Logitech G29 productervaring door Foritain

Review: Logitech G29 Driving Force & Driving Force Shifter

- Inleiding
- Specificaties
- Uitpakken
- Software
- In de Praktijk
- Conclusie

Productpagina @ Logitech

Voor deze review gaan we eerst even terug in de tijd. Het was 1997 en als 14 jarige was ik helemaal verzot op pc gaming, en met een IT/PC liefhebbende vader die regelmatig wat uit de Microsoft Offices mee nam naar huis was er ook geen gebrek aan leuke accessoires. Één van die accessoires was een Force Feedback stuur (ik meen ca 150 Engelse ponden in die tijd, dik 500 oud Hollandse guldens toen) met pedalen waardoor ‘gaming’ opeens een heel ander soort emotie teweeg bracht. Welke games ik toen speelde staat mij niet meer bij, ik weet dat TOCA er één van was, en volgens mij was DTM Race Driver er nog één alvorens het stuurwiel met ouderwetse gameport meer compatibility issues gaf dan plezier.

Een goede 15 jaren kwamen en gingen alvorens een vervanger plaats mocht nemen in huis, de Logitech G29 Driving Force, hiermee wil ik dus ook aangeven dat mijn ervaring met andere wieltjes beperkt is tot wat evenementen en winkel-testjes. Logitech is als één van de weinige grote namen nog actief in de markt voor game stuurtjes, en lijkt vooral Thrustmaster als concurrent te hebben alvorens je naar de zeer specifieke, en dure, simulatie sturen gaat. Groot is het assortiment van de grote Zwitser echter niet, want hoewel we in webshops nog wel wat voorraad van vorige modellen zien komen er op de website van Logitech nog maar twee modellen naar voren: De G29 en de G920. Modellen die naast elkaar worden gepositioneerd, en niet boven of onder. De G29 wordt verkocht als optie voor de PS3 en PS4, de G920 voor de Xbox en PC. Het vreemde is echter dat de G29 ook gewoon op de PC werkt. Sterker nog: Zelfs de betere keuze is voor de PC (waarom lees je straks).

De Logitech G29 kost je normaliter ca 299 euro, de shifter-module die we vandaag meenemen dien je los te kopen en kost 54,99.

De kenmerken en specificaties van de productsite:

Logitech zou Logitech niet zijn als ze de specificaties dik in orde hebben. Enige kanttekening bij dit overzicht is dat Windows 10 niet wordt vermeld, maar dat het stuur daar wel onder werkt. Wij hebben het stuur ook enkel op Windows 10 getest.

Het eerste wat opvalt bij het uitpakken is vreemd genoeg de geur, bij het openen van de zak waar het stuur in zit wordt je namelijk verwelkomd door de geur van echt leder. Zeker niet onaangenaam! Het stuur zelf kan vervolgens ook het best worden beschreven als ‘oerdegelijk’. Hij voelt zwaar aan, materialen zijn stevig, afwerking is top. Het mag, moet zelfs voor de prijs, maar het mag gezegd worden: het voelt als een kwaliteitsproduct. Staal in de constructie, leder voor de handjes zelf, hier word ik gelukkig van.

Het midden van het stuur is flink gevuld met knoppen. De D-pad en de Playstation stijl knoppen zijn natuurlijk cruciaal voor de console gamers. Hoewel de Logitech G920 de suggestie wekt ‘meer’ voor de pc te zijn dan de G29, deels getuige het Playstation logo op dit model versus de Logitech ‘G’ op de G920, zien we op de G29 juist meer knoppen die op de pc ook allemaal toe te bedelen zijn los van de suggestie die de Playstation-naam-/vormgeving suggereert.

Achter het wiel zien we een schakelaar om tussen PS3 en PS4 mode te wisselen (lijkt op de PC geen effect te hebben), en stalen shifters. Ook deze zijn oer- en oer degelijk en draaien tevens met het stuur mee, een pluspunt ten opzichte van modellen waar de shifters vast zitten, wat schakelen in de bocht een pittige(re) klus maakt.

De achterkant van het stuur zal je normaliter niet veel zien, maar is toch van enige vormgeving voorzien. Uiteraard is een ‘luchtinlaat’ praktisch niet echt een issue, maar het oogt wel aardig. Onderop zien we dat er wel aandacht is uitgegaan naar cable management. De vier kabels (stroom, USB, shifter, pedalen) kan je hier netjes vastzetten in de vier geulen, terwijl je onnodige lengte weg kan werken in de loze ruimte er achter. De waarschuwing dat het niet voor kinderen is lijkt wat overdreven (en onze kleine van 3 kan er ook prima mee overweg), maar voor de allerkleinsten is het relevant dat de force feedback echt wat power heeft, en je je vingers zeker niet in het stuurwiel wilt steken wanneer vaders of moeders aan het racen is. Twee klemmen onderop worden bediend door twee draaiknoppen bovenop, waarmee je het stuur uitstekend stevig vast zet.

