AMD Radeon R9 Fury X productervaring door Foritain

Review: AMD R9 Radeon Fury X

Inleiding
De Fiji Chip
Specificaties
Uitpakken
Inbouwen
Software
Testsysteem
1080p Synthetische Benchmarks
1080p Game Benchmarks
2560x1440p Benchmarks
3840x2160p Benchmarks
Andere resoluties
OpenGL render performance
Energieverbruik
Warmte- en geluidsproductie
Overklokken
Conclusie

Productpagina @ AMD

De laatste drie GPU reviews gingen over kaarten uit het groene kamp, waarbij de laatst geteste kaart, de GTX 980, eigenlijk zonder echte tegenstander hoefde te spelen. Daar komt gelukkig verandering in. Ook deed het ergens pijn dat ik geen AMD concurrenten tot mijn beschikking had. Nu zou ik mijzelf zeker geen ‘fan’ van eender GPU kamp willen noemen, maar dat wil niet zeggen dat ik geen warme herinneringen heb aan toffe hardware uit het verleden. Met de ATI Mach 64 heb ik in de tijd vele uren game-plezier gehad, en zo ligt hier nog een mooie AMD HD7950 (Gigabyte Windforce 3 uitvoering), en zelfs nog een HD 4870 die ik meer te danken heb dan ik in een review kan beschrijven.

Toen de vraag kwam of ik het leuk zou vinden even met de nieuwe Fury X te spelen zei ik uiteraard ook direct volmondig ‘ja’. Niet alleen zou deze kaart de grootste stap voor AMD moeten zijn sinds de HD7000 series, het was ook nog eens een kaart die nog niet in de winkel lag, het was al bekend dat er amper test-samples van waren, het is de eerste GPU met HBM, en het is een GPU met ingebouwde waterkoeling. Daar moet toch voor wat geek-vermaak zorgen zou je denken, oftewel: tijd om te spelen!

De AMD Radeon Fury X staat bij enkele webshops vermeld, maar lijkt vooralsnog niet daadwerkelijk verkrijgbaar. Hou rekening met prijzen rond de 700 euro.

De basis van de AMD Radeon Fury X is de “Fiji” chip. Deze chip is gebaseerd op de GCN 1.2 architectuur van AMD, een architectuur welke overigens niet compleet nieuw is en al in eerdere AMD grafische kaarten werd gebruikt. “Rebrand!” hoor ik iemand al roepen, maar dat is in dit geval zeker niet terecht gezien een rebrand een gelijke chip zou betekenen. De chip is in dit geval wel degelijk nieuw, want AMD heeft er simpelweg voor gekozen een ongekend aantal GPU cores in één chip te verwerken; waar het vorige topmodel, de 290X, het met 2816 cores moest doen, heeft de Fiji chip er maar liefst 4096.

De grote stap in de nieuwe chip is echter niet het aantal cores, maar de keuze voor High Bandwidth Memory. Lang verhaal kort: GDDR5, wat op praktisch alle GPU’s van dit moment zit, toont zijn leeftijd en HBM is de toekomst. Dit zegt niet alleen AMD, maar ook Nvidia zal in de toekomst HBM gaan implementeren. De eer is echter aan AMD om de allereerste GPU met HBM daadwerkelijk uit te brengen, en het lijkt erop dat die eenzame positie voorlopig nog wel in stand blijft.

HBM is sneller, zuiniger, en compacter dan GDDR 5vanwege het feit dat geheugenchips gestapeld worden. Nadelen zijn er eigenlijk niet, behalve dan dat de eerste iteratie van HBM, zoals hij in de Fury X is geïmplementeerd, beperkt is tot 4GB geheugen. Een aparte situatie, want in recente jaren kreeg ik toch echt het gevoel vanuit de fabrikanten dat meer geheugen op je GPU bittere noodzaak was. Vooral het aanbod aan super budget GPU’s met tig GB aan GDDR3 is eigenlijk om te huilen, maar zolang consumenten dergelijke onzin kopen zullen fabrikanten het blijven maken. Maar goed, de benchmarks zullen het uitwijzen.

.

De features van de AMD website, en de specificaties van de Sapphire website:

Gezien de meeste kaarten via de board-partners van AMD zullen komen is het wat specificaties betreft momenteel wat droog op de AMD site, maar de specificaties van Sapphire geven wat extra informatie. We hebben het over de nieuwe Fiji chip, zien de 4GB RAM met de extreme 4096 bit geheugenbus, zien dat de chip op 1050 MHz draait en het geheugen op 500 MHz. Het wordt meteen al een beetje duidelijk: we moeten loslaten wat we denken te weten van GPU specificaties, Fiji en HBM brengen ons hele ongebruikelijke getallen en enkel de prestaties zullen echt een beeld gaan vormen.

