4K projectoren: zes ‘ultra hd’ beamers getest

Inleiding

Hoewel grote televisies steeds goedkoper worden, kom je als liefhebber van écht groot beeld nog altijd uit bij een projector. Laat duidelijk zijn wij de neus zeker niet ophalen voor een 65-inch televisie, maar een beamer behaalt gemakkelijk een dubbel zo grote beelddiagonaal, oftewel een beeld met een viermaal grotere oppervlakte. Tot voor kort waren projectoren met een resolutie hoger dan full hd zeer prijzig, maar daar komt langzaam verandering in. Voor minder dan 2000 euro koop je nu een projector die 3840x2160 pixels kan weergeven.

Die laatste zin formuleren we opzettelijk op deze manier, omdat projectoren met een native resolutie van 3840x2160 pixels voorlopig nog een stuk duurder zijn. Bovendien heeft TI (Texas Instruments), de enige maker van dlp-chips voor projectoren, geen native 4K dlp chips in het assortiment. Opmerkelijk genoeg worden veel 4K-beamers, waaronder diverse modellen die we bespreken in deze test, ook echt aangeprezen als ‘native 4K’, maar dat zijn ze dus eerder niet dan wel…

Pixel shifting

Hoe zit dat dan met de resolutie van de geteste projectoren? Het toverwoord is pixel shifting. Alle geteste projectoren gebruiken dlp- of lcd- modules met een native resolutie van 1920x1080 of 2712x1528 beeldpunten. Bij projectoren is het mogelijk om beelden razendsnel meerdere keren achter elkaar te projecteren, waarbij pixels bij elke tweede projectie optisch een halve pixel horizontaal en verticaal verschoven worden ten opzichte van de eerste projectie van het beeld. Omdat dit zo snel gebeurt neemt het menselijk brein dit niet als twee losse beelden weer, maar lijk je te kijken naar een beeld met een hogere resolutie.

De geteste projectoren van Benq en Epson hebben respectievelijk dlp- en lcd-modules met 1920x1080 pixels, terwijl de geteste van Acer en Optoma een dlp-chip met een native resolutie van 2716x1528 beeldpunten gebruiken.

De beamers van Acer en Optoma hebben dus 4 miljoen echte pixels, wat door pixel shifting wordt verdubbeld naar acht miljoen, hetgeen feitelijk overeenkomst met een ultra hd-beeld. De Benq dlp- en Epson lcd-projectoren beschikken over iets meer dan 2 miljoen pixels, wat na verdubbeling neerkomt op bijna 4,2 megapixels, iets meer dan de helft van ultra hd.  In de praktijk zien de beelden van de dlp-projectoren van Acer en Optoma er (vrijwel) net zo scherp uit als bij een echte ultra hd-weergever. Zelfs bij pc graphics, zoals zeer kleine tekst en lijnen met een dikte van 1 pixel, weten deze  projectoren de kleinste details goed weer te geven.

De Benq en Epson projectoren doen het bij weergave van dit soort graphics iets minder goed, maar laten nog altijd veel meer detail zien dan je uit een normale 1080p-projector zou halen. Bij weergave van videobeelden zijn de verschillen veel kleiner en is het bij alle modellen lastig om verschillen te ontdekken in vergelijking met een ultra hd-televisie die wij als referentie gebruikten. Dat komt omdat ultra hd-videobeelden, of die nou afkomstig zijn van streaming platforms als Youtube en Netflix of vanaf UltraHD Blu-ray schijfjes, nooit 100% scherp zijn. Dat is deels het gevolg van videocompressie, maar video en filmbeelden worden door gebruik van een zogenaamd low pass filter ook opzettelijk iets onscherp geëncodeerd om aliasing tegen te gaan.  Het resultaat is dat ook de Epson en Benq beamers – waarvan de native resolutie dus een factor vier lager is dan die van de ultra hd-standaard – videobeelden weergeven met een detaillering die lastig te onderscheiden is van een echte ultra hd-televisie, terwijl bij de andere dlp-modellen in de bij videoweergave eigenlijk helemaal geen verschil in detail zichtbaar is ten opzichte van ons referentiescherm.