Samsung U28D590D productervaring door Ankhie

Sinds de aankondiging van 4K monitoren zat ik al te azen op een van de modellen die aangekondigd waren (De Asus, Lenovo of de Samsung). Qua uiterlijk vond ik de Samsung het mooiste qua uiterlijk ondanks dat de andere twee een ingebouwde USB hub hebben en de Samsung niet. Gezien ik altijd 100 vensters open heb staan en geregeld alles kwijt ben qua schermen had ik ook al een dual monitor setup overwogen maar gezien ik liever een grotere monitor wilde qua werkruimte en bij voorkeur zonder bezels was voor mij de keuze voor 4K snel gemaakt.

In het begin was ik enigszins bang dat de resolutie misschien net wat te klein zou zijn op een 28" scherm, omdat 2880x1800 op mijn rMBP een randgeval was, ondanks dat ik goede ogen heb en daar wat dichterbij moest gaan zitten. ik zit op zo'n 80cm van mijn monitor en het is nog steeds heerlijk te lezen voor mij dus eigenlijk precies goed.

Het uitpakken en eerste indruk
De Samsung zit netjes verpakt zoals je van een monitor gewend bent en komt in principe in 3 delen. De voet, het aanhechtingsstuk dat je moet vastschroeven en de monitor zelf. Verder zitten er nog een Displayport kabel en een HDMI kabel in de doos en uiteraard het power brick. Het vastmaken van de voet is simpel en makkelijk in je eentje te doen en binnen 2 minuten ben je klaar om te gaan met alles aangesloten.

Het eerste dat me wel opviel is dat de voet, ondanks dat ze zeggen dat hij van aluminium is, wel redelijk wiebelig is. Als je een wiebelbureau hebt dan zul je de monitor vaak heen en weer zien gaan. Qua vormgeving ziet het er wel mooi uit en als je een steady bureau hebt zul je er weinig last van hebben. Het doet wel een klein beetje af aan het kwaliteitsgevoel.

Tevens opmerkelijk is dat de monitor alleen kan tilten om het scherm aan te passen, het is niet draaibaar naar 90, 180 of 270 graden en ook niet in hoogte verstelbaar. Waarom hiervoor gekozen is vraag ik mij af gezien dat in mijn optiek meestal wel kan met een monitor maar gelukkig voor mijn situatie is de monitor prima qua hoogte en heb ik een mooie ergonomische werkhouding (nou ja, als ik niet lui achterover geleund zit) en is het niet een heel groot gemis.

Het eerste gebruik en mogelijkheden
Het aansluiten is met de kabels zo gebeurd, ware het niet dat er geen mini-DP aansluiting in de doos zit, alleen een normale DP. Gelukkig had ik zelf een mini-DP kabel liggen en kon ik hem toch direct op mijn MacBook aansluiten. Het had anders wel gekund met de HDMI kabel, maar dan zit je weer vast aan 30hz, en de reden dat ik voor deze en niet de al langer leverbare Dell P2815q gegaan ben was nou juist de 60hz refresh rate. Voor MacBook eigenaren dus iets om rekening mee te houden.

Qua aansluiting is het vrij standaard. Er zitten 2 HDMI poorten op, 1 Displayport, een mini-jack uit en de power connector. Zoals gezegd geen USB hub of andere poorten voor daisy chaining oid.

Na het opstarten wordt de monitor direct herkend in OS X 10.9.3, ook met de juiste naam voor het display in de properties bij OS X. Wat opvalt is dat de kleuren redelijk flets zijn, iets dat ik toch beter verwacht had en het eerste wat ik dus ben gaan doen is het aanpassen van de settings. De bediening van het menu gaat met een joystick achter op de monitor en dit werkt verrassend goed en intuitief. Het scherm biedt meer dan voldoende instellingen.

[small]de OSD[/small]

[small]de joystick/powerknop[/small]

In Mavericks zelf heb ik ook wat lopen spelen met de verschillende kleurprofielen en uiteindelijk gekozen voor een die een warme heldere weergave had van de kleuren. Met de nieuwe 4K instellingen van Mavericks is ook een ander probleem opgelost. Je kan nu allerlei resoluties selecteren waarvan de meesten (m.u.v. most space) allemaal retina zijn.

[small]de instellingsmogelijkheden in Mavericks[/small]

Van hoog naar laag heb je de keuze uit:

[li]3840 x 2160[/li] [li]3008 x 1692[/li] [li]2560 x 1440[/li] [li]1920 x 1080[/li] [li]1504 x 846[/li]

Een aantal vrij bijzondere resoluties dus. Via programma's als DisplayRes en Pupil kan je nog andere resoluties selecteren met 6400 x 3600 als maximale. Heb deze nog niet geprobeerd overigens.