De featureset is echter niet onbelangrijk, en geeft ons tevens een beter beeld welke richting we op moeten denken. Zo zien we onder andere dat deze kaart duidelijk de focus legt op 1440p en 4K gaming. Freesync wordt uiteraard ondersteund, en zo ook Eyefinity en Crossfire. Frame Rate Target Control (FRTC) is ook een interessante, zeker omdat energieverbruik vandaag de dag praktisch even belangrijk is als pure power. LiquidVR is ‘de’ oplossing vanuit AMD (en volgens AMD) voor de beste VR mogelijkheden, iets waar concurrenten uiteraard anders over denken, echter bij een gebrek aan VR hardware laat ik dat verder onbeslist.

Direct 12 ondersteuning is aanwezig, zo ook Mantle, Vulkan, en OpenGL 4.5, en uiteraard is de kaart Windows 10 Compatible. Hoewel niet gespecificeerd betreft het een PCI-Express x16 kaart, oftewel een PCI-Express x16 3.0 (of eventueel 2.0) slot is vereist. Verder is de kaart (slechts) 194mm lang en past hij dus in de meeste gangbare behuizingen, vergeet echter niet dat je de flinke 120mm radiator ook wel ergens kwijt moet kunnen. Tevens vereist de kaart 2x 8-pin PCI-E power aansluitingen vanuit je voeding.

AMD heeft het flink om de oren gekregen vanwege de keuze voor een HDMI 1.4 poort, naast de drie DP poorten, in plaats van een HDMI 2.0 poort. Terecht, want HDMI 1.4 komt niet voorbij de 30 Hz op 4K resolutie. Geen enkel probleem voor monitoren; zeker 4K monitoren hebben steevast DP poorten, maar mocht je een Fury X op je 4K TV aan willen sluiten is de kans groot dat je geen DP aansluiting hebt, en als gevolg dus met een magere 30 FPS vast zit. Minpuntjes voor mogelijk huiskamergebruik dus.

Net zoals bij de specificaties van het geheugen moeten we ook bij het uitpakken loslaten wat we denken te weten van GPU unboxings. Uiteraard komt de Fury X wel ‘gewoon’ in een (forse) doos, zodra deze open gaat wordt het toch een beetje spannend..

Het eerste wat aan de kaart op valt zijn de (met zwarte sleeves voorziene) kabels die de kaart zelf verbinden met het opvallende koelblok. Als gevolg heeft de kaart zelf geen ventilatoren, en is het een zeer aparte verschijning. AMD heeft wel aandacht besteedt aan de uitstraling, want het geheel is op nette wijze mat-zwart afgewerkt aan alle kanten. Van een ‘backplate’ op traditionele wijze is geen sprake, de hele kaart is simpelweg omhulsd. Voorop zien we de letters ‘Radeon’ welke straks op zullen lichten, en de enige gaten in de behuizing zijn om de PCI-E stekkers aan te sluiten, met direct daarboven enkele zichtbare LEDjes, en de kabels naar het koelblok te voeren. De kabels tussen het koelblok en de kaart zijn wel individueel van sleeves voorzien, en vervolgens met tie-wraps aan elkaar verbonden; zo steekt er in elk geval niets uit.

De radiator is een 120mm model en voorzien van een 120mm ventilator. Omdat AMD hun partners niet toestaat om aan het Fury X design te tornen is de sticker op de ventilator (in dit geval AMD zelf) het enige wat anders zal zijn bij de verschillende merken die de Fury X zullen uitbrengen. Net zoals Cooler Master de stock koelers maakt voor AMD processoren maken ze ook de koeloplossing voor de Fury X. Mocht je de Fury X open schroeven (Wat ik niet zelf heb gedaan) zie je het CM logo wel op de pomp zitten, die foto's zie je verderop in de review.

Nu komt deze kaart niet voor het eerst uit de verpakking (Exact deze kaart is o.a. door Hardware.info en Tweakers getest), dus kan ik niet met zekerheid zeggen welke extra’s er normaliter bij zitten. In dit geval zaten enkel de montageschroeven voor de radiator in de verpakking.

Het inbouwen van een GPU is niet een gebruikelijk hoofdstuk. In dit geval is het echter wel de moeite waard om even een kijkje te nemen. Positief is dat de kaart zelf (o.a. vanwege het HBM geheugen) ongebruikelijk kort is. Als gevolg is het een interessante optie voor behuizingen waarbij de lengte voor een GPU zeer beperkt is, al moeten we niet vergeten dat we nog altijd de radiator ergens kwijt moeten.

Voor typische ATX torens zijn de kabels in elk geval lang genoeg voor de meeste installatieplekken. In dit geval, in een Cooler Master Silencio 652S, past hij eenvoudig achterin, maar een fan-positie onder-, boven- of voorin had ook gekund. Hou wel rekening wanneer je gebruik maakt van flinke luchtkoelers, want het risico bestaat dat je de GPU radiator dan niet achterin de case kan monteren. In dit geval, met een meer typische Noctua NH-U12S zien we dat er meer dan voldoende ruimte is.

Eenmaal opgestart zien we dat het Radeon logo rood oplicht. Opvallender zijn echter de LEDjes boven de PCI-E aansluitingen. Deze geven aan in hoeverre de grafische kaart aan het werk is; één lichtje staat voor de zuinige ZeroCore modus, en tijdens het gamen licht de hele rits op. Vooral tijdens laadschermen en minder intensieve taken dan gamen kan je de LEDjes daadwerkelijk zien bewegen.

De software bij de AMD Radeon Fury X is het inmiddels bekende Catalyst Control Center. In de meeste gevallen zal je hier niets hoeven doen, vooral gamers zullen niet veel meer doen dan drivers installeren en gaan. Toch viel mijn oog op een aantal features waar ik nog niet van af wist. Zo kan je bijvoorbeeld automatisch (en real-time) alle video die je afspeelt laten verbeteren, bijvoorbeeld door automatisch video te stabiliseren.

De Frame Rate limiter is ook iets waar eigenlijk wat meer aandacht voor zou mogen zijn. High-end grafische kaarten zijn erg leuk wanneer je de nieuwste games op hoge resoluties speelt, maar vooral in oudere games zie je vaak extreme framerates die geen zichtbare winst geven voor de gebruiker. Mocht je bijvoorbeeld een potje CS:GO of League of Legends spelen op je Fury X dan zijn framerates van vele honderden geen uitzondering. Met de Maximum Frame Rate setting kan je dit wat beperken, en tijdens lichtere games het energieverbruik wat verminderen. Wel zou mijn voorkeur hebben dat deze feature in verschillende (per game) profielen kan worden ingesteld, iets wat nu nog niet mogelijk lijkt.

Om grafische kaarten eerlijk te kunnen vergelijken heb je een vast platform nodig. Ik heb gekozen voor het volgende Systeem:

Een i7-4770k is vooralsnog krachtig genoeg om niet als beperkende factor op te treden in het vergelijken van grafische kaarten. Alle kaarten worden getest met de instellingen zoals ze uit de fabriek komen, fabrieks-overklok instellingen blijven dus in tact (en we zien tevens dat al deze kaarten een standaard overklok hebben). Verder overklokken en eventueel resultaten die daarbij van toepassing zijn worden in de individuele reviews onder de header “overklokken” besproken. Tenzij anders aangegeven betreft de benchmark een resolutie van 1080p. Alle benchmarks zijn om uitschieters te voorkomen drie maal uitgevoerd, waarbij het gemiddelde wordt weergegeven. Bij noemenswaardige afwijkingen tussen de drie onderlinge resultaten wordt de benchmark nogmaals meerdere malen uitgevoerd om zo zeker te zijn van een betrouwbaar resultaat.

Omdat het niet praktisch is in alle grafieken de gehele naam van elke kaart te gebruiken maak ik gebruik van afkortingen, in deze tabel zie je de exact gebruikte kaarten en de gebruikte drivers op het moment van testen.

Een belangrijke opmerking met betrekking tot de drivers. Driver updates geven soms wat prestatieverbeteringen, maar veelal in specifieke games. Een vergelijking maken met een oudere kaart op oudere drivers is dan ook niet altijd 100% eerlijk. De meeste games in deze vergelijking zijn echter al eventjes uit, dus de kans dat een nieuwe driver verder geoptimaliseerd is voor die game is dan minder groot. Het is echter sowieso onvermijdelijk: Soms zullen er nu eenmaal nieuwe kaarten uitkomen die nieuwere drivers vereisen om te functioneren.

Alle games in deze review hebben een geïntegreerde benchmark. Dit zorgt voor een eerlijke vergelijking tussen de kaarten, de gebruikte instelling staat in de header van elke grafiek. Wanneer de optie aanwezig is wordt PhysX en Tesselation uitgeschakeld. Gezien dit typische Nvidia features zijn (en waar veel games geen, weinig, of slecht gebruik van maken), en dit aparte resultaten op kan leveren, blijven deze twee elementen buiten de vergelijkingen. Sommige games maken gebruik van hoge resolutie textures welke meer geheugen vereisen dan sommige kaarten hebben, in dat geval wordt enkel de texture kwaliteit een stapje terug gezet.

.

Om te beginnen met deze synthetische resultaten. Deze data geven relatieve krachtverschillen aan, en kunnen ook worden gebruikt om resultaten met andere kaarten in andere reviews tot op zekere hoogte te vergelijken (let natuurlijk even op verschillen in de testsystemen, drivers, etcetera. Vooral 3D Mark heeft nogal wat profijt bij krachtigere processoren).

Laten we beginnen met toch wel de single GPU benchmark: 3D Mark FireStrike.

Net zoals de GTX 980 vorige keer liet zien wie de baas is (dit was overigens nog voor de release van de 980Ti en de nieuwe Titan), komt de AMD Radeon Fury X nog een flinke stap verder. De toon lijkt wederom gezet.

Heaven en Valley op Ultra / AA x8, in scores en in FPS:

In de eerste benchmarks zien we dezelfde lijn doorzetten; de Fury X is aanzienlijk sneller dan de GTX 980 in Valley, al is het verschil in de Heaven benchmark al wat minder groot.

Heaven en Valley op Medium / zonder AA, in scores en in FPS:

Nadat ik de benchmarks op ‘medium’ uitvoerde moest ik even in mijn ogen wrijven. In Valley kwam de Fury X amper voorbij de R9 290. In Heaven loopt de Fury X nipt voor op de GTX 980, maar we moeten niet vergeten dat de Fury X wel de duurdere kaart is. De toon leek even gezet, maar kennelijk had ik toch een leuke avond voor de boeg.

1080p Game resultaten op hoge/maximale settings:

Voorgaande GPU reviews waren over het algemeen vrij voorspelbaar; de FireStrike benchmark zette relatieve krachtverschillen neer, en dezelfde lijn zag je vervolgens veelal terug bij alle game benchmarks. Voor het eerst moest eigenlijk elke grafiek nader bekeken worden om de prestaties te kunnen begrijpen. Kijken we naar Bioshock Infinite, een oude game, zien we dat de Fury X de 980 nog voor blijft. In Thief zien we dat de Fury X simpelweg niet bij de nieuwe generatie Nvidia kaarten in de buurt komt, al is 69 FPS nog altijd ruim voldoende voor een uitstekende game-ervaring, en in Shadow of Mordor (overigens een Nvidia game als ik de opstartschermen moet geloven) en Metro: Last Light laat de AMD Fury X juist helemaal niets over van zijn groene concurrentjes.

De Hitman Absolution resultaten zijn nog het meest interessant. Voor het eerst kan een GPU in mijn testopstelling de Ultra benchmark met AA x8 enabled geheel soepel doorlopen en laat de Fury X weinig over van de GTX 980. Zetten we de AA instelling terug naar x2 dan zien we dat de meeste oudere GPU’s de prestaties bijna wisten te verdubbelen, terwijl de Fury X er slechts 13 FPS bij kan zetten. Het begint erop te lijken dat de Fury X zich simpelweg beter voelt bij een zwaardere belasting.

Resultaten op medium instellingen:

Grotendeels hetzelfde plaatje: Thief lijkt Nvidia kaarten simpelweg beter te liggen, en in Shadow of Mordor en Metro: Last Light keert het tij volledig in het voordeel van AMD. Wederom is de echt opvallende benchmark Hitman Absolution, waar de Fury X simpelweg niet in de buurt komt van de GTX 980. Sterker nog, zelfs de R9 270, een kaart die een jaar terug een eurotje of 140 heeft gekost, doet niet onder voor de Hitman resultaten van de Fury X… uhh…

Nu moeten we redelijk blijven, want een high-end GPU kopen voor 1080p gamen op medium settings is een absurd concept. Meer dan 300-400 euro uitgeven voor een GPU voor 1080p gaming is simpelweg niet nodig, dus tijd om naar 1440p te kijken. Wederom eerst de synthetische plaatjes:

Mooie rechte lijnen voor de AMD kaart, en de GTX 980 blijft nu steevast op veilige afstand.

Games!

Dit begint er op te lijken voor AMD. Op 1080p kwam de Fury X niet in de buurt van de GTX’en in de Thief bench, nu komt hij nipt op een voorsprong. Shadow of Mordor en Metro: Last Light tonen een vergelijkbaar beeld als de vorige resultaten. In Hitman laat AMD wederom weinig over de andere kaarten. Bijzonder opvallend is het verschil tussen de Hitman benchmark op Ultra met AA x2 tussen 1080p en 1440p, waarbij de Fury X slechts 4 FPS lager scoort op de hogere resolutie terwijl hij wel bijna 2x zoveel pixels moet aansturen! Wederom lijkt de Fury X het vooral goed te doen wanneer het echt zwaar wordt.

Op ‘Medium’ zien we hetzelfde gebeuren als bij 1080p; met uitzondering van Shadow of Mordor gaat de AMD kaart eigenlijk amper beter als je het vergelijkt met de hogere instellingen. Een aparte ervaring. Toch vraag ik mij af wat een redelijke verwachting is, het lijkt mij namelijk redelijk dat je van een high-end GPU verwacht dat je, zelfs op 1440p, vooral op de hoogste settings wilt gamen. En hoewel je wellicht net de AA instelling op x4 wil zetten in plaats van x8, toont de AMD Fury X zich als een kandidaat om de games van vandaag op deze resolutie dus gewoon perfect weg te spelen.

Nog een stap zwaarder is uiteraard het 4K gamen. De benchmarks:

Hier kunnen we inmiddels gerust stellen dat de Fury X een flinke upgrade is boven een GTX 980. Wel blijft het duidelijk dat de meest extreme instellingen op 4K niet voor een bescheiden budget gaat lukken; zelfs met een Fury X zal je hier en daar wat instellingen moeten laten varen om het soepel speelbaar te houden.

Zodra we dat doen, en terugzakken naar ‘medium’, zien we zonder uitzondering perfect soepel speelbare resultaten op 4K. In al mijn benchmarks blijft de AMD Fury X boven de 60 FPS, en hoewel de GTX 980 het veelal keurig doet zien we bijvoorbeeld in Shadow of Mordor wel een niptere score om het allemaal perfect soepel te houden.

Voor alle duidelijkheid voor 4K Gamers: Maximale instellingen zit er absoluut in met lichte of oudere games zoals CS:GO, League of Legends, DOTA 2, Diablo 3, etcetera, en dat ziet er ook echt geweldig uit, maar dat lukt ook met iets goedkopere kaarten.

Ik zei het in de vorige reviews al: Triple-A games op 4K met veelal hoge instellingen is het domein van multi-GPU systemen. Het is de consequentie van een extreme resolutie: het kost gigantisch kracht om die beelden (vier keer meer pixels dan FullHD) te renderen, ik verwacht dan ook niet dat echt 4K gaming in de nabije toekomst toegankelijk zal zijn voor het gros van de gamers die budget hebben voor een stevige, maar geen monster-pc.

Waar ik bij de GTX 750 Ti review nog wat tests met lagere resoluties mee nam laat ik deze hier wederom achterwege. Met 1280x1024 had die <150 euro kaart al geen problemen, en een Fury X met een dergelijk scherm is simpelweg een stompzinnige combinatie. Beter investeer je dan eerst in een degelijk scherm, of als dat geen optie is kan je prima af met een GPU van (ruim) minder dan 200 euro.

Benchmark verschillen tussen een FullHD (1080p) scherm en een 1200p scherm zijn in de praktijk vrij klein, en mocht je een dergelijk scherm hebben kan je deze 1080p resultaten prima toepassen op je eigen situatie, de verliezen in framerates blijven normaliter rond de 10%, dus het doorrekenen is relatief eenvoudig en je kan dus concluderen dat een AMD Radeon Fury X op 1200p ook geen moment zal zweten, en eigenlijk ook daar dik overkill is. Ook hier geldt dus eigenlijk: Koop wat gangbaarders, tenzij je al een 1440p of 4K scherm overweegt.

Als je een alternatieve resolutie gebruikt als bijvoorbeeld 2560x1080p (Ultrawide panelen) dan moet je rekening houden met prestaties die tussen 1080p en 1440p zitten, en in dat geval is een kaart die het goed doet op 1440p een interessante optie als je daar echt op maximale settings wil gamen.

Ga je echter voor een 34” Ultrawide scherm met een resolutie van 3440x1440p dan kom je wat prestaties betreft tussen 1440p en 4K in, en in dat geval zal je voor gamen daadwerkelijk gebruik kunnen maken van een dergelijke high-end GPU en zal je met een AMD Fury X goed uit de voeten kunnen. Je zal zeker niet alles op de allerhoogste settings kunnen gamen, maar de meeste AAA games zullen zich laten wegspelen op medium tot high met geen of beperkte AA.

Om de OpenGL performance te testen maakte ik telkens gebruik van Cinebench, R15. Deze benchmark geeft (kort door de bocht) het rendervermogen aan van de GPU met applicaties die van OpenGL gebruik maken.

Inmiddels heb ik wat twijfels bij de benchmark keuze, en sta ik ook open voor suggesties vanuit de rendering hoek, iets waar ik weinig mee doe. De resultaten blijven veelal dicht bij elkaar, en de toegevoegde waarde van deze Cinebench R15 test lijkt dan ook te beperkt. In elk geval lijkt de Fury X het niet beter of slechter te doen dan de meeste anderen. Suggesties zeer welkom!

