Samsung 950R TV review: 2e generatie 8K mét HDMI 2.1

Beeldkwaliteit HDR

Testprocedures voor het meten van de beeldkwaliteit van televisies in hdr-modus zijn nog volop in ontwikkeling. De Calman software die wij gebruiken heeft inmiddels een 'HDR Analysis' workflow, die wij gebruiken voor het meten van de hdr-weergave van televisies. Anders dan in sdr-modus voeren we hdr-metingen uit met een 5% groot window op een zwarte achtergrond, de de facto standaard om hdr-metingen uit te voeren op dit moment.

Bovendien gebruiken we bij onze hdr-tests vanaf nu niet langer dE 2000 als eenheid om grijs- en kleurfouten weer te geven, maar maken we gebruik van de nieuwe dE ICtCp (PDF whitepaper) berekeningen. Deze sluit beter aan bij het grotere kleur- en helderheidsbereik van HDR-signalen en geeft meer weging aan fouten bij lagere helderheden. Voor de waardering geldt grofweg hetzelfde als bij dE 2000: Scores van 3 of lager zijn als zeer goed te bestempelen, tot 5 als goed en boven 10 als ongewenst.

Bij de testresultaten vind je zowel voor grijs- als kleurmetingen in hdr-modus twee dE ICtCp waarden. Eén met daarbij eventuele afwijkingen van de gewenste helderheid meegenomen in de score, en één zonder dat fouten in helderheid wordt meegewogen. Dit is gedaan omdat geen enkele televisie in hdr-modus perfect de EOTF (gamma) curve volgt, maar alle televisies de helderheid van het signaal richting hun maximaal mogelijke helderheid met een lichte curve 'afrollen'. Dit resulteert bij metingen in in het hoge helderheidsbereik in lagere helderheid dan de software verwacht, maar in de praktijk is dit geen ongewenst gedrag. In afwachting van een betere manier om de hdr-kwaliteit in kaart te brengen, hechten wij vooralsnog vooral waarde aan de grayscale en color checker scores waarbij de helderheidsfout niet wordt meegewogen.

Grijsverloop HDR

Onderstaand screenshot laat boven elkaar zien wat de dE ICtCp afwijkingen bij het grijsverloop zijn zowel zonder als met weging van eventuele helderheidsfouten. Let op: de schaal van beide grafieken is niet per definitie gelijk. Rechts laten twee grafieken zien hoe de televisie de EOTH (gamma) curve volgt en wat de helderheid bij elke stap is, waarbij de meeste televisie bij het bereiken van hun maximale helderheid geen harde knik laten zien zoals de gele EOTF curve verwacht, maar middels een lichte buiging langzaam helderheid afvallen. Dit is gewenst, maar resulteert op plekken waar dit gebeurd wél in hogere dE ICtCp waarden wanneer de helderheid meegewogen wordt. 

De Samsung 75Q950R laat hier een wat vreemd beeld zien. De EOTF-curves rechts in onderstaande grafiek laten zien dat de tv over vrijwel het gehele helderheidsbereik duidelijk té helder is. Dit geldt dus voor de cinema-modus, en het lijkt een bewuste keuze van Samsung om HDR beelden wat meer impact te geven. De kleurbalans voor het grijsverloop is verder prima, met een gemiddelde kleurafwijking van 1,28 voor het grijsverloop als we de 'fout' in helderheid niet meewegen. Nemen we die wel mee in het verhaal, dan komt de fout uit op bijna 30, wat juist erg hoog is. Wil je het beeld meer 'volgens de norm' hebben dan is dit gelukkig wel mogelijk: door de contrast instelling van de tv iets te verlagen volgt de Q950 de EOTF curve een heel stuk beter. 

De maximale helderheidheid in 'Film' hdr-modus komt uit op iets meer dan 2000 cd/m² als we een 5% groot wit vlak meten op een zwarte achtergrond. Bij een volledige wit scherm is de maximale helderheid net geen 600 cd/m². Daarmee bleek ons testexemplaar van de Q950R over de gehele linie íets minder helder dan zijn voorloper, de Q900R. Wellicht komt dat door de toevoeging van het ultra viewing angle filter, maar dat is speculeren. Hoe dan ook is de Q950R een zéér heldere televisie, die ten opzichte van de oled-concurrente afhankelijk van de getoonde content zo'n twee en een half tot viermaal helderder is.

Kleurbereik HDR

Hdr-beeldmateriaal maakt gebruik van een groter kleurbereik dan standaard hdtv en ultra hd-beeldmateriaal. In plaats van Rec.709 wordt DCI-P3 gebruikt, dat meer verzadigde kleuren kan weergeven. De Q950R dekt de Rec.709 kleurruimte die wordt gebruikt voor normale (hd)tv beelden uiteraard compleet af, maar als we kijken naar de P3 kleurdekking valt op dat deze - net als bij de Q900R - wat kleiner is dan die van Samsung's 4K QLED televisies. Waaraan dit ligt durven wij niet te zeggen, maar feit is dat deze tv tot 'slechts' 94% P3-dekking komt. 

Color checker HDR

De color checker test in vergelijkbaar met die we in sdr-modus uitvoeren, alleen ditmaal met gebruik van de DCI-P3 kleurruimte. De Samsung 75Q950R doet het hier redelijk, met een acceptabele kleurfout van 5,13 als we de helderheidscomponent niet meerekenen. Net als bij de grijsmetingen zien we dat de fout enorm toeneemt als we de helderheid wel meewegen, wat wederom het resultaat is van Samsung's overdreven heldere HDR-weergave.