Samsung 950R TV review: 2e generatie 8K mét HDMI 2.1

Prima kijkhoeken

Het tweede punt waarop de Q950R verbetering brengt ten opzichte van de Q900 is in de kijkhoeken, of zoals Samsung het noemt 'Ultra Viewing Angle'. In de praktijk betekent dit dat het paneel voorzien is van een filterlaag die het licht dat door de pixels wordt uitgestuurd over een bredere hoek verspreidt. Niet alleen de 8K Q950R modellen beschikken hierover, ook de 2019 4K QLED modellen vanaf de Q80R hebben dit nieuwe filter.

Zoals we in onze preview van Samsung's 2019 televisies al schreven werkt dit nieuwe filter echt goed. De horizontale kijkhoek van de door Samsung gebruikte VA-LCD technologie is standaard een zwak punt, maar door een combinatie van slimme pixelaansturing én het nieuwe filter weet Samsung dit vrijwel geheel weg te poetsen. Ook onder een hoek van ruim 60 graden blijven de kleurweergave en het contrast bij de Q950R overtuigen, al neemt de kleurverzadiging wel nog altijd iets af.

Pixelmagie

Wij waren uiteraard geïnteresseerd in hoe Samsung dit voor elkaar heeft gekregen en zijn hier dus wat dieper in gedoken. We wisten al dat Samsung in ieder geval vanaf 2017 een speciale manier toepast om de panels van haar high-end televisies aan te sturen. Hierbij worden de subpixels van naast elkaar geleken pixels om beurten feller en minder fel aangestuurd. Op de even en oneven beeldlijnen gebeurt dit één pixel verschoven, waardoor pixels feitelijk in groepen van vier aangestuurd worden. Toen wij hier in 2017 voor het eerst aandacht aan besteedden schreven we dat dit vermoedelijk werd gedaan werd om de kijkhoek te verbeteren, al wilde Samsung dit niet bevestigen. Onderstaande foto toont een detailopname van de Q7F uit 2017, waarbij duidelijk zichtbaar is dat bij naast elkaar gelegen subpixels de rode en groene elementen om beurten wel en niet geheel oplichten, en dit patroon per rij verspringt.

De Samsung Q7F uit 2017 maakte voor het eerst gebruik van quad-pixel aansturing. 

Reden voor deze bijzondere aansturing is dat subpixels van VA-panelen licht over een bredere hoek afstralen wanneer de pixel vol 'open' staat dan wanneer deze deels dichtgeknepen wordt. Om deze reden maken veel duurdere VA-panelen sowieso al gebruik van zogenaamde 8-domain subpixels, waarbij elke subpixel uit 8 cellen bestaat die door twee transistors per vier cellen aangestuurd kunnen worden. Hiermee is het mogelijk om het bovenste deel van een subpixel helderder weer te geven van de het onderste deel, of omgekeerd. Samsung's 4K QLED televisies maken gebruik van 8-domain subpixels, zoals in bovenstaande foto van de Q7F ook goed zichtbaar is. Samen met de quad-pixel aansturing die Samsung sinds 2017 toepast hadden de QLED lcd-televisies van de afgelopen jaren relatief goede kijkhoeken, al bleef vooral oled op dit punt duidelijk beter.

Nieuw paneel, nieuw filter

Samsung's nieuwe 8K televisies maken echter gebruik van 4-domain VA-lcd schermen, waarbij elke subpixel door slechts één transistor wordt aangestuurd, en dus niet in twee delen te dimmen is. Hiermee heeft dit type scherm in de basis minder goede kijkhoeken dan 8-domain schermen. Waarom Samsung bij haar 8K televisies voor 4-domain VA cellen kiest weten we niet, wellicht heeft het te maken met de hoge pixeldichtheid van de 8K schermen, met productiekosten, of met het hogere energieverbruik dat 8-domain panelen hebben ten opzichte van 4-domain panelen.

Samsung's eerste 8K tv, de Q900R, beschikte sowieso over een 4-domain VA-paneel en ook de nieuwe Q950R maakt vrijwel zeker gebruik van zo'n zelfde paneel. Vrijwel zeker, want de Q950R is daarnaast voorzien van het nieuwe Ultra Viewing Angle filter, dat de kijkhoeken verder verbetert, maar dat het voor ons ook onmogelijk maakt om de pixelstructuur goed te fotograferen. Wij gebruiken altijd een macrolens om de subpixels in beeld te krijgen, wat doorgaans prima lukt.

vlnr: Samsung Q9F (4K 8-domain), Q900R (8K 4-domain) en Q950R (8K 8-domain met filter)

Op de foto hierboven zie je van links naar rechts de subpixelstructuur van de 4K Q9F (2018) die gebruik maakt van een 8-domain panel, van de 8K Q900R televisie die een 4-domain panel gebruikt en van de nieuwe 8K Q950R. Van die laatste is de subpixelstructuur feitelijk onherkenbaar door het Ultra Viewing Angle filter, dat een fijn kruisend-diagonaal patroon heeft om zo het licht te breken en breder uit te stralen. Let wel, de scherpstelling van de camera was niet verkeerd ingesteld bij het fotograferen van de Q950R, dit is precies hoe het paneel er sterk vergroot uitziet.