Fantechniek: lagers
Een belangrijke technische eigenschap van een ventilator is het type lager, oftewel het cirkelvormige onderdeel waar een as in draait. Goedkopere ventilators maken doorgaans gebruik van een glijlager (Engels: sleeve bearing), waarbij de as rechtstreeks in de lager glijdt met behulp van enige smering. Dit type lager is voordelig te produceren, maar slijt sneller dan andere soorten lagers, vooral wanneer de ventilator niet verticaal wordt gemonteerd.
Kogel, vloeistof en magnetisch
Wat duurdere fans onderscheiden zich met duurzamere soorten lagers, zoals het kogellager, waarbij kleine balletjes tussen de binnen- en buitenring zijn geplaatst om de wrijving te verminderen. De levensduur van het kogellager is in theorie langer, maar een inherent nadeel is dat er wat meer motorgeluid wordt geproduceerd. Het laatste standaardtype is het vloeistoflager, waarbij de kogeltjes zijn vervangen door een vloeistof en er dus geen direct contact meer is tussen de as en de boring. Zowel qua levensduur als wat geluidsproductie betreft is deze fluid dynamic bearing in theorie het beste lager.
In de praktijk hebben fabrikanten tal van variaties op deze drie standaardlagers ontwikkeld. Diverse fans maken bijvoorbeeld gebruik van een lager dat ‘hydraulic’ of ‘rifle’ wordt genoemd; een verbeterde sleeve bearing waarin de toegepaste smering door het aanbrengen van groeven in de as continu wordt rondgepompt. Ook Cooler Masters POM-lager is een verbeterd glijlager. Enkele fabrikanten passen tot slot een magnetisch lager toe, waarbij de as met behulp van kleine magnetische velden wordt gecentreerd en er dus net als bij een vloeistoflager geen direct contact tussen de binnen- en buitenzijde is.
Onder meer deze Enermax SquA RGB 120mm-fan maakt gebruik van een magnetische lager.
