Intel Kaby Lake-G NUC's review: het beste van twee werelden?

Uiterlijk en aansluitingen

Waar een normale NUC mini-pc van Intel zo'n 11 bij 11 centimeter groot is, zijn de Hades Canyon NUC's die we vandaag bespreken beduidend groter uitgevallen. Ze meten net geen 22 cm in de lengte en zijn 14 centimeter breed. Gebleven is de beperkte hoogte van 4,4 centimeter: we kunnen ze dus oprecht mini blijven noemen. De Kaby Lake-G NUC's zijn niet alleen groter dan een regulier exemplaar, maar hebben ook een wat stoerder ontwerp. Het hoogtepunt daarvan is de oplichtende schedel op de bovenkant van het apparaat, die oplicht als je het systeem aanzet.

Zowel de voor- als de achterkant zijn bestrooid met aansluitingen. Voorop zitten naast de gebruikelijke twee usb 3.0-poorten en de audioconnector ook een sd-kaartlezer, een hdmi 2.0-uitgang en een usb 3.1 type-c-poort, die op de echte 'gen2' snelheid werkt. Het kleine oogje naast de powerknop is een infraroodlezer, die van pas zal komen als je hem met een afstandsbediening wil gebruiken bij de tv.

Aan de achterkant treffen we, boven het forse ventilatierooster, nog veel meer poorten aan. Van links naar rechts: een coaxiale optische audiouitgang, een DC-aansluiting voor de meegeleverde 230W-voeding, twee keer thunderbolt 3, tweemaal mini-displayport 1.2, twee keer gigabit ethernet, viermaal usb 3.0 en nog een keer full-size hdmi 2.0. Qua aansluitingen is dit apparaat dus helemaal klaar voor serieus gebruik.

Uiteraard heeft Intel de mini-pc's ook voorzien van draadloze connectiviteit. Daarvoor gebruikt het een Wireless-AC 8265-chip uit eigen stal, een 867Mbit/s-adapter met Bluetooth 4.2-ondersteuning. Dat is niet het recentste model uit Intels eigen portfolio, waardoor je onder meer support voor 160MHz-wifikanalen en Bluetooth 5.0 mist.

Techniek: Intel CPU & AMD GPU

Genoeg over de buitenkant, binnenin wordt het echt interessant. Het belangrijkste component van de NUC's is natuurlijk de Intel-processor met AMD-graphics, en tevens het enige substantiële verschil tussen beide uitvoeringen die we hebben getest. In de gemiddeld 966 euro kostende NUC8i7HVK2 zit een Core i7 8809G, het topmodel van de Kaby Lake-G chips, terwijl je voor de NUC8i7HNK2 met een Core i7 8705G gemiddeld 800 euro betaalt.

Het processordeel van beide chips is, op de maximale turbosnelheid na, zo goed als identiek. Het gaat om een quadcore met hyperthreading, dus in totaal acht threads, die standaard op 3,1 GHz werken. De 8705G kan boosten naar 4,1 GHz, de 8809G gaat nog 100 MHz verder. Beide processors hebben de beschikking over 8 MB L3-cache en een ingebouwde HD 630-gpu van Intel. Een leuk detail is dat je de 8809G, voor zover de koeling dat toelaat, kan overklokken via Intels eigen software.

De Intel Kaby Lake-G chip met een Radeon-gpu (links) en een Intel-cpu (rechts).

Deel twee van de chip is veel interessanter. De Core i7 8809G bevat een Radeon RX Vega M GH-gpu, die over 24 compute units met in totaal 1536 streamprocessors beschikt. Qua rekenkracht zit de videochip daarmee precies tussen de 1024 cores van de Radeon RX 560 en de 2048 cores van de Radeon RX 570 in. Wel is hij wat lager geklokt dan desktopkaarten, met een basissnelheid van 1063 MHz en een boost naar 1190 MHz voor het topmodel. Bij de 8705G is dat respectievelijk 931 en 1011 MHz, en bovendien zijn er bij dat model vier compute units uitgeschakeld, resulterend in 1280 actieve streamprocessors.

AMD's Vega-gpu's maken uiteraard gebruik van hbm2-geheugen. In dit geval is er 4 GB videogeheugen aangebracht vlak naast de gpu zelf. De onderlinge communicatie loopt via een 1024-bit geheugenbus en het hbm2 werkt op een snelheid van 700 MHz bij de 8705G en 800 MHz bij de 8809G. Dat laatste is exact gelijk aan de geheugensnelheid van de RX Vega 56-videokaart. Door de kleinere geheugenbus komt de totale bandbreedte echter op de helft uit: 205 GB/s.

De twee gpu's waar het systeem over beschikt, de in de cpu aanwezige Intel-graphics en de Vega-chip, werken samen zoals je dat ook gewend bent van laptops. Bij lichte belasting wordt de zuinigere Intel-gpu gebruikt, terwijl zaken als video-decoding en gaming door de 'losse' videokaart worden afgehandeld. De processor heeft een gedeeld tdp van 100 watt bij het topmodel en 65 watt bij de versie met de i7 8705G, wat betekent dat de cpu sneller kan zijn zolang je de gpu weinig belast en vice versa. Een leuk detail is dat de Radeon Settings voor de gelegenheid zijn omgetoverd in blauw en wit in plaats van het gebruikelijke grijs met rood.

Overigens worden de Intel NUC's geleverd als barebone, wat betekent dat je zelf nog geheugen en opslag moet plaatsen. Via de bovenkant krijg je toegang tot twee sodimm-sloten, waar je twee geheugenmodules van maximaal ddr4-2400 in kwijt kunt. Ook kun je twee m.2-ssd's met een maximale lengte van 80 mm plaatsen. Dat mogen zowel sata-modellen als nvme-drives zijn.

Benchmarks: systeem en CPU

Voor het testen van de Brix hebben we twee 8GB-geheugenmodules met een snelheid van ddr4-2400 en een Samsung 850 Evo-ssd gebruikt. In de grafieken zie je steeds twee rode balkjes van de nieuwe Kaby Lake-G NUC's, een grijs balkje van de 'Skull Canyon' NUC met Iris Pro-graphics uit 2016 en blauwe balkjes van overig vergelijkingsmateriaal. Daaronder zijn bijvoorbeeld de Gigabyte Brix GB-BRi5-8250 met een Kaby Lake-R-quadcore, de al wat oudere Zotac Zbox Magnus EN970 met een GTX 970M aan boord en de Shuttle SZ170R8 met een Core i5 6600K-processor.

Om te beginnen meten we de cpu-prestaties in Cinebench 15. Die zijn simpelweg uitmuntend: we meten ruim 850 punten voor de Core i7 8809G en nog altijd 806 punten voor de 65W-versie met een 8705G. In de desktopwereld zijn dergelijke scores vergelijkbaar met bijvoorbeeld een Ryzen 5 2400G of Intel Core i7 6700K.

In PCMark 7 nemen de twee nieuwe NUC's de tweede en derde plaats in, wat ook in PCMark 8 Home het geval is. In de Creative-test speelt de gpu een grotere rol en staan de Kaby Lake-G gebaseerde machines fier bovenaan.

Benchmarks: GPU

Op alle barebones draaien we een aantal 3DMark-tests om een indicatie te krijgen van de gpu-prestaties. Gamebenchmarks vind je op de volgende pagina.

Vooral de zwaardere Fire Strike-test laat het potentieel van de Radeon-gpu zien. De Core i7 8705G met 1280 Radeon-cores haalt het systeem met de GTX 970M met gemak in en het topmodel is zelfs meer dan de helft sneller. Het resultaat van 8.562 punten voor de Core i7 8809G is vergelijkbaar met dat van een AMD Radeon R9 380 en ruim beter dan de score van een GTX 1050 Ti. De prestaties liggen nog ongeveer 25% onder het niveau van een GTX 1060 3GB of RX 570.

Benchmarks: gaming

Voor gamebenchmarks hebben we in deze categorie geen vergelijkingsmateriaal, maar we konden het natuurlijk niet laten om ook even een spelletje te spelen op deze NUC's. Je kunt de scores overigens wel vergelijken met die van veel geteste laptops, waarop we dezelfde drie games benchmarken.

Om te beginnen kijken we naar Metro Last Light, een relatief zwaar spel. Op medium settings en full hd-resolutie is de game uitstekend speelbaar. Schroeven we de settings op naar ultra, dan weet de 8809G nog bijna 56 fps te scoren, maar de langzamere variant komt met 40 fps toch wat tekort. Dat zijn scores die verschillende gamingnotebooks met een Nvidia GeForce GTX 1050-gpu ook neerzetten. Voor 4K-gaming zijn beide varianten ongeschikt.

Vervolgens Far Cry Primal. Opnieuw is de game heel goed te spelen op low settings, terwijl de duurdere versie toch ook nog 61 fps scoort op ultra settings. Dat zit wederom rond het niveau van reguliere GTX 1050-laptops.

Ten slotte GTA V, een spel dat zowel de gpu als de cpu goed weet te belasten. Op full hd met high settings noteren we respectievelijk 73 en 57 fps voor de 8809G en 8705G. Zeker dat eerste resultaat is zeer goed, op het niveau van menig GTX 1060-laptop. De 8705G zit in dit geval dan meer op het niveau van een GTX 1050. Met de snelste NUC valt zelfs op ultra hd-resolutie met medium settings nog prima te gamen!

Stroomverbruik

In idle verbruiken de Kaby Lake-G NUC's aardig wat. Gezien ook de Zotac Xbox het hier minder goed doet, zal dat ongetwijfeld te maken hebben met de 'losse' videochip. Die kan nou eenmaal nooit helemaal worden uitgeschakeld, want er zal toch beeld naar je monitor moeten.

We belasten zowel de cpu als de gpu met 3DMark Fire Strike. De 8705G-gebaseerde NUC verbruikt dan gemiddeld 89 watt, de mini-pc met de 8809G zelfs 116 watt. In dit testveld is dat relatief veel, maar het stroomverbruik van een volwaardige desktop-pc met gelijkaardige prestaties zal eerder hoger dan lager liggen.

Koeling en geluidsproductie

Krachtige componenten en weinig ruimte: een ideale combinatie is dat nooit. Wie een goed gehoor heeft, zal de NUC ook wanneer nauwelijks belast al een beetje horen. Onder belasting gaat vooral het systeempje met de snellere processor redelijk wat geluid produceren. Echt lawaai durven we het desondanks niet te noemen, wat toch de verdienste is van het uitgebreide koelsysteem dat Intel heeft toegepast.

Helaas konden we de door ons geleende systemen niet volledig openen, maar gelukkig hebben onze Franse collega's van Hardwareforgamers dat wel kunnen doen. Uit hun teardown blijkt dat Intel niet over een nacht ijs is gegaan met zijn koeloplossing. Een grote vapor chamber maakt contact met de processor en verplaatst de warmte naar een blok met de nodige koelvinnen, waar twee relatief forse ventilatoren lucht doorheen blazen. De opgewarmde lucht komt door het ventilatierooster aan de achterkant van de NUC naar buiten.

Uitgebreide specificaties

Hieronder kun je de volledige specificaties van de geteste Intel Kaby Lake-G NUC's bekijken.

Algemeen
Merk	Intel	Intel
Productnaam	NUC8i7HNK2 (EU cord)	NUC8i7HVK2 (EU cord)
Productcode	BOXNUC8I7HNK2	BOXNUC8I7HVK2
Details	Productinfo	Productinfo
Behuizing
Behuizing type	Mini PC	Mini PC
Kleur	Zwart	Zwart
Afmeting - Breedte	21.8 cm	21.8 cm
Afmeting - Diepte	14.1 cm	14.1 cm
Afmeting - Hoogte	4.4 cm	4.4 cm
Voeding intern/extern	Extern	Extern
Vermogen voeding	230 W	230 W
Cardreader
Display
Processor / Chipset / Geheugen
Ondersteunde processor(s)	Intel Core i7	Intel Core i7
Meegeleverde processor	Intel Core i7 8705G	Intel Core i7 8809G
Meegeleverde processor - serie	Intel Core i7	Intel Core i7
Meegeleverde processor - aantal cores	4	4
Meegeleverde processor - kloksnelheid	3.1 GHz	3.1 GHz
Meegeleverde processor - kloksnelheid (max. turbo)	4.1 GHz	4.2 GHz
CPU socket	BGA2270	BGA2270
Type geheugen	DDR4	DDR4
Maximum intern geheugen	32 GB	32 GB
Chipset	Intel Kaby Lake	Intel Kaby Lake
Uitbreidingssloten
DDR4 SODIMM-sloten	2	2
Video
Type videokaart	Radeon RX Vega M GL Graphics	Radeon RX Vega M GH Graphics
Videokaart - Geïntegreerd/Los	Geïntegreerd	Geïntegreerd
DVI uitgang
VGA uitgang
HDMI uitgang(en)	2	2
Type HDMI	Standaard	Standaard
DisplayPort uitgang(en)	2	2
Type DisplayPort	Micro	Micro
HDMI versie	HDMI 2.0	HDMI 2.0
DisplayPort versie	DisplayPort 1.2	DisplayPort 1.2
Connectiviteit
USB 3.0 - Totaal	7	7
USB 3.0 - Aansluitingen voorzijde	3	3
USB 3.0 - Aansluitingen achterzijde	4	4
Netwerk
LAN - Onboard
LAN - Chip	Intel I219-LM	Intel I219-LM
LAN - Snelheid	1000 Mbit/s	1000 Mbit/s
LAN 2 - Chip	Intel I219-LM	Intel I219-LM
LAN 2 - Snelheid	1000 Mbit/s	1000 Mbit/s
WLAN - Onboard
WLAN - Chip	Intel Dual Band Wireless-AC 8265	Intel Dual Band Wireless-AC 8265
WLAN - Standaard	802.11ac (Wi-Fi 5)	802.11ac (Wi-Fi 5)
WLAN - Snelheid	867 Mbit/s	867 Mbit/s
Bluetooth
Bluetooth - Versie	4.2	4.2
NFC
Audio
Onboard audio - Kanalen	7.1	7.1
Onboard audio - Codec chip	Intel Display Audio	Intel Display Audio
S/PDIF uitgang - Voorzijde optisch
S/PDIF uitgang - Voorzijde coaxiaal
S/PDIF uitgang - Achterzijde optisch
S/PDIF uitgang- Achterzijde coaxiaal
S/PDIF ingang - Voorzijde optisch
S/PDIF ingang - Voorzijde coaxiaal
S/PDIF ingang - Achterzijde optisch
S/PDIF ingang - Achterzijde coaxiaal
Storage
Serial ATA aansluitingen	0	0
mSATA aansluiting	1	1
M.2 aansluitingen	2	2
Overig
Dual BIOS

