Asus RoG Swift PG27UQ review: 4K met 144Hz, eindelijk

Inleiding

Er zijn producten waar niemand op zit te wachten, en dan heb je de categorie waar zo ongeveer iedereen reikhalzend naar uitkijkt. De 4K 144Hz-monitoren van Nvidia behoren beslist tot de laatstgenoemde groep. Tot dusver moest je namelijk kiezen: óf 4K, óf 144 Hz. Wij konden eindelijk een Asus RoG Swift PG27UQ in ontvangst nemen en hebben die zo snel mogelijk onder handen genomen in onze testprocedure en in de praktijk, om te kijken of dit scherm het wachten waard was. 

Het is zo'n beetje een standaardreactie van een bepaald type lezer onder monitorreviews: "leuk, maar ik wacht nog even op 4K 144 Hz oled voor 500 euro". Nu zijn die laatste twee wensen naar onze mening in elk geval op de korte termijn hopeloos optimistisch, maar die eerste, ja, daar konden we ons wel wat bij voorstellen. De grens van 60 nieuwe beelden per seconde is op lagere resoluties al lang geleden geslecht - pakweg in 2010 voor full hd, in 2014 voor qhd, en nu weer vier jaar later mogen we dan eindelijk snelle 4K-monitoren verwelkomen.

Vertragingsfactoren

Goedbeschouwd heeft het niet eens zo heel lang geduurd, maar omdat Asus en Nvidia al op CES in januari 2017 een 144 Hz 4K-monitor aankondigden, voelt het alsof we meerdere tijdperken gepasseerd zijn sinds we een glimp van dit beloofde land mochten opvangen. Naar de reden voor de trage uitlevering kunnen we slechts gissen, maar wat ongetwijfeld een rol heeft gespeeld zijn twee zaken. In de eerste plaats is de vereiste bandbreedte voor deze combinatie van verversingsfrequentie en resolutie dermate hoog, dat zelfs displayport 1.4, de nieuwste versie van deze standaard, amper toereikend is. Naar verluidt is de beschikbaarheid van voldoende en goed werkende scalers met deze interface nog altijd aan de lage kant. Je moet dan ook niet onderschatten hoeveel data deze chips moeten kunnen verwerken. Bij 8 bits per pixel hebben we het dan over 35,83 Gbps voor 3840x2160 met 144 Hz, waarbij we overhead nog niet meerekenen. Bij 10 bits per pixel loopt dit op naar 43 Gbps. De maximale bandbreedte van displayport 1.4 is 32,4 Gbps, waarvan effectief 25,92 Gbps beschikbaar is voor videodata.

Het behoeft weinig rekenkunst om te constateren dat een 144Hz paneel van voldoende data voorzien een uitdaging is. Er is een vorm van compressie vereist om de hoeveelheid data door te voeren die moderne standaarden vereisten - waaronder hdr, dat het afgelopen jaar eindelijk op de pc gearriveerd is. Het gaat weliswaar met horten en stoten, maar hdr voegt dermate veel toe aan de ervaring, dat een gloednieuwe gamingmonitor in het high-end segment beslist niet zonder kan. Naast hogere bandbreedtevereisten (10-bit in plaats van 8 bits per kleur) brengt hdr andere uitdagingen met zich mee. Zoals de noodzaak voor een local dimming backlight om de grotere contrasten ook echt goed weer te geven. Zo'n backlight vervolgens synchroniseren met het beeldsignaal en snel genoeg laten schakelen, is geen kleine uitdaging.

Naar verluidt waren het met name deze twee zaken - bandbreedte en snelheid van de backlight - die de ontwikkeling en definitieve oplevering van het paneel in de monitor die onderwerp is van deze review vertraagden. Officieel kondigde Nvidia het scherm - en het broertje bij concurrent Acer, waarover verderop iets meer - aan op Computex in juni van dit jaar, maar ook daarna moesten we nog even wachten. Er was nog een firmware update nodig vanwege een issue in de sRGB-weergave. Die is inmiddels geregeld en moet ook aanwezig zijn op de modellen die in de verkoop (gaan) liggen. Wie onverhoopt een model heeft aangeschaft vóór deze update, kan hem ofwel zelf updaten (als de uitvoering dat toestaat - hoe je dat herkent, lees je bij de fabrikant), ofwel wachten op een updatetool die later dit jaar beschikbaar moet komen. 