Ook het verbruik van een GPU is een belangrijk punt. Ik heb het verbruik gemeten bij het stopcontact, oftewel het verbruik van het gehele bovenstaande testsysteem, met een Voltcraft Energy Logger 4000. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van een backlit USB toetsenbord, een USB muis, en een USB Headset. Die verbruiken uiteraard ook een klein beetje, en op deze manier hoop ik het verbruik van een gangbaar systeem te tonen. Hoewel deze meting niet exact bepaald wat de kaart verbruikt, krijgen wij zo wel een inzicht in het daadwerkelijke verbruik van een systeem, een redelijke vergelijking van het verbruik van de verschillende kaarten, en een indicatie van wat een geschikte voeding voor een systeem in combinatie met deze GPU kan zijn (althans op gebied van vermogen).

Het verbruik is gemeten bij 3 activiteiten:
- Het gemiddelde verbruik van de computer gedurende 5 minuten in idle (Dus niet de slaapstand, vergelijkbaar met een beetje mailen of in word/excel werken).
- Het gemiddelde verbruik gedurende de gehele Thief benchmark op Very High op 1080p (Gamen).
- Het gemiddelde gebruik gedurende 5 minuten OCCT GPU Stresstest (Vergelijkbaar met Furmark).

Het interessante aan deze OCCT GPU Stresstest is dat de CPU in idle blijft, en dat wij zo dus een redelijke indicatie krijgen van het maximale verbruik van enkel de GPU.

De resultaten:

Met hun laatste ontwikkelingen had Nvidia grote stappen gezet wat het energieverbruik betrof, iets wat ik AMD in recente GPU reviews (m.i. terecht) vrij duidelijk heb aangerekend. Of je het nu overweegt vanwege het milieu, of simpelweg je energierekening, een lager verbruik is enkel gunstig en kan in veel gevallen een hogere aanschafsprijs eenvoudig terugverdienen.
Het was dan ook zeker een positieve verrassing dat de Fury X de prestaties van de R9 290 wist te verpulveren zonder een noemenswaardige toename van het verbruik. De Thief benchmark, waar de Fury X dus wel degelijk aan de bak moest, verliep met bijna 10W minder verbruik gemiddeld. Hoewel ik het verbruik niet voor alle game benchmarks noteer lag het verbruik bij andere games niet noemenswaardig anders en is 350W voor het totale systeem een redelijk uitgangspunt.

Het verbruik tijdens OCCT lag wel een flinke stap hoger, oftewel de mogelijkheid om meer te verbruiken is wel degelijk aanwezig ondanks dat ik dergelijke verbruiksgetallen niet tijdens de echte benchmarks tegen kwam. Een verklaring heb ik daar niet voor. Verder is een piekverbruik van 503W gemeten gedurende de hele Fury X ervaring, oftewel zelfs voor een Core i7 + AMD Fury X systeem is een degelijke 550W voeding normaliter voldoende.

Ook het idleverbruik is eigenlijk keurig. Lager dan de R9 290, maar nog wel hoger dan de meeste andere kaarten in de lijst. Dit kan echter worden verklaard door de aanwezige waterkoeling; een pomp en ventilator verbruiken een dergelijk verschil eenvoudig. Hoewel de verklaring duidelijk is, telt elke Watt verschil bij systemen die flink uren maken. Anderzijds kan je de opmerking maken dat het in sommige gevallen mogelijk is de AMD ventilator een ventilator in de behuizing te laten vervangen, wat het verschil verder af doet nemen, maar dat wisselt van pc tot pc.

Positieve stappen dus voor AMD, maar dat wil niet zeggen dat ze er al zijn. De GTX 900 serie van Nvidia lijkt vooralsnog een eind uit de buurt. Ik moet daarbij aantekenen dat een GTX 980 Ti grof genomen ca 50W meer lijkt te verbruiken dan een GTX 980, wat het verschil al aanzienlijk kleiner maakt, maar hoewel AMD met de Fury X een stap in de goede richting heeft gezet zijn ze er nog niet helemaal.

.

Net als sommige benchmarks is ook de warmte- en geluidsproductie een wat apart verhaal, vooral door het gebruik van de waterkoeling. In de standaard instelling probeert de koeling de chip namelijk op 75 graden te houden, en dit lijkt ook zonder druppeltje zweet te lukken. Een vergelijking maken met temperaturen van andere kaarten is dan ook niet zo relevant. Voor zij die afvragen hoe het met de VRM’s zit: Ook deze worden gekoeld door de waterkoeling.

