niet vergeten dat de Intel Core i7-6950X maar liefst een half uur sneller klaar was met die render opdracht. Zodra je deze processor vanuit een semi-zakelijk perspectief bekijkt, of althans iemand die geld verdient met zijn of haar zware grafische werk, en je met behulp van een uurtarief kan berekenen wat die extra kracht je eventueel kan besparen, dan zou het zo maar een overweging kunnen zijn. Of vanuit een ander perspectief: als je die snelheid echt nodig hebt, dan heeft de i7-6950X simpelweg geen concurrentie vanuit het mainstream segment.

Nog heel even kwijlen...

Enkele andere test-suggesties waren helaas geen optie (niet praktisch, geen licenties, of suggesties waar ik naar keek en echt niets van begreep), al vond ik de ‘Minecraft TNT test’ wel een hele leuke tip, dus bij deze. 32*32*32 TNT blokken spawnen en opblazen in Minecraft, en hopen dat je PC niet de geest geeft. Ik zou dit overigens niet aanraden voor een budget laptop.

De i7-6950X bleef ca 15 seconden op 0 FPS hangen alvorens de test na 1:30 was afgerond en de FPS de 120 weer had bereikt. De i7-6700K bleef ca 30 seconden hangen om vervolgens na 1:36 klaar te zijn. Dus als je TNT verslaafd bent in Minecraft is een Intel Core i7-6950X.. uh.. beter?

Één van de echt nieuwe features bij Broadwell-E die ik nog even wil aanhalen, die uiteraard door MSI in de X99A Gaming Pro Carbon wordt ondersteund is de Turbo Boost 3.0 feature. Onder advanced overclocking kan je zo selectief overclocken. Zo heb je een prioriteitenlijstje van welke cores als eerst worden ingezet, en hoe ver elke core kan overclocken. Omdat Core Extreme processoren flink kunnen verbruiken, en flink warm kunnen worden, is dat een prettige toevoeging. Zo heb je dus enkele snellere cores die ook daadwerkelijk als eerst worden benut, zonder de nadelen. Voor een mega-load als Blender die alle cores goed inzet is een algemene overclock natuurlijk nog altijd beter, maar het verzacht wel het typische ‘Core Extreem’ probleem dat de per-core prestaties wat achter lopen op de huidige mainstream generatie. Vooral voor gamers met zeer CPU intensieve games, of als single core prestaties relevant zijn is het iets om te overwegen. Overigens kan je dit nu in de Turbo Boost applicatie in Windows zelf instellen, en zelfs per-app instellen welke applicaties je het op wilt laten toepassen. In hoeverre het voordeel biedt wisselt wederom per benchmark, maar de algemene conclusie is dat het a) voor sommige taken daadwerkelijk zinvol is om in te stellen en b) per-core performance blijft achter op Skylake, welke uiteraard ook te overclocken is.

Zonder vergelijkingsmateriaal kan ik niet veel zinnigs over het verbruik zeggen van dit moederbord specifiek, maar een piek verbruik bij Blender van 178W geeft aan dat een 6950X onder load grofweg 50-60W meer verbruikt dan een 6700K, niet schrikbarend. Idle verbruik in combinatie met de MSI GTX 1070 Gaming X komt op 67W, een kleine 15W meer dan wat je normaliter zou verwachten op een i7-6700K build met dezelfde onderdelen. In hoeverre dat aan het moederbord of de CPU is toe te wijzen kan ik echter niet zeggen.