Ook de pedalen zijn een voorbeeld van game accessoire bouwkwaliteit. Uiteraard is dat nodig voor de ervaring, want je trapt er tenslotte tegenaan. De stalen pedalen zullen het in elk geval niet begeven, en de vereiste druk op de pedalen komt ook goed overeen met een moderne Duitse auto. De anti-slip laag bovenop voelt goed, en ook het anti-slip gedeelte op de onderkant is dik voor elkaar zodat in de praktijk zelfs bij ‘een stevige kerel’ de pedalen doen wat ze moeten doen. Hoewel ik geen tapijt heb om te testen zien we onderop wel een extra balk met uitsteeksels welke je uit kan klappen voor tapijtvloeren, dit zou schuiven op tapijt geheel tegen moeten gaan.

De schakelmodule is los te koop voor ca 54,99. Op zich geen extreme prijs, maar gezien ik begrijp dat deze bij de voorgangers inbegrepen was uiteraard wel een puntje van aandacht. Kwalitatief echter geen opmerkingen. Een stevige constructie, echt leder op de bal en de pook zelf, en gewoon netjes in elkaar gezet.

Vastzetten gaat met dezelfde stevige klemmen aan je bureau, dit keer aangevuld met een extra draai-pen, en vervolgens met een draad naar het stuur zelf.

Hoewel de kwaliteit weinig te wensen over laat zet ik wel vraagtekens bij de featureset. Zo zien we bijvoorbeeld geen extra knoppen (sommige eerdere shifters hadden dat wel). Je kan schakelen, that’s it.

De software is, zoals we van Logitech gewend zijn, uitstekend. Deze software is wel vereist, anders lijkt het stuur geeneens te werken. Na installatie wordt het stuur en de aangesloten accessoires herkent (op dit screenshot zie je dat de shifter bijvoorbeeld nog niet is aangesloten), en kan je aan de slag.

Met de honderden game-ready profielen die je kan downloaden zijn voor de meeste populaire games wel instellingen te vinden. Zo begon ik met Project Cars en Assetto Corsa, maar ik ben geen game tegen gekomen die niet in de Logitech software terug te vinden was. Vervolgens kan je eenvoudig aanpassingen maken met behulp van toetsenbord of muis acties, of specifieke game handelingen.

Het werkt snel, soepel, en is intuïtief. Simpelweg keurige software. Hou er wel rekening mee dat de game ook moet weten dat je van het stuur gebruik maakt, en dus los van dit hulpmiddel soms nog altijd wat in de game zelf moet aanpassen.

Het klinkt misschien als een inkoppertje, maar racen met een stuur is gewoon heel erg leuk. Het is een ervaring die je niet kan evenaren met een controller, laat staan een toetsenbord en muis. ‘it’s f’ing fun’ staat dan ook aan de basis van deze praktijkervaring, ongeacht welke game je er mee speelt. Van cruciaal belang in die ervaring is dat alle onderdelen oersolide zijn, anders doet het al snel af aan de ervaring, maar het komt niet als verrassing dat voor dit bedrag Logitech de zaken uitstekend op orde heeft. Het stuur voelt heerlijk in de hand, zit muurvast aan de tafel, en ook de pedalen liggen goed op de vloer zelfs als ik in een serieuze race er flink tegen aan trap. Daarbij ook niet belangrijk aan te merken dat meneer de reviewer zeker niet zachtaardig is, dus dat het product de laatste weken inhoudelijk weinig te wensen over laat is zeker positief.

De G29 in actie:

Één van de redenen om de G29 boven de G920 te verkiezen is er één die ik vooraf niet eens kende, en dat is dat de G29 een RPM LED in het stuur heeft zitten. Hierdoor krijg je een ‘visual cue’ dat het tijd is om te schakelen. Hoewel de zeer krachtige force feedback absoluut indruk maakt is het niet eenvoudig om het gevoel van over-toeren over te brengen, en de LEDs helpen daarbij uitstekend. Wat de Force Feedback betreft valt op dat er echt flink power in zit, om je serieus aan het werk te zetten als het op sturen aan komt. Op volle kracht zet hij de biceps lekker onder druk, maar niets staat je in de weg natuurlijk om de instellingen (ook per game) naar eigen wens in te stellen. De implementatie van Logitech houdt wel in dat er een kleine feedback-vrije deadzone is (ca 1cm speling ) wanneer het stuur recht staat, alvorens ‘the force’ inhakt wanneer je een bocht in gaat. Het staat je plezier m.i. geen moment in de weg, maar het is aanwezig. Wat de feedback detail betreft ben je overigens wel sterk afhankelijk van de implementatie van de game. Zo zien we dat de feedback in Project Cars (heerlijke race game) over het algemeen lekker pittig is, maar voor mijn gevoel wat detail ontbrak. Vervolgens bij het testen van Assetto leek het zowaar alsof je elk korreltje grint op de weg kon voelen.