Nu is het wel mogelijk om de doeltemperatuur te veranderen, of bijvoorbeeld de maximale ventilatorsnelheid aan te passen, maar waarom zou je? Gedurende de hele ervaring heb ik namelijk de ventilator geen moment hoeven horen. Zelfs tijdens OCCT, waarbij het verbruik dus wel flink toe nam, kon je zonder naar het scherm te kijken niet vaststellen of het systeem in idle stond of juist hard bezig was. Een prettige ervaring, zeker wanneer je vaak zware taken op je GPU uitvoert (Da’s een mooie manier om ‘gaming’ samen te vatten).

Kortom, toppie. Echter wel met een kanttekening, want net als Tweakers.net en Hardware.info, die dezelfde sample gebruikten, was er een coil-whine aanwezig in de pomp. Dit constante piepgeluid is niet prettig voor de mensen die jong genoeg zijn om het te kunnen horen. Voor alle duidelijkheid: Dit hoort niet, en een coil whine is een goede reden om eender product naar de winkel te retourneren. AMD heeft inmiddels aangegeven dat dit door de pomp kon komen, en dat de pomp voor de productie voor de retail markt inmiddels gereviseerd is. Hoewel er geen reden lijkt het te doen, de retail modellen moeten inmiddels dus de nieuwe pomp hebben, is het wel mogelijk de top cover van de Fury X te verwijderen zonder dat je stickers, en dus garantie, hoeft te breken. De eerste (o.a. Media) samples hebben een Cooler Master pomp met een wit/groen gekleurde sticker, terwijl de nieuwe pomp een chrome Cooler Master logo heeft.

.

Het overklokken van de AMD Radeon Fury X was een serieuze uitdaging, of beter gezegd: was gewoon niet interessant. Op moment van testen waren er namelijk nog geen tools die goed met de Fury X overweg konden, al is inmiddels bijvoorbeeld GPU-Z van Techpowerup wel in staat om. De enige mogelijkheden zaten als gevolg in Catalyst Control Center, en ruim was die keuze zeker niet: Je kan de powerlimit verhogen, en de core clock aanpassen, maar verder kwam ik niet en bijvoorbeeld de chip een hoger voltage geven zat er niet in. (Pr)overklokker Joost ‘rsnubje’ gaf aan dat hij elke tig reboots een slider kreeg in CCC om bijvoorbeeld het geheugen te overklokken, wat vervolgens ook lukte van 500 naar 600MHz, maar hoe veel reboots en cold boots ik ook uitvoerde, het kwam maar niet.

Ondanks het dezelfde kaart betrof vermoedde ik dat de net uitgebrachte driver update van AMD dat gat nu permanent had gedicht. Hoewel het uiteindelijk lukte een kleine 500 punten erbij te scoren in 3D Mark (<4%) zag ik geen noemenswaardige verschillen in game-framerates.

Nadat de kaart inmiddels weer was vertrokken leek het duidelijker te worden waarom de overklok features ontbraken. TechPowerUp wist onlangs de deur open te zetten naar hogere voltages voor de chip, echter zagen zij zelfs met flink hogere voltages nauwelijks betere framerates, terwijl het verbruik extreem toe nam. Zeker een interessant artikel voor toekomstige Fury X eigenaren.

.

De AMD kaarten van de laatste jaren leken allemaal in een bepaalde lijn te vallen: Sterke prijs-prestatieverhouding, maar met een hoger energieverbruik (maar dus met gunstigere aanschafsprijs als compensatie). Het hogere energieverbruik maakte een aantal kaarten als gevolg warmer, en dus ook luider. Met de Radeon Fury X gooit AMD het duidelijk over een andere boeg; de kaart is verre van goedkoop om aan te schaffen, het energieverbruik is juist aardig teruggedraaid (zeker relatief ten opzichte van de prestaties), en de kaart is met de standaard koeling uitstekend gekoeld zonder noemenswaardige geluidsproductie (Hierbij ga ik uit dat de coil whine van de media samples daadwerkelijk gefixt is, wat volgens TechPowerUp het geval lijkt te zijn). Dat de kaart en koeling verder praktisch onhoorbaar functioneert, en zelfs tijdens zware load niet noemenswaardig aan de bak hoeft, is verder een uitstekend pluspunt, zeker omdat de luchtgekoelde concurrenten aan de top van de markt wel degelijk enig geluid produceren; AMD heeft wat dat betreft daar nu een mooie troef. Het feit dat je verder ook geen extreme koeling in je behuizing nodig hebt om een dergelijke high-end GPU te gebruiken is natuurlijk ook een complimentje waard.

