SilverStone Ensemble EB01-E productervaring door Foritain

Review: SilverStone Ensemble Series EB01-E

- Inleiding
- Specificaties
- Uitpakken
- Installatie
- Praktijkervaring
- Conclusie

Productpagina @ SilverStone

Één van de uitdagingen van de review-hobby is dat je je eigen mening niet een te prominente rol moet geven in je tekst. In sommige gevallen (denk aan behuizingen) doe je er beter aan iedereen hun eigen mening te laten vormen aan de hand van foto’s, en bij andere producten (bijv. grafische kaarten) zeggen testresultaten eigenlijk al genoeg. Het wordt al lastiger bij het beoordelen van bijvoorbeeld muizen, waarbij tig grip-varianten mogelijk zijn, en elke gebruiker zijn eigen voorkeuren heeft.

Nadat ik eerder deze week een review online zette van een aantal speakers bedacht ik mij een nog grotere uitdaging aan te gaan. Het onderwerp van vandaag brengt namelijk een nog zwaardere uitdaging met zich mee: niet alleen het beoordelen van geluidskwaliteit, maar ook het beoordelen van verschillen in geluidskwaliteit. Uiteraard valt er in grote lijnen wel wat te zeggen over de kwaliteit van geluidsweergave waar een grote meerderheid zich in zal kunnen vinden, echter is het ervaren van muziek en de kwaliteit van de fijnere elementen (of eigenlijk: de waarde daar van in keiharde knaken) mogelijk het meest subjectieve onderwerp welke ik in mijn review-hobby tot dusver heb besproken. Vandaar dat ik deze review combineer met een blogpost (link onderaan de review), om niet alleen een productervaring te delen van een product welke de geluidskwaliteit aanzienlijk moet verbeteren, maar vooral ook op zoek te gaan naar jullie ervaringen.

Mijn kwaliteits ‘upgrade’ is de SilverStone Ensemble EB01-E, een USB DAC oftewel een externe geluidskaart, waarbij DAC staat voor een Digital-Analog converter. Het pakt je digitale geluid van je computer (of andere apparaat) en speelt ze af richting je aangesloten analoge speakers of hoofdtelefoon, een taak die in de regel vaak bij moederbord valt. Het doel van het apparaat is simpel, je sluit je systeem en je hoofdtelefoon of speakers er op aan, en presto: winst! Met een prijskaartje van 210 a 230 euro een stevige investering voor de gebruikers van gemiddelde game-headsets, maar zeker geen extreme uitgave voor echte audiofreaks.

Geen productervaring zonder uitpakken uiteraard, iets wat bij de EB01-E zeker geen straf bleek. De SilverStone EB01-E komt in een keurige en stevige veprakking waarop het meest cruciale element duidelijk staat aangegeven: de XMOS XS1 TQ128 chip die de basis vormt van de prestaties. Een chip die zijn weg tevens vindt naar flink duurdere oplossingen.

In de verpakking vinden we een korte handleiding die eigenlijk niet nodig is, een driver-cd, een USB kabel, en een RCA naar 3.5mm kabel. Het aansluiten is vervolgens simpel. De USB kabel wordt gebruikt om de EB01-E op je computer aan te sluiten, en de RCA->3.5mm kabel gebruik je om je analoge headset aan de EB01-E te hangen. Complex is het gebruik zeker niet.

De SilverStone EB01-E zelf is een pracht van een apparaat. Een stevige bouwkwaliteit met een geborstelde aluminium afwerking zorgt voor een product welke er in elk geval zonder twijfel high-end uit ziet. Enkele rondingen geven de EB01-E een beetje karakter, maar echt drukke of opvallende elementen ontbreken (gelukkig). Op de bovenzijde zien we het SilverStone logo in een bescheiden uitvoering. Smaken verschillen, maar bij een dergelijk product zou ik niet meer poespas willen.

Het geheel staat op aluminium afgewerkte voetjes met een klein laagje zacht zwart kunststof aan de onderzijde om krassen op tafel te voorkomen. Het is geen rubber, dus hij valt te schuiven als je dat wilt, maar het is voldoende om onbedoeld schuiven wel tegen te gaan.