Dat laatste maakt het reviewen niet makkelijker, want het brengt ons in de situatie waarin we enerzijds moeten zeggen dat het stuurwiel uitstekende prestaties kan leveren, maar niet mogen vergeten dat het geen gegeven is dat je deze in elke game ook daadwerkelijk gaat ervaren. Dat wellicht ietwat simpele voorbeeld zien we in meerdere andere aspecten terugkomen en is dus in zekere zin typerend voor de ervaring met een (relatief) niche product als dit. Zo zien we dat sommige games (wederom is Project Cars een goed voorbeeld, of Need for Speed) de G29 specifiek herkennen of een profiel hebben welke direct gebruik mogelijk maakt, maar andere games weer wat aanpassingen vereisen. De Logitech software speelt daar een goede rol met de tig standaard profielen die je op weg helpen, maar in sommige games zal je altijd de controller goed moeten afstellen. Het zal voor een serieuze racers geen uitdaging zijn, en na de eerste twee games ben je er ook wel uit, maar ‘plug&play’ is het veelal niet.

Na de laatste weken een scala van games doorgelopen te hebben valt op dat het stuur zich overal wel voor laat lenen. Van Formule 1 races tot Rally, en alles wat daar tussen in zit. Iets meer arcade-games zoals Need For Speed doen het prima maar vind ik persoonlijk minder aantrekkelijk; de grotere afstand tot ‘realisme’ maakt het daar (zeker wanneer je de game nog niet lang hebt) wat lastiger om een goed gevoel te geven van wat je auto doet. Dat de Logitech G29 je echter een goed gevoel van grip, oversteer en understeer kan doorgeven tonen meer sim games echter wel aan. Klein puntje van kritiek wellicht: omdat je bij snelle racegames je handen niet van het stuur wil (of kan) houden zou het fijn zijn als de knoppen wat meer naar buiten zaten, want zelfs met grotere handen zijn enkel de uiterste knoppen te bedienen zonder je hand van het stuur te halen. Een handrem bedienen met je duim zou in sommige games prettig zijn.

Toch lijken het de race games waar het stuur zich het beste voor lijkt te lenen, waar de vormgeving en vooral de kracht het beste tot hun recht komen. Dat zijn echter tevens de games die mij vraagtekens laten zetten bij de losse shifter module. In de traagste categorieën van de races voelt het wel leuk om te koppelen, de pook te verplaatsen, en weer door te gaan, maar zodra je in iets snellere races komt voelt het al snel dat je jezelf beperkt door niet de uitstekende shifters op het wiel te gebruiken. Ook voor liefhebbers van games als Euro Truck Simulator is het wellicht een aardige extra, maar na een paar weken merkte ik dat de nieuwigheid daar wel een beetje af was, en dat ik de shifter opzij schoof. Ik twijfel nog dat voor een deel toe te schrijven aan mijn persoonlijke game voorkeuren (snellere racers), maar ik was niet de enige hier in huis die hem vrijwel direct liet staan.

Sinds dat wij de G29 in huis hebben gehaald hebben we er veel plezier aan beleefd. Zowel als een type game ervaring die je zonder stuur simpelweg niet kan hebben, als een leuk stuk speelgoed wanneer mensen over de vloer zijn. Het is een accessoire waar iedereen tenslotte wel mee overweg kan, sommige moderne race simulaties maken het zeker niet eenvoudig om ‘goed’ te racen, maar het is toch best een leuke ‘party piece’ waar mede geeks toch allemaal even mee willen spelen. De combinatie van een lekkere race game en een werkelijk uitstekend gebouwde accessoire geven zorgen niet alleen voor intens speelplezier, maar ook een pittige uitdaging voor jezelf. Je voelt vanaf het eerste moment, zeker als je een tijd lang geen stuur in huis hebt gehad (en daarbij dus helaas wel weinig vergelijkingsmateriaal), de uitdagingen die voor je liggen om beter en beter te worden, en daarbij het belangrijke gevoel dat fouten echt door jezelf komen, in geen geval door een gebrek van de hardware. Dat zal niet voor iedereen interessant klinken, maar een stuur als dit lijkt toch gemaakt voor de serieuzere gamers die zich echt willen verdiepen in ‘hun’ game.