Twee opties

Wie in de markt is voor een 144 Hz 4K-monitor heeft straks vooralsnog twee opties: de Asus RoG Swift PG27UQ die onderwerp is van deze review, en de Acer Predator X27. Beide maken gebruik van hetzelfde paneel van AU Optronics, met hetzelfde full array local dimming backlight met 384 zones, en dezelfde G-sync scaler van Nvidia. De prijs is ook naar verluidt nagenoeg gelijk. Die is niet mis: 2500 à 2700 euro schoon aan de haak moeten de schermen ongeveer opbrengen. De Asus lijkt momenteel iets duurder, maar omdat beide op moment van schrijven nog niet in de verkoop liggen, is het lastig te oordelen over de uiteindelijke prijzen. Asus heeft sowieso de neiging de prijzen wat hoger te leggen, en de PG27UQ heeft weer wat extra leds op diverse plekken in de behuizing, die ook terugverdiend zullen moeten worden. Meer monitoren op deze basis zijn er niet in het verschiet, althans niet op korte termijn. We weten dat meer fabrikanten werken aan vergelijkbaar gespecificeerde beeldschermen, maar de hoge ontwikkel- en fabricageprijs maakt ze terughoudend: iedereen weet dat terugverdienen van de investering lastig of onmogelijk is.

Pionierswerk

Het lijdt weinig twijfel dat Acer en Asus van Nvidia een flink steuntje in de rug hebben gehad om deze producten in de markt te zetten - en dat verdient wat ons betreft niets dan lof, want iemand moet de eerste zijn. Het is vaak ondankbaar werk (denk maar terug aan de vele issues die er waren met de eerste 144 Hz ips-schermen, qua dode pixels en backlight bleeding), want wie honderden euro's in hardware heeft geïnvesteerd, eist ook een vlekkeloze werking. Dat verhoudt zich slecht tot pionierswerk en de daarmee gepaard gaande gebreken in eerste generaties van producten. 

Voor wie is dit?

Pakweg 2500 euro voor een gamingmonitor, dat is geen kleine sprong. Het duurste model dat we zo een-twee-drie kunnen verzinnen is de al weinig subtiel geprijsde Eizo Foris FS2735, een 144 Hz qhd ips-beeldscherm dat zo'n 1100 euro moet opbrengen. Een Acer XB271HU of een Asus PG279Q, eveneens 144 Hz qhd-modellen met panelen op basis van ips-techniek, kosten zo rond de 800 euro. De klasse boven de tweeduizend euro wordt in monitorenland doorgaans alleen bevolkt door modellen die bestemd zijn voor veeleisene professionele gebruikers. Een deel van het Eizo-assortiment treffen we hier aan, en technologisch geavanceerde modellen als de Asus PA32UC die we enige tijd geleden reviewden.

In de pc-markt zien we dat veel gebruikers de monitor nog altijd als sluitstuk op de begroting zien. Zelfs de relatief veeleisende lezers van Hardware.Info doen liever nog een jaartje langer met een oud beeldscherm terwijl ze investeren in een nieuwe videokaart, dan omgekeerd. Het is dan ook de vraag voor wie de PG27UQ en de X27 bestemd zijn. Van een werknemer van een van de beide merken vernamen we dat men de omvang van de markt in Nederland op zo'n 100 exemplaren inschatte. Wij hebben zo onze eigen gedachten over wie dit scherm zou moeten kopen, maar laten we daar niet op vooruitlopen. Wat krijg je als je twee-en-een-halve rug neertelt voor een beeldscherm?