Samsung zegt dat het een scherm betreft dat een kleurenpalet heeft van 1,07 miljard kleuren, dat wil zeggen: 10-bit kleur. Het is in de praktijk een 8-bit panel met Frame Rate Control dat dmv interpolatie de overige kleuren weergeeft. Het is wel een stuk helderder en misschien wat meer 'saturated' dan mijn iMac 27" 2011 scherm.

Schermfeatures
Het scherm zelf heeft nog wat leuke mogelijkheden verder, zoals Picture-in-Picture waarbij je in een klein scherm een andere videobron kan weergeven en daarnaast heb je de mogelijkheid om 2 verschillende apparaten op je scherm te toveren met een side-by-side view die elk op een half scherm weergegeven worden. Daarnaast beschikt het scherm nog over MagicBright, waarmee je de helderheid kan aanpassen voor verschillende mogelijkheden (film, game etc) en tevens MagicAngle, dat de weergave moet verbeteren als je met meer mensen naar het scherm kijkt, bijvoorbeeld voor een presentatie. Ik heb dit even kort bekeken maar heel schokkend is het niet, ondanks dat er wel iets verbeterd werd. Dit komt ook dat, ondanks dat het een TN paneel is, de kijkhoeken (zeker horizontaal) prima zijn voor kijken vanaf de zijkant zonder noemenswaardige verkleuringen.

Het scherm zelf
Helderheid en contrast
In vergelijking met de dure 4K schermen zoals de Sharp PN-K321H of de andere professionele 4K monitoren van o.a. Asus verwacht je natuurlijk wel wat consessies als de prijs een kwart is van die monitoren. Een van die consessies is natuurlijk dat het een TN scherm is en geen IPS of MVA. Nou kan ik hem wel vergelijken met het iMac 27" IPS scherm en voor mij als niet-grafisch professional eigenlijk geen heel groot issue omdat dit TN paneel niet te vergelijken is met normale TN panelen. Dit scherm is vele malen beter en mooier en heel helder van kleur. Het meest opvallende minpunt is, is dat als je je hoofd ver omhoog of omlaag beweegt (denk hierbij aan opstaan en gaan zitten, of andere hoofdverplaatsingen van 30-40cm) je wel verkleuring ziet bij bijvoorbeeld de icons in de dock in OS X. Dit heb je niet bij een goed IPS scherm en dat is in mijn optiek het grootste voordeel van het iMac scherm, maar voor mij eigenlijk nauwelijks van belang.

Het scherm heeft een mattige afwerking en is licht glanzend. Het weerspiegelt niet heel erg en is daardoor met een directe lichtbron erop (ik heb een lamp achter mij staan) nog steeds prima te lezen. De bezels zijn wel van glimmend plastic en die reflecteren wel dus je krijgt alsnog licht teruggekaatst in je gezicht. Het heeft verder geen invloed dus op het scherm. Een klein opvallend puntje als je wat lager gaat zitten is dat de bezels verder uitsteken dan het scherm en ik dus soms de weerspiegeling van de menubar van OS X zie in het plastic. Ik moest er even aan wennen maar als je op ARBO hoogte (dwz: je ogen bij de bovenrand van het scherm) zit dan zie je er niets van.

De maximale gemeten helderheid van het scherm ligt op de 450 cd/m2 wat zeer goed te noemen is, aangezien de 24" 4K monitor van Dell bijvoorbeeld maar zo'n 367 cd/m2 haalt. De populaire Dell U2713H (272 cd/m2) en U2713HM (252 cd/m2) komen daar dus niet in de buurt.
Ter referentie, voor een normale kantooromgeving volstaat 200 cd/m2 en meestal wordt 250 cd/m2 aangehouden als zijnde prima.
Samsung geeft zelf een waarde aan van 370 cd/m2 dus maakt de verwachtingen meer dan waar.

De minimale helderheid daarentegen is wat minder. Die komt tussen de 0,53 en 0,67 cd/m2 uit. Dit is vrij hoog, alhoewel dit een issue schijnt te zijn met meer 4K monitoren. De Sharp MVA monitor zit er maar 0,04 onder en ook de Dell 24" heeft 0,09 minder. Allen ver boven de gemiddelde 0,33 van andere non-UHD panelen.

Het contrast van de monitor komt ongeveer uit op 800:1, dit is niet geweldig gezien de meeste monitoren rond de 850-900 zitten in de iets hogere prijsklasse. Maar ook hier lijkt dit weer een issue met UHD te zijn omdat ook de Sharp en de Dell rond dezelfde waardes lijken te liggen. Eerlijk gezegd merk ik hier bij beide in de praktijk niets van maar voor grafisch professionals zal dit ongetwijfeld een afknapper zijn.