Dat de Fury X niet goedkoop ging worden kwam niet als een verrassing, AMD heeft namelijk flink ingezet op het nieuwe High Bandwidth Memory (HBM), en hoewel de architectuur van de chip niet nieuw is is de chip wel degelijk een ‘echte’ nieuwe AMD, en het topmodel van de nieuwe generatie is een flinke investering om te ontwikkelen, en is als gevolg zelden goedkoop. De stap naar HBM, wat veel sneller is dan GDDR5, lijkt absoluut een goede, want ondanks dat er ‘slechts’ 4GB geheugen op zit lijkt dit absoluut geen beperking bij 1440p of 4K resultaten, en het is een reële aanname dat het verminderde energieverbruik grotendeels uit de stap naar HBM komt.

Omdat AMD heeft gekozen voor dezelfde ‘cores’ als in de 290(X)/390(X), maar de Fury X sneller heeft willen maken door simpelweg veel meer cores in de kaart te zetten, zien we in sommige resultaten wel dat ‘meer’ niet altijd beter is, en als gevolg is het beoordelen van de benchmarks complexer dan gebruikelijk. Zo zien we dat de kaart het juist relatief wat minder doet bij lichte games en vooral bij lage instellingen, en dat het verhogen van de resolutie en/of kwaliteitsinstellingen van games veel minder negatieve gevolgen hebben op de prestaties dan wij traditioneel bij GPUs hebben gezien. Feit blijft dat de Fury X scoort waar het telt: Gamen op maximale instellingen op 1440p (of 1080p) resolutie, en uitstekende resultaten op 4K resolutie vergeleken met de GTX 980. Hij kost meer dan de GTX 980, maar de prestatiewinst is er naar. Daarbij moet ik aantekenen dat de nieuwste uitdager uit het groene kamp, de GTX 980 Ti, mijn testplankje nog moet bereiken.

Ook wat randzaken betreft is het een beetje anders dan anders. Zo zien we een pijnlijke beperking met de HDMI 1.4 poort voor mensen die hopen een Fury X op een 4K Televisie (dus niet monitor) aan te sluiten zonder DisplayPort, en moeten je vanwege de waterkoeling rekening houden dat je een 120mm ventilator plek hebt om deze op te hangen. (edit: Ik heb begrepen dat losse DP->HDMI 2.0 adapters bestaan, onder andere van Club3D, oftewel dit 'probleem' is te verhelpen.) Ook is de kaart (in elk geval vooralsnog) nauwelijks te overklokken, wat velen niets zal interesseren, maar voor anderen juist weer een gemist zal zijn en een goede overklok kan een alternatieve kaart nog een leuke boost geven. De positieve keerzijde van de waterkoeler is echter weer dat de kaart zelf veel en veel korter is, waardoor hij in andere behuizingen juist weer beter uit de voeten kan. Tevens heeft de waterkoeling ook zeker iets extra’s voor de mensen met een behuizing met venster; het ziet er namelijk best tof uit. Dit wordt verder geholpen door de strakke zwarte afwerking van de kaart zelf, en de toevoeging van het rood verlichte ‘Radeon’ logo en de LEDjes die het verbruik aangeven.

Geven en nemen dus, waarbij voldoende redelijke argumenten mogelijk zijn om voor de Fury X te kiezen, of juist niet, afhankelijk van je eigen voorkeuren. Voor een scherpe prijs-prestatieverhouding moet je in elk geval niet bij grafische kaarten in deze prijsklasse zijn, dit is echt bedoeld als high-end voor de mensen met een stevig gevulde portemonnee. Wel zullen velen met mij stiekem gelukkig zijn dat AMD weer een echte high-end kaart op de markt heeft weten te brengen waar ook echt wat (nieuws) voor te zeggen valt. Fiji en HBM tonen in elk geval hun potentie, en aangezien deze twee mooie stukjes techniek hun weg al aan het vinden zijn naar een iets lager segment (in de vorm van de Radeon Fury (niet-X)) lijkt er weer wat leven in de brouwerij te zijn. Het is nu enkel hopen dat de kaarten ook daadwerkelijk beter beschikbaar gaan worden dan ze tot dusver zijn.

Hoe dan ook: De AMD Radeon Fury X is een extreem krachtige grafische kaart met stevige prestaties op 1440p en 4K resolutie, en een interessante en opvallende waterkoeler die zowel uitstekend koelt als het geheel lekker stil houdt. Een serieuze overweging voor kopers op zoek naar een nieuwe high-end GPU, en zeker voor liefhebbers van het rode team wederom een interessante keuze aan de echte bovenkant van de markt.

.
Nog enkele vergrotingen dan, klikken voor vol formaat:

Vind je deze review leuk dan zou ik een leuke reactie natuurlijk erg waarderen, en uiteraard is kritisch commentaar ook zeer welkom. Kijk anders ook eens bij mijn andere reviews; ik vind het leuk ze te maken, maar natuurlijk ook om ze te delen!

Terug naar boven