Aan de achterzijde zien we van links naar rechts: De RCA uitgangen (rood en wit), de optionele Coaxial input, de optionele Optische input, de USB aansluiting, en de input-switch. Boven de drie inputs zie je een klein blauw LEDje, welke aangeeft welke input actief is. De USB aansluiting is overigens wel noodzakelijk, zelfs bij een andere input, omdat deze de EB01-E van stroom voorziet. Een extra adapter/stekker is gelukkig niet nodig en m.i. een mooi voordeel van dit apparaat.

Het gebruik van de EB01-E is zo eenvoudig als het kan. USB kabel aansluiten, via de CD of vanaf de website van SilverStone kan je de benodigde driver installeren, en klaar. Hoewel de driver iets van informatie aan geeft kan je er verder weinig mee, en daarnaast bepaalt de input zaken zoals het volume. De EB01-E doet dus in feite niets anders dan het doorgeven van ‘schoner’ of ‘beter’ geluid, en aanpassingen aan bijvoorbeeld de lage- of hoge tonen moeten worden uitgevoerd bij de bron, niet de EB01-E.

De driver zelf doe je dus eigenlijk niets mee, deze werkt simpelweg op de achtergrond

Het enige wat je verder ziet is een bescheiden blauw LEDje dat het systeem aan staat, en een tweede LEDje geeft aan dat er momenteel geluid uit komt.

De externe plaatsing heeft uiteraard een paar voordelen. Zo zijn de aansluitingen eenvoudig te bereiken vergeleken met een moederbord (Vanuit een review-perspectief een geweldige upgrade natuurlijk), maar ook moet het plaatsen van de DAC buiten je behuizing zorgen dat ander nabije elektronica de geluidsweergave niet negatief beïnvloed. Prettig op papier, een keiharde eis van sommige audiofielen, maar een bijzonder lastig aspect om in de praktijk aan te tonen.

Nu belanden we toch echt bij het onderwerp waar ik een beetje tegen op keek: het (subjectieve) beoordelen van de geluidskwaliteit. Op dit moment heb ik vijf analoge headsets tot mijn beschikking, met gelukkig flink uiteenlopende specificaties en uitvoeringen. Dit zijn:

De CM Storm Resonar in-ear headphones:

De Attitude One Almaz hoofdtelefoon (primair muziekheadset):

De ROCCAT Kave XTD Stereo (primair gamingheadset):

De Sony MDR-1R (primair muziekheadset, duidelijk een paar klasses hogere kwaliteit, tevens mijn huidige referentieheadset):

De vijfde is de Sennheiser PC360 (all-round headset), echter die heeft flink betere dagen gezien en daar valt geen fatsoenlijke foto meer van te maken. Daarnaast heb ik ook nog enkele speakertjes welke er eenvoudig op kunnen worden aangesloten: De Fresh’n’Rebel Rockbox familie, de Cube, de Fold en het baksteen (of zoiets, ik hou al die namen niet bij).

Verder is het relevant te vermelden dat ik de ervaring vergelijk met o.a. de (relatief budget) geluidschip van een Asus N73 Notebook, en primair de ASRock Z97 Extreme 6 met Realtek ALC1150 Codec en Purity Sound chip. Deze laatste kan je op dit moment één van de betere op een moederbord geïntegreerde geluidschips noemen. In de afgelopen weken hebben zowel mijn vrouw als ikzelf (en enkele (meestal) gezellige bezoekers) een flink aantal uren gemaakt met (en zonder) de EB01-E om tot een betere conclusie te komen, al blijft het uiteraard een subjectieve ervaring. Om een stukje achtergrond te geven: De dame heeft een uitstekend oor voor muziek en alle kleine details, instrumenten, en de kleinste onzuiverheden, en ik ben vooral van de algehele beleving en zeker geen audiofiel. Ik wil gewoon de handel aansluiten, lekker luisteren, en verschillen proberen te beleven.

Maar goed: vijf uiteenlopende hoofdtelefoons dus, en een paar setjes speakers. Hoewel je het liefst zonder vooroordeel aan een ervaring begint zijn enige verwachtingen praktisch niet uit te sluiten, en daarnaast heb ik de EB01 al eerder een keer kunnen lenen wat natuurlijk sindsdien wel enige verwachting schepte (en de reden was dat ik deze héél graag wilde). Echt veel testen kwam er toen niet van dus het bleef een beetje een verrassing om dit product te gebruiken voor review-doeleinden. Voorafgaand aan het ontvangen van het pakketje het idee in mijn hoofd dat ik het verschil vooral zou gaan horen bij de betere hoofdtelefoons, en vooral bij bronbestanden van hogere kwaliteit, terwijl ik verwachte geen tot weinig verschil te merken bij bijvoorbeeld de Resonars, de game-gerichte Kave XTD Stereo van ROCCAT, of de compacte bluetooth speakers.

