Vier home automation controllers met ondersteuning voor Z-Wave en Zigbee review

Z-Wave en Zigbee

Het heeft wat langer geduurd dat gedacht of gehoopt, maar eindelijk begint er aan het woud van standaarden in de markt voor home automation producten een eind te komen. Twee standaarden voor draadloze communicatie tussen producten als bewegingssensors, rookmelders, lampen en schakelmodules zijn vooralsnog dominant: Z-Wave en Zigbee. Wie op zoek is naar een domotica basisstation doet er dus goed aan om een exemplaar te kiezen dat beide talen spreekt.

Z-Wave en Zigbee hebben in de basis meer overeenkomsten dan verschillen. Beide standaarden zijn puur gemaakt voor domotica-toepassingen, werken volledig draadloos en werken volgens een zogenaamde mesh structuur. Dat betekent dat iedere Z-Wave of Zigbee module in huis niet rechtstreeks met het basisstation in verbinding hoeft te staan, maar dat communicatie wordt doorgegeven. Daarbij voorzien Z-Wave en Zigbee ook allebei in tweeweg communicatie: wanneer een basisstation een inbouwschakelaar verzoekt om aan te gaan, wordt terug gecommuniceerd of dat ook daadwerkelijk gelukt is. En beide standaarden voorzien in mogelijkheden om te detecteren wanneer er met sensors geknoeid wordt.

Z-Wave en Zigbee werken beide als Mesh-netwerk. Alle apparaten functioneren als repeater, zodat de controller niet rechtstreeks verbinding hoeft te maken met alle devices.

Verschillen zijn er ook. Zo werkt Z-Wave in de 868 MHz band en Zigbee op 2,4 GHz. Een belangrijker verschil is dat er voor Z-Wave slechts één fabrikant van controllerchips is, Sigma Designs. Dat heeft als nadeel dat Z-Wave producten over het algemeen iets duurder zijn (er is immers geen concurrentie), maar als groot voordeel dat Z-Wave producten van verschillende merken vrijwel zonder uitzondering goed met elkaar samenwerken. Bekende merken van Z-Wave modules zijn Fibaro, Aeon, Neo Coolcam en Qubino.

Bij Zigbee zijn er meerdere fabrikanten van controllerchips en zijn de licentiekosten naar verluidt ook wat lager. Het resultaat: Zigbee producten kunnen een stuk goedkoper zijn. De keerzijde is dat samenwerking tussen verschillende merken in de praktijk weerbarstiger blijkt. Zo maken de Philips Hue lampen onderliggend gebruik van Zigbee Light Link (het onderdeel van de Zigbee standaard bedoeld voor verlichting), maar door de specifieke implementatie van Philips werkt rechtstreeks aansturen vanuit een Zigbee basisstation vaker niet dan wel. Gelukkig is er een omweg, door het basisstation via het netwerk te laten communiceren via de Hue Bridge. Ook Ikea’s Trådfri draadloze lampen maken gebruik van Zigbee; deze houden zich beter aan de standaard en zijn in de regel wel rechtstreeks vanuit basisstations aan te sturen. Zigbee tussenstekkers of inbouwschakelaars zien we minder; onder andere het Chinese Xiaomi heeft die in het assortiment.

Overigens, als je basisstation Z-Wave én Zigbee ondersteunt, is het natuurlijk prima mogelijk om apparaten met beide standaarden in huis te combineren: Z-Wave bewegingssensors en Zigbee lampen bijvoorbeeld.

Vier basisstations

Voor dit artikel gingen we aan de slag met basisstations die zowel Z-Wave als Zigbee ondersteunen en dat zijn er – laten we het vriendelijk zeggen – niet bijster veel. Wij testten de basisstations met uiteenlopende Z-Wave apparaten, waaronder een Fibaro inbouwdimmer, een Neo Coolcam tussenstekker, een Fibaro bewegingssensor en een Neo Coolcam raam/deur-sensor. Indien mogelijk verbonden we ook een Zipato RFID-keypad en één of meerdere Foscom IP-camera’s. Verder testten we de compatibiliteit met Philips Hue (via de Hue bridge) en met Google Home.