Intel Core i9 7900X Skylake-X & Core i7 7740X Kaby Lake-X review: paniekvoetbal met resultaten

Skylake-X en Kaby Lake-X

Zoals gezegd noemt Intel de vandaag geïntroduceerde CPU’s respectievelijk de Skylake-X en Kaby Lake-X generaties. Dat laatste is opmerkelijk, omdat Intels high-end platform tot dusver een generatie achterliep op het mainstream platform. Het bedrijf lijkt nu zijn meest recente architectuur ook voor high-end toepassingen beschikbaar te maken, maar zoals gezegd valt daar wel wat op af te dingen.

De Skylake-generatie processors kennen we in laptops en standaard desktops als “6^e generatie Core-processors” en zijn al beschikbaar sinds augustus 2015. Het was de laatste generatie die nog werd uitgebracht volgens Intels tick-tock model, waarbij het bedrijf om-en-om telkens een nieuwe c.q. sterk verbeterde architectuur, dan wel een nieuwe productieprocedé introduceerde. Zo was de Skylake-voorloper Broadwell een zogenaamde tick, die de hieraan voorafgaande Haswell architectuur beschikbaar maakte op een 14nm- in plaats van een 22nm-procedé. Skylake is Intels tweede generatie 14nm CPU’s en is dan ook een tock, oftewel een nieuwe architectuur op een volwassen procedé. Kaby Lake had eigenlijk weer een tick moeten, oftewel een overstap naar een nieuw procedé. Echter, daar is Intel vanaf gestapt, mede vanwege de grote uitdagingen bij de ontwikkeling van het 10nm-procedé. Kaby Lake is dan ook weinig meer dan een geoptimaliseerde versie van Skylake op 14 nm. In laptops en standaard desktops kennen we Kaby Lake als de “7^e generatie Core processors”, die sinds vorig jaar beschikbaar is. Met Kaby Lake-X komt deze nieuwste generatie dus beschikbaar voor het high-end desktop platform.

Waar Intel lange tijd nieuwe CPU-generaties eerst in server- en high-end-desktop processors introduceerde en daarna stap voor stap ook beschikbaar maakte in varianten voor minder veeleisende toepassingen, is dat tegenwoordig andersom. Hierdoor hebben we twee jaar moeten wachten tot dit moment, waarop de Skylake architectuur de overstap maakt van laptops en desktops naar high-end desktops en servers. Echter, Skylake-X is niet simpelweg een variant met meer cores van de bestaande Skylake CPU’s. De cores binnen de Skylake-X chips bieden functionaliteit waarover de bestaande Skylake-CPU’s niet beschikken, zoals AVX-512 instructies. Ook hebben ze een andere cache-opbouw. Over beide lees je meer verderop in dit artikel. Wat Skylake-X wel zal gemeen hebben met de mainstream chips, zo weten we al uit eerdere tests, is een circa 8% hogere IPC dan voorloper Broadwell. Dat voordeel steken de nieuwe chips dus al in hun zak.

Uiteindelijk wil Intel Skylake-X CPU’s met tot 18 cores op de markt gaan brengen, maar vooralsnog is het topmodel “beperkt” tot 10 cores. Naast de grote hoeveelheid rekenkernen bevatten de Skylake-X chips een quad-channel DDR4-geheugencontroller, die officieel tot DDR4-2667 ondersteunt en een PCI-Express 3.0 controller die (afhankelijk van het type CPU) 28 of zelfs 44 lanes biedt. De maximale L3-cache is 16,5 MB. Dat lijkt wellicht weinig ten opzichte van de bestaande Broadwell-E chips, maar is een gevolg van het feit dat alle cores zélf bij Skylake-X veel meer eigen L2-cache hebben, waarover meer verderop.