Conclusie

Vanuit technisch oogpunt is zijn de nieuwste Intel NUC's razend interessant. De combinatie van een snelle Intel-quadcore met een relatief krachtige Vega-gpu van AMD levert een bijzonder potente mini-pc op. Qua cpu-prestaties is de gebruikte Kaby Lake-G cpu vergelijkbaar met bijvoorbeeld een Core i7 6700K, terwijl de gpu-prestaties rond het niveau van de Nvidia GeForce GTX 1050 Ti liggen. Daar valt op full hd-resolutie prima mee te gamen, zolang je geen zeer hoge settings wil gebruiken.

Aan een aantal zaken wordt echter wel duidelijk dat er de nodige tijd aan deze producten is gewerkt. Zoals de naam al zegt is het cpu-gedeelte gebaseerd op Kaby Lake, terwijl Intel in de desktopwereld al enige tijd is overgestapt naar hexacores. Ook zit er in beide modellen nog een wifi-chip van de vorige generatie - opmerkelijk, want die maakt Intel nota bene zelf. Qua aansluitingen waar een draad in moet heb je echter niets te klagen; zowel de voor- als achterkant van het apparaat zitten er vol mee.

Door de bank genomen heeft Intel bijzonder krachtige en goed afgewerkte mini-pc's afgeleverd. Even slikken wordt het echter als je de prijzen ziet: 800 euro voor het model met de i7 8705G en zelfs 966 euro voor de versie met i7 8809G, waarvan vooral de grafische prestaties een klap hoger liggen. Vergeet niet dat daar ook nog de kosten van werkgeheugen en opslag bij komen. Voor datzelfde bedrag haal je ook een volledige laptop met vergelijkbare prestaties, of kun je een aanmerkelijk krachtigere desktop samenstellen. Om de Kaby Lake-G NUC's de overweging waard te maken, moet je dus een heel specifieke toepassing hebben waar de kleine formfactor een groot voordeel is.

Tot slot rest nog de vraag: blijft het bij deze eenmalige escapade, of zijn Intel en AMD's Radeon-tak vanaf nu partners in crime? Eind vorig jaar deden geruchten over een opvolger met een 10nm-cpu en Navi-graphics de ronde, maar gezien de aanhoudende malaise rondom Intels volgende productieprocedé en het feit dat Navi niet op korte termijn het levenslicht zal zien, lijkt die opvolger nog ver weg. Dat terwijl Intel zelf hard werkt aan een gpu-architectuur, waarna de samenwerking met AMD op dat vlak vermoedelijk weinig bestaansrecht meer heeft. Wie weet zijn we hier dus getuige geweest van een unieke, eenmalige samenwerking - de tijd zal het leren.