Hij of zij zal daarbij ongetwijfeld ook open staan voor wat beperkingen, die er ‘plenty’ zijn, al zijn die grotendeels praktisch van aard en niet zo zeer inhoudelijk. Zo is de prijs natuurlijk niet mis voor een accessoire en alleen al reden waarom iemand dit niet zo maar even koopt, je koopt er tenslotte ook een complete console voor. Daarbij moet ik wel zeggen: de bouwkwaliteit en afwerking is uitzonderlijk hoog en vergelijken met stuurtjes in lagere klasses gaat dan in feite ook nergens over. Dat de verder heerlijke en vooral krachtige force feedback een kleine deadzone in het centrum heeft is een vermelding waard, maar is in de praktijk snel vergeten. Wel zal je de eerste keren wel even willen sleutelen aan de instellingen om ze naar wens te krijgen. Logitech doet veel met hun uitstekende software, maar de meeste games profiteren van een kwartiertje (of meer) de controller-instellingen in de game goed af te stellen, als ze al werken zonder dat te doen. Daarbij valt op dat ook niet alle games even goed gebruik maken van de kwaliteiten die zitten ingebouwd, iets waar Logitech weinig aan kan doen maar desondanks gevolgen heeft voor de praktijkervaring waarbij het product soms simpelweg beter tot zijn recht komt dan op andere momenten. Ook zijn er (even mierenn…) praktische overwegingen: De hele set neemt flink ruimte in beslag en gebruikt aardig wat kabels. Als je reeds een bijpassende playseat hebt en vaste opstelling een kleine zorg, maar als all-round gamer die het stuurtje af en toe wilt pakken is het zeker iets om rekening mee te houden. Zeker geen opmerking waarvoor ik enige punten aftrek, maar simpelweg iets wat wij als all-rounders met een beperkt aantal game uren opviel.

Een kritische inhoudelijke noot is er vooral voor de shifter. Die weliswaar ook uitstekend is gebouwd, en met zijn prijs niet iets is waar je als G29 eigenaar wakker val zal liggen, maar desondanks iets waarbij ik mij afvraag hoe zinvol hij is. Het handmatig schakelen heeft soms meerwaarde (Trucking simulator is leuk, of simulatie games in de traagste race klassen geeft je een leuk gevoel van hoe ‘n00b’ je auto nog is), maar in de meeste gevallen een onnodige extra naast de uitstekende paddle shifters op het stuur zelf. Vandaar vermoedelijk de keuze van Logitech hem niet standaard mee te leveren, maar dat had ik dan graag teruggezien in de prijsstelling van de G29 ten opzichte van zijn voorganger, wat niet het geval is, danwel dat ze wat extra functionaliteit hadden toegevoegd, bijvoorbeeld de optie voor een meer praktische up-down shift, of extra knoppen, waar ook geen sprake van is. Voor gamers die per sé die handbak willen is het een prima stevige en ‘realistische’ accessoire, maar het voelt als een nog kleinere niche binnen een toch-al-niet-zo-grote niche van stuur-eigenaren, en zodoende kan ik er niet heel warm van worden.

Wat kanttekeningen terzijde, de G29 is even zo ‘kicke’ als dat hij goed in elkaar is gezet. De vergelijking met de goedkopere sets die wij hier en daar hebben ervaren maakt de meerprijs duidelijk zichtbaar, en kijken we naar de meer ‘pro’ sets zien we dat de prijzen al snel oplopen en dat 299 euro daar nog aardig ‘instap’ is. Het blijft een aardig potje geld, maar daarvoor krijg je een oersolide stuur, oersolide pedalen, een top afwerking met echt leder, een knappe force feedback beleving, en een product wat je in de gehele race ervaring geen moment in de steek laat. Het lijkt mij zodoende een heerlijk stuur voor fanatieke all-round gamers die geen genoegen nemen met toetsenbord of controller racing (zoals onszelf), of de opkomende semi-pro die een stukje kwaliteit in huis wil halen zonder direct extreem in de buidel te tasten. Na de introductie van de GTX-1000 serie GPU’s en de komst van dit stuur kan ik niet ontkennen dat de Oculus Rift of HTC Vive weer wat serieuzer overwogen wordt, kan mij namelijk aardig inbeelden dat een dergelijks stuur plus VR plus een bijpassende PlaySeat een unieke beleving zal zijn.

Enkele hogere res fotos voor de liefhebber, klikken voor de volledige versie:

Terug naar boven