Daarnaast komen er dus ook twee Socket 2066 processors uit de Kaby Lake-X generatie. Kaby Lake is zoals geschreven Intels nieuwste processorgeneratie en daarmee iets moderner dan Skylake, al weten uit onze IPC-tests dat de verbeteringen in Kaby Lake echt marginaal zijn. De Kaby Lake-X CPU’s zijn gebaseerd op exacte dezelfde chips als de bestaande Socket 1151 Kaby Lake CPU’s en bieden dan ook maximaal 4 cores, een dual-channel DDR4-geheugencontroller en een PCI-Express controller met maximaal 16 lanes. Je plaatst Kaby Lake-X echter op dezelfde X299 moederborden als Skylake-X, wat in de praktijk betekent dat veel functionaliteit op het moederbord, waaronder de helft van de geheugensloten, niet zal functioneren.

In onderstaande tabel vind je de belangrijkste high-level eigenschappen van Skylake-X en Kaby Lake-X naast Intels bestaande Broadwell-E high-end desktop platform.

Met Kaby Lake-X brengt Intel een variant van de bestaande “mid-range” desktop CPU’s uit voor het nieuwe high-end platform. Zoals we op de volgende pagina zullen zien hebben de Kaby Lake-X processors een 100 MHz hogere klokfrequentie en een hoger TDP dan hun Socket 1151 tegenhangers, waardoor de prestaties een fractie hoger zullen uitvallen.

De vraag is waarom Intel de Kaby Lake-X CPU’s überhaupt op de markt brengt. Het minieme prestatieverschil, dat je op Socket 1151 eenvoudig kunt evenaren met een kleine overklok, zal niemand over de streep trekken. Daarnaast zijn de Intel X299 moederborden waarop je Kaby Lake-X processors moet plaatsen een flink stuk duurder dan Socket 1151 moederborden met Z270 chipset. Daar komt nog bij dat wanneer je zo’n Kaby Lake-X processor op een fonkelnieuw X299 bord plaatst, aardig wat functionaliteit van dat bord niet zal werken. In tegenstelling tot de Skylake-X CPU’s hebben de Kaby Lake-X chips een dual- in plaats van een quad-channel geheugencontroller, waardoor de helft van de aanwezige geheugensloten niet werkt. Verder biedt de PCI-Express controller van de Kaby Lake-X CPU’s slechts 16 lanes ten opzichte van de 28 of zelfs 44 in de Skylake-X CPU’s, waardoor verschillende PCI-Express uitbreidingssloten, M.2-sloten en/of andere functies evenmin zullen werken. Zoals we verderop zullen zien bevat de X299 chipset bovendien geen functionaliteit die bij Z270 ontbreekt, dus ook de chipset vormt geen meerwaarde.

Daar komt nog bij dat de geïntegreerde videokaart bij Kaby Lake-X is uitgeschakeld; Socket 2066 biedt dan ook geen mogelijkheid om direct een monitor aan te sluiten. Ook al ligt het in dit prijssegment voor de hand dat de meerderheid van de gebruikers de CPU zal combineren met een losse videokaart, het uitschakelen van de videokaart zorgt er ook voor dat de zeer nuttige QuickSync video-encoder niet beschikbaar is op de Kaby Lake-X CPU’s. Zo ontberen de nieuwe CPU’s dus functionaliteit die hun bestaande soortgenoten wel hebben! Daarnaast kun je op Socket 1151 dankzij de geïntegreerde GPU altijd doorwerken als je videokaart kapot gaat of problemen geeft; bij Socket 2066 is dat niet het geval.

Een duidelijk antwoord op de vraag “waarom zou iemand willen kiezen voor een Kaby Lake-X CPU?” ontbreekt in de officiële briefings die wij van Intel ontvingen. Onze collega’s van Anandtech stelden eerder al deze de vraag expliciet aan Intel en kregen het volgende antwoord:

“The two Kaby Lake quad core processors were introduced for broader expandability of the platform. The Intel® Core i5-7640X and Intel® Core i7-7740X enable customers to invest in a more powerful enthusiast platform that provides more headroom and scalability up the X-Series stack when they are ready. These two processors will start with a slightly higher base frequency and provide all of the ingredients, like higher memory speed and larger socket, for better overclocking performance compared to their mainstream counterparts. That said, our Intel Core i7-7700K and the S-line are still great options and by introducing the X-series we’re giving a wide variety of consumers the benefit of choice.”

Oftewