Be quiet! Silent Wings PWM 120mm productervaring door mm1985

Inleiding
De Be Quiet! SilentWings PWM 120mm is zoals de naam al aan geeft een 120mmx120mmx25mm fan met een 4 pins PWM aansluiting, wat je natuurlijk ook wel op bijv. een 3 pins fanheader op je moederbord kan aansluiten. Maar er bestaat ook een niet PWM versie van deze fan, genaamd Be Quiet! SilentWings USC 120mm.
Als je een fan wilt kopen voor een CPU koeler zit je wat betreft de aansluiting altijd wel goed met een PWM fan. Want bijna alle moederborden zullen wel temperatuurgestuurd ondersteunen via PWM, terwijl er ook moederborden (onder andere vele Asus moederborden denk ik) temperatuurgestuurd alleen ondersteunen via PWM. Op mijn moederbord Asus P5E Deluxe is dit laatste inderdaad het geval.

Ik heb twee van deze fans gekocht om te gebruiken i.c.m. een Prolimatech Megahalems Rev. B. processorkoeler voor een push-pull configuratie. Mijn eisen voor de fan zijn dat het gewoon totaal onhoorbaar is op de laagste snelheid terwijl het op de hoogste snelheid mijn overgeklokte Q9650 gewoon goed genoeg kan koelen. Met onhoorbaar bedoel ik ook onhoorbaar als het de enigste geluidsbron zou zijn in mijn CM690 II behuizing (dat werkelijk niets doet aan geluidsdemping).

Ik heb verder een PWM splitter kabel gekocht (moederbord heeft maar één PWM cpu fan header) en ook de handige Zalman PWM Mate fancontroller.

Ik had ook wel de Nexus 120mm PWM fans overwogen, maar deze fans zijn zo goedkoop dat ik haast denk dat er een addertje onder het gras zit. Dus ik koos maar voor de Be Quiet Fans. Ook vanwege dit: http://nl.hardware.info/productinfo...=49461&specId=4846, al is dit getest op de relatieve hoge 7V, terwijl voor mij waarschijnlijk iets als 5V van belang is en dan kunnen de grafieken natuurlijk heel anders uitzien.
(Waarschijnlijk zou ik er eigenlijk wel verstandig aan hebben gedaan om eerst één Nexus fan te kopen en te proberen, als het niet zou bevallen was ik maar 6 euro kwijt. En als ze wel zouden bevallen had ik zo ongeveer 20 euro kunnen besparen.)

Airflow
Op de Be Quiet! Site kun je de volgende grafiek vinden voor de RPM waarden:

Ik kan mededelen dat de fan bij mij op zijn laagst op ongeveer 450RPM draait en op zijn hoogst iets meer dan 1500RPM. Dus dit komt gewoon goed overeen met de gegeven specificaties. Let er even op dat sommige moederborden het misschien niet zo leuk vinden als een fan op zo’n lage RPM waarde draait. Mijn moederbord geeft de RPM waarde in rood weer als het onder de 600RPM is. Maar gelukkig krijg ik bij het opstarten van de PC geen CPU fan warning o.i.d., dat zou wel frustrerend zijn geweest. Maar misschien dat er moederborden zijn die hier wel heel moeilijk over doen.
Verder is het ook de moeite waard om te vermelden dat de fan een zeer lage startvoltage (3.5V) nodig heeft wat handig is als je het op een fancontroller zou aansluiten dat hele lage voltages ondersteund. (Dit kan ik nou niet bepaald zeggen van vele Noctua fans.)

Op 450RPM blaast de fan natuurlijk niet al te veel lucht, maar het is wel goed genoeg om mijn Q9650 meestal onder de 40 graden te houden in idle (gemeten met RealTemp). Al zou het me niets verbazen als dit ook het geval zou zijn als ik de Megahalems passief zou koelen.

Op 1500RPM is de statische druk (dat is geloof ik het belangrijkste eigenschap voor een Megahalems) gewoon goed genoeg voor mijn behoeften, dus hier klaag ik niet over. Zelfs één fan zou waarschijnlijk goed genoeg zijn geweest. Voor de details zie mijn review van de Prolimatech Megahalems Rev. B: http://nl.hardware.info/producterva...atech-megahalems-rev-b.

Voor de Megahalems zijn ongetwijfeld betere fans beschikbaar als het gaat om koelprestaties, het schijnt dat de Scythe Gentle Typhoon fans hier heel geschikt voor zijn. Nadeel is alleen dat deze fan niet PWM zijn, anders had ik deze wel eerst overwogen.

Geluidsproductie
Wat betreft de geluidsproductie op de laagste stand van twee van deze fans tezamen kan ik gewoon heel kort over zijn, het is gewoon totaal onhoorbaar (ik hoor ook geen luchtstroom of iets dergelijks)! Ook als het de enigste geluidsbron in de PC is (en ik heb het raam van mijn kamer dichtgedaan zodat je geen achtergrondgeluiden van buiten hoort). De enige manier om het te horen is als ik mijn oor tegen de meshed front/top/back panel van mijn behuizing hou, dan hoor ik een heel zacht tikkend geluid. Dit is zoveel beter dan de Zalman CNPS 10X Extreme CPU koeler dat op de laagste stand (1000RPM) een zeer aanwezig gezoem te horen is (als de rest van PC doodstil is).
Nu kun je misschien wel denken dat het niet zo bijzonder dat de Be Quiet! fan totaal onhoorbaar is aangezien het maar op 450RPM draait, maar ik heb wel degelijk fans meegemaakt die alsnog een geluidje maken op zo'n lage RPM. De fan op de Zalman CNPS10X Extreme is hier een voorbeeld van (die ik even had aangesloten op de Scythe Kaze Master Pro om hem op zo'n lage RPM waarde te zetten).

Op 1500RPM zijn de beide Be Quiet fans natuurlijk wel overduidelijk te horen. Maar dit geluidsniveau zou ik nog wel acceptabel kunnen vinden tijdens bijv. het gamen. Het is in ieder geval echt veel minder luid dan de Zalman CNPS 10x Extreme op 2150RPM, luider dan een Noctua NF-S12B FLX 120mm op 1200RPM en voor mijn gevoel ongeveer even luid als een Noctua NF-P14 FLX 140mm op 1200RPM en een MSI GTX460 Hawk op ergens tussen 50% en 60%.
Op 1000RPM zijn de twee fans samen ongeveer vergelijkbaar met de Zalman CNPS 10x Extreme op 1000RPM en minder luid dan een Noctua NF-S12B FLX 120mm op 1000RPM.

Maar hoe dan ook zal ik nooit te maken hebben met 1500RPM als ik het temperatuurgestuurd laat draaien. Bij de Zalman had ik regelmatig dat als ik toevallig een zware applicatie draai dat ik de koeler dan op een gegeven moment duidelijk irritant harder hoor draaien. Daar heb ik nu totaal geen last meer van, ondanks dat het fanprofiel in de bios op performance ingesteld staat (andere opties zijn optimal en silent). Dit houdt in dat het moederbord de processor op ongeveer 60 graden probeert te houden.
Ik heb even die applicatie gedraaid gedurende een tijdsduur van 10 minuten dat ervoor zorgt dat de CPU load 100% is, terwijl al mijn casefans op 600RPM draaien (in zo’n geval draai ik de achterste outtake fan normaal gesproken wel wat harder). De Be Quiet fans liet ik gewoon temperatuurgestuurd werken en de RPM waarden bleven gewoon onder de 1000RPM gedurende deze test. (De applicatie was geen stressprogramma als prime95 of IntelBurntest, in dat dat geval zou mijn processor wel een stuk warmer worden en uiteindelijk wel over de 1000RPM gaan.) Ik heb de Be Quiet fans niet merkbaar harder horen draaien in de tussentijd. Natuurlijk zal de geluidsproductie wel in werkelijkheid hoger zijn, maar de geluidsverhoging is blijkbaar dan gewoon “vloeiend” verlopen, waardoor het niet echt opvalt. En niet zoals bij de Zalman koeler dat het van de ene moment na de ander ineens een relatief groot verschil in decibel is.
Dus in real life zal ik nooit last hebben van het geluid dat mijn Be Quiet fans produceren.

Vormgeving

Zoals je kunt zien is de fan bijna helemaal zwart. Wat alleen een beetje jammer is de sticker die erop geplakt is, vooral die oranje letters. Als de fan draait dan zal de sticker er meer uitzien als een schietschijf (met die typische ronde lagen), maar ik heb gemerkt dat als de fan op de lagere snelheden draait dat het lijkt alsof die "schietschijf" heen en weer trilt. Dit doet best wel pijn in je ogen als het in (de zijkant van) je blikveld komt, het valt teveel op. Op hogere RPM is dit probleem niet aanwezig. Ik heb dan het geluk dat mijn PC zodanig opgesteld staat dat ik er niet in mijn behuizing kan kijken als ik normaal achter mijn PC zit.
Verder zouden die grijze rubbertjes ook wel zwart gemaakt kunnen worden, al is die grijze wel ok. Maar zoveel waarde hecht ik ook niet weer niet aan het uiterlijk.

Wat duidelijk te zien is dat de fan geen reference vorm heeft. Dan doel ik met name op de “schroefgaten”. Als je deze fan in je kast wilt monteren moet je gebruik maken van hun schroefloze bevestigingsmechanisme. Dit werkt als volgt:

Be Quiet levert trouwens vijf van deze fixing rivets en rubber washers (dit zijn ook de enige accesoires die bij de fan geleverd wordt). Ik vind het altijd wel een pluspunt als een fabrikant reserve onderdelen meelevert voor dit soort kleine onderdeeltjes. Voor hetzelfde geldt raakt je per ongeluk één kwijt.

Ik ben erg blij dat ik deze bevestigingsmechanisme niet heb hoeven te gebruiken. Ik heb namelijk in het verleden een Be Quiet SilentWings USC 92mm fan geïnstalleerd in een andere PC als outtake fan aan de achterkant. Ze laten zich wel makkelijk installeren (al moet je ze wel met veel kracht indrukken). Maar ik vraag me af hoe je ze in hemelsnaam weer los moet krijgen. Ik heb wel een keer geprobeerd ze weer los te trekken, maar ze geven geen krimp. (Waarschijnlijk zou ik aan de fan moeten trekken i.p.v. aan de rivets, maar dit zou ik pas durven te doen als er geen CPU koeler in de buurt is.) Dus mogelijk iets om rekening te houden als je deze fans overweegt voor je PC behuizing.

Ik vind het sowieso niet heel erg handig dat ze deze bemestingsmechanisme hebben geïmplementeerd in hun PWM fans. Mijn redenatie is dat PWM fans zeer waarschijnlijk ingezet worden voor processorkoelers en door af te wijken van het reference design kunnen er compatibiliteitsproblemen ontstaan. Hier zijn voorbeelden van CPU koelers waarvan ik denk dat je de Be Quiet fans niet kunt monteren op een normale manier:

Dus ik vind dat Be Quiet dan ook wel PWM versies met normale schroefgaten had mogen uitbrengen. Wellicht dat Be Quiet hierdoor al de nodige potentiële kopers is misgelopen.
Maar gelukkig heb ik geen compatibiliteitsproblemen met mijn Megahalems. (Het is dat ik voor de aankoop deze pagina online gevonden had: http://www.caseking.de/shop/catalog...SC-Edition::13251.html, want ik twijfelde een beetje of het zou passen.)

Voor de volledigheid hier nog een foto van de Be Quiet fans in mijn systeem:

Conclusie
De Be Quiet! SilentWings PWM 120mm fans is voor mij absoluut geen miskoop geweest. De fans zijn op de laagste stand absoluut onhoorbaar, wat een belangrijke eis was voor mij. Verder presteren de fans voor mij gewoon goed genoeg i.c.m. een Prolimatech Megahalems Rev. B. en mijn overgeklokte Q9650. Ik hoef in ieder geval niet bang te zijn dat de processor per ongeluk oververhit raakt.
Enige nadeel is dat de fans in veel shop redelijk prijzig zijn (vooral als je meerdere koopt kan het bedrag aardig oplopen), maar dat mag voor mij de pret niet drukken.

Hou er rekening mee dat de fans geen gewone schroefgaten heeft, dus het is maar de vraag je de fans kunt monteren op jouw CPU koeler. Verder zijn de fans niet bepaald gebruiksvriendelijk als je het in een behuizing geïnstalleerd hebt en je wilt ze weer demonteren. Ik zou in ieder geval niet weten hoe je dat makkelijk voor elkaar moet krijgen.

Wat ik wel jammer vind is dat er maar 3 jaar garantie gegeven wordt, terwijl op hun site staat “Service life of 300,000 hours”, wat omgerekend 34 jaar is. Ik denk dat minstens 5 jaar garantie wel op zijn plaats is geweest, iets wat fabrikanten als Noctua en Noiseblocker wel doen.

Maar voor mensen die een stille fan voor een CPU koeler zoeken kan ik deze fan zeker aanraden!

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Productpagina: http://www.be-quiet.net/be-quiet.ne...=56&websiteLang=en

Prolimatech Megahalems: http://www.prolimatech.com/en/produ....asp?id=155&page=1

Gebruikte PWM splitter: http://www.highflow.nl/aansluitinge...0cm-sleeved-black.html

Zalman PWM Mate: http://www.zalman.com/ENG/product/Product_Read.asp?idx=375

Relevante systeem componenten:
Q9650@3.8GHZ, 1.3625V
Asus P5E Deluxe
CM690 II Advanced

Gebruikte casefans:
3x Noctua NF-P14 FLX 140mm (front intake, 2x top outtake)
2x Noctua NF-S12B FLX 120mm (back outtake, pull HDD cage)
Standaard CoolerMaster Blauwe LED 140mm fan (bottom intake)