Lag
Samsung adverteert met een grey-to-grey responsetijd van 1ms wat dus erg snel is. Gecombineerd met het feit dat er geen input lag is zou het dus prachtig moeten zijn om te gamen. De reactie tijd komt neer op 5,6 ms van donker-licht-donker. Dit is zelfs erg goed te noemen ivm gaming (en in principe voor alles) en in de praktijk merk je ook dat het scherm gewoon enorm responsive is.

Stroomverbruik
Het stroomverbruik van het scherm is echt enorm laag ten opzichte wat je zou verwachten van een 28" scherm. Bij mij kwam ik uit bij normaal gebruik (gewoon de desktop met zooi programma's open dus redelijk wat wit op het scherm) op 37,1W. In standbij kwam ik niet verder dan 0,3W waardoor het bij wijze van bijna niet eens loont om hem uit te zetten ;).

Met betrekking tot gaming had ik graag wat meer willen vertellen maar gezien mijn videokaart een GeForce GT 750M is van mijn rMBP late 2013 valt de performance wat tegen als ik vol op 4K ga gamen. Diablo 3 is nog enigszins speelbaar en ziet er natuurlijk mooi en scherm uit. Voor games moet je echt een vele malen zwaardere grafische kaart hebben wil je vloeiend kunnen spellen op mooie settings.

[small]in volle glorie[/small]

Conclusie
Na de aankondiging van de betaalbare 4K monitoren had ik een heel groot 'HEBBEN HEBBEN HEBBEN' gevoel dat niet meer weg ging. Nu ik met veel geduld, pijn, moeite en rondbellen (en daarna wachten) deze monitor op de kop heb weten te tikken en inmiddels een week of 2 in gebruik heb kan ik alleen maar zeggen dat het het wachten waard was. De enorme werkruime van 3840x2160 (4x FullHD) is gewoon een genot en ook, mits goed gecalibreerd, de kleuren zijn prachtig en het kijken van 4K content op YouTube is zelfs al een avond waard. Deze monitor is ondanks z'n kleine minpunten voor mij een money well spent en een geweldige upgrade van mijn dual monitor setup van een Dell U2913WM icm het MacBook retina scherm (op 2880x1800). Ik gebruik de rMBP nu in clamshell mode omdat ik aan 1 monitor zat heb om alles op te kunnen zien en zelfs dan zie ik mijn desktop wallpaper nog geregeld.

Al met al kan ik dit scherm aanraden aan iedereen die overweegt om een 4K monitor te kopen of behoefte heeft aan veel bureaublad ruimte. Zelfs voor professionals is dit scherm een geweldige toevoeging als bijvoorbeeld een tweede scherm om foto's/video's mee te bewerken en dan qua kleur op een heel kleurecht scherm verder af te maken. Voor Final Cut bijvoorbeeld is de extra werkruimte natuurlijk ideaal.

Het scherm mist voor mij eigenlijk alleen een ingebouwde USB 3.0 hub, iets dat ik op dit moment los maar besteld heb, omdat ik daar in mijn voorgaande Dell U2913WM wel dankbaar gebruik van maakte.

Nog even een korte update:
Ik krijg van sommige mensen vragen hoe ik hem aangesloten heb op mijn MacBook. Dit is door middel van een mini-displayport naar displayport kabel welke ik toevallig nog had liggen van mijn vorige monitor. De bijgeleverde kabels van Samsung zijn niet de juiste om 60hz op 3840x2160 te krijgen.
Een kabel als deze heb je daarvoor dus nodig (ik ken Startech verder niet maar het dient als voorbeeld van type kabel).

Update na paar maanden gebruik:
Inmiddels een aantal maanden deze monitor in gebruik en tot op heden nog steeds extreem tevreden. Het is nog steeds heerlijk om op UHD te draaien met de bijbehorende desktop space.
Heb inmiddels wel de monitor op een kleine verhoging (Ikea Lack plank) gezet omdat ik toch niet helemaal lekker zat te kijken naar de monitor als ik rechtop zit. Met mijn 1m87 niet de grootste maar ook niet de kleinste dus het is wel een puntje om in je achterhoofd te houden, zeker omdat deze monitor geen VESA mount heeft of in hoogte verstelbaar is. In mijn optiek zo ver eigenlijk nog het enige minpunt waar ik echt 'last' van heb gehad, ondanks dat het met 10 euro te verhelpen was.