Laten we de conclusie opsplitsen in het CPU en het moederbord gedeelte. De Intel Core i7-6950X is een beest. Als je dat ding al voor je op tafel ziet liggen krijg je het al benauwd, vermoedelijk meer vanwege de prijs en hoe verdrietig je zou zijn als er iets mee zou gebeuren dan van de fysieke vertoning, maar dat het één van de dikste stukjes tech is die je je kan wensen is een feit. Tien hele dikke cores is gewoon tof. Nadeel is vooral dat die cores maar zelden echt tot hun recht komen; Gamers profiteren niet, all-round gebruikers profiteren weinig, zelfs de huidige versie van Photoshop profiteert niet tot nauwelijks boven de zes cores. Niet heel vreemd natuurlijk, want elke developer zal primair optimaliseren op wat mensen echt in huis hebben: Quad-cores, eventueel met HT, misschien nog Hexa-cores. Ook zien we het bekende ‘Extreme’ probleem van Intel nog altijd; de per-core prestaties van Skylake liggen nog wat hoger, Turbo Boost 3.0 helpt dat gat iets te dichten, maar doet dat niet volledig. Toch zien we al die brute kracht van de i7-6950X soms goed tot hun recht komen, bijvoorbeeld bij renderen. Zodra je echt enorm zware taken hebt die op een ‘normale’ pc uren duren, dan kan je die tijd zo maar halveren. Een ander voor de hand liggend voorbeeld is wanneer je deze chip in wilt zetten om veel VM’s te draaien, een situatie waarbij je ook al snel meer cores nodig hebt. Toegegeven, de meerprijs staat niet in verhouding tot de prestaties, zeker ook niet met het oog op de 700 euro goedkopere i7-6900K 8-core, dus het zal vooral interessant zijn wanneer de bespaarde tijd je ook echt noemenswaardig geld bespaard of als je simpelweg niet langer kan wachten. Die twee voorbeelden geven aan dat de insteek van deze chip toch redelijk zakelijk of in elk geval ‘pro’ is. Voor consumenten zou je nog zou kunnen stellen dat extreme multitaskers er wellicht nog wat mee kunnen; denk aan gamen, editten, streamen, en weet-ik-veel-wat tegelijk. Een redelijke suggestie, al kan je voor het prijsverschil tussen een Intel Core i7-6700K en een i7-6950X zonder moeite een compleet tweede systeem op basis van een 6700K neerzetten. De prijs drukt dus redelijk op de inzetbaarheid, maar zoals we allemaal weten: voor de echte high-end betaal je altijd een enorme meerprijs.

‘Meerprijs’ is ook een beetje het sleutelwoord bij de MSI X99A Gaming Pro Carbon. Het is absoluut een bijzonder compleet bord met meer aansluitingen en features, en meer overclock mogelijkheden dan menig consument, gamer of enthousiasteling nodig zal hebben. Veel van de features schieten, zoals bij de meeste semi-high-end moederborden, gebruiksdoeleinden voorbij en ook wat fysieke kwaliteit betreft is het bijna niet meer mogelijk een slecht bord te kopen, laat staan in dit segment. Een aantal features bieden nog een leuke meerwaarde boven de goedkopere all-rounders in het X99 segment, zoals de Debug LED of aanwezigheid van M.2, U.2 en SATA Express poort, en voor sommigen zullen dat vast vereisten zijn, maar het komt er toch op neer dat je voor ca 250 euro genoeg moederborden kan vinden die vanuit praktisch oogpunt in het gros van de builds zullen voldoen (MSI’s eigen X99A SLI Plus kost op dit moment iets van 230 euro), terwijl je voor de MSI X99A Gaming Pro Carbon een eurotje of 330 mag afrekenen. Als je een zo’n goedkoop mogelijk ATX X99 powerhouse wilt maken zal het dan ook niet de eerste keuze zijn, maar als je toch al bezig bent met een beetje chique windowed behuizing, een dikke socket 2011-3 CPU, al dan niet opvallende waterkoeling, en vermoedelijk ook aan de slag gaat met leuke LED verlichting, dan zal nog een meerprijs betalen voor een visueel extreem aantrekkelijk bord (met prima featureset uiteraard) best te overzien zijn. Een bord welke je dus niet snel –echt- nodig hebt, maar waarvan ik vermoed dat die toch op menig wenslijstje zal komen te staan simpelweg omdat hij zo heerlijk voor de dag komt. Mocht je overigens wel warm worden van dit moederbord, maar is een X99 build je te gek, de meer behapbare MSI Z170 Gaming Pro Carbon ligt hier inmiddels, dus daar mag je spoedig iets over verwachten.

Enkele hogere res fotos voor de liefhebber, klikken voor de volledige versie:

Terug naar boven

In deze review bespreek ik meerdere producten, de onderstaande samenvatting is van toepassing op het in de prijsvergelijker gekoppelde product, Voor de samenvatting en het overzicht van de plus- en minpunten van andere producten zie de reviews die daar aan zijn gekoppeld.