Het resultaat met de EB01-E eenmaal aangesloten was echter direct verbluffend. Niet enkel dat de verschillen duidelijk hoorbaar (beter) waren, maar vooral ook dat het verschil zelfs bij de goedkopere speakertjes en bij gebruik van eenvoudige (192-256kbit) MP3 bestanden al duidelijk aanwezig was.

De echte uitdaging zit niet zo zeer in het horen van het verschil, want de verschillen zijn dusdanig duidelijk dat dat geen verdere overtuiging vereist. In mijn geval zit de uitdaging in het beschrijven van het verschil. Muziek klinkt rijker, voller, natuurlijker, beter in balans? Je hoort meer details, instrumenten zijn (afhankelijk van de bron) beter herkenbaar, je luistert hetzelfde nummer opnieuw en realiseert dan dat er nog meer in zat dan je dacht. Hoe leg je een dergelijke ervaring uit? Over één ding waren wij het eens: Met de SilverStone EB01-E klinkt muziek veel en veel beter dan via de laptop of het moederbord. De beste vergelijking die ik kon bedenken is dat je in ervaring van DVD naar Blueray upgrade: Je kijkt dezelfde film, je ziet hetzelfde verhaal, maar toch is de ervaring veel mooier en zie je details die voorheen niet zag, of in dit geval: hoor je ze.

Het verschil tussen een matige geluidschip en een degelijke geïntegreerde geluidschip is al goed hoorbaar zelfs voor een muziek-barbaar, iets wat ook op de meeste headsets en speakers in meer of mindere mate te horen was. Het verschil tussen een goede en een betere geïntegreerde geluidschip (zeg: ALC898 vs ALC1150) is voor ons beide praktisch bijna niet te horen, bijna onafhankelijk van het aangesloten apparaat met enkel de betere Sony MDR-1R die ons af en toe nog de illusie gaf van enig kwaliteitverschil. Echter verschillen herkennen wanneer je tussen twee bronnen zit te schakelen is één ding, als je ze onafhankelijk van elkaar zou testen moet je van goeden huize komen om de ALC1150 aan te wijzen. Een redelijke aanname is dus dat je wel degelijk een aantal klasses in kwaltieit moet upgraden om tot een overtuigend betere ervaring te komen.

Zelfs een moederbord met één van de betere geintegreerde audio oplossingen komt natuurlijk niet in de buurt van deze EB01-E

Echter het verschil tussen deze twee geïntegreerde chips en de EB01-E is op z’n minst extreem te noemen, en in dit geval wederom toch onafhankelijk van het aangesloten apparaat. Het kleinste speakertje van Fresh’n’Rebel (welke overigens verdacht goed klinkt voor die drie tientjes) laat niet onverwacht veel minder verschil zien dan de betere headsets gezien de beperkte kwaliteit van de drivers, maar ook bij de CM Storm Resonar is al verschil hoorbaar. Om het in perspectief te zetten, zonder uitzondering pak je, mits de bron een beetje degelijk is, in een blinde vergelijking de EB01-E ervaring er 99 van de 100 keer uit. Het toonde aan dat er veel meer in (goedkopere) speakers zit dan je vaak zou vermoeden. Hoewel ik geen audiofiel ben meende ik toch wel enigszins geïnformeerd te zijn, al heb ik daar per vandaag een extra vraagtekentje bij gezet gezien de ervaringen de verwachtingen dik voorbij schoten.

Een betere audiochip lijkt in eerste instantie een grotere impact te hebben dan een betere kwaliteit bronbestand (uitgaande dat je geen echt brakke <128kbit MP3 bestanden gebruikt), en vervolgens heeft een betere headset een grotere impact dan het overschakelen naar bijvoorbeeld HQ FLAC bestanden, oftewel een degelijke geluidskaart met een goedkope hoofdtelefoon doet al meer dan een chic bronbestand, maar een goede DAC en een goede hoofdtelefoon is toch echt een gouden combinatie en wel van belang wanneer je je muziekcollectie in een top kwaliteit besluit op te slaan. Een dergelijk prijzige DAC als de EB01-E zal toch vaak vooral worden gecombineerd met meer high-end hoofdtelefoons, en de wat betere bronbestanden, waarbij de toename in kwaliteit natuurlijk wel steeds meer in de verfijning zit, en minder in het verhelpen van echt zwakke schakels. Juist voor die meer waarschijnlijke doelgroep is het prettig te weten dat ook voor de combinaties met een degelijke headset en bron, de verschillen met en zonder de SilverStone EB01-E geen moment ter discussie staan. Wederom schieten de correcte woorden voor de beschrijving mij niet te binnen.

Vanuit een praktisch oogpunt zijn er wel een tweetal zaken om rekening mee te houden, al hebben die vooral betrekking op secundaire gebruiksdoeleinden. Zo heeft een dergelijke DAC geen volumeknop zoals sommige externe geluidskaarten of versterkers wel hebben, wat bij een headset zonder in-line control inhoudt dat je het volume dus bij de bron aan moet passen. Tevens heb ik mij laten vertellen dat niet alle games gebruik kunnen maken van een DAC, of dat er soms zelfs totaal geen ondersteuning is. Mijn praktijkervaring heeft dit niet kunnen bevestigen, want tientallen games werkten gewoon naar behoren, waaronder Skyrim, Shadow of Mordor, Battlefield 4, The Sims 4, Bioshock, Minecraft, en andere games te vinden in mijn GPU reviews. In CS:GO kreeg ik wel een foutmelding, maar die had geen gevolgen voor de functionaliteit. Desondanks zet ik het er voor alle zekerheid bij.

In een gesprek over hoe je dergelijke audio ervaringen zou kunnen beschrijven werd ik geattendeerd op een mooie quote. De heer Jaap Veenstra van Alpha-Audion.nl (leuke site overigens als je meer wilt lezen over audio) schreef het volgende:

Als er iets lastig is, is het inschatten hoe goed high-end audio is. Het is namelijk één van de mooiste dingen in het leven. Tenminste: voor een liefhebber. High End audio maakt namelijk écht wat los. Emotie, genot… gevoel bij muziek.

In dit geval sprak hij over een apparaat van bijna 10.000 euro, maar de opmerking zet je wel aan het denken. Je kan geen conclusie trekken voor een ander als het op audio aan kom; dat moet je echt gaan ervaren. Het maakt dan het niet uit of het om een apparaat gaat van een paar duizend, of een paar honderd, het inschatten van de waarde van de prestatie is en blijft persoonlijk. Oftewel hoe veel een betere, rijkere geluidservaring je waard is kan ik niet beoordelen. Ik kan wel zeggen dat de toevoeging van een SilverStone EB01-E aardig wat los heeft gemaakt in mij, en dat ik er uiterst gelukkig mee ben, maar de beleving kan ik niet overbrengen. Wel is een DAC uiteraard, net als de uitstraling van de EB01, tijdloos. Het zijn investeringen waar je vele jaren plezier van kan hebben en geen component in de traditionele zin welke na een paar jaar alweer verouderd is.

Laat ik een paar dingen duidelijk stellen: De SilverStone EB01-E is een uitstekende DAC die de geluidsweergave bij goede bronnen duidelijk verbeterd, en echt goed tot zijn recht komt zodra je er een degelijke hoofdtelefoon en een top kwaliteit bron tegen aan gooit. Als de EB01-E gevoelens had dan had ik hem pijn gedaan door een vergelijking te maken met geïntegreerde geluidschips; dit is duidelijk en zonder enige discussie een heel andere klasse. Daarnaast krijg je een no-nonsense apparaat met een chic ontwerp en een uitstekende bouwkwaliteit, allemaal elementen die het samen een bijzonder mooi product maken.

Enkele hogere res foto’s voor de liefhebber, klikken voor de volledige versie:

Vanwege het subjectieve element ben ik erg benieuwd naar de ervaringen van anderen die een overstap hebben gemaakt naar een DAC (of naar een (externe) geluidskaart). In mijn eigen blog (externe link, HWI biedt geen blog-feature) wil ik daar graag wat verder op in gaan, en ook jullie meningen horen wat aankoopadvies betreft. Dergelijke gesprekken voer ik liever buiten een review van een specifiek product om. Vragen / opmerkingen met betrekking tot de SilverStone EB01-E, of opmerkingen over de review, zie ik uiteraard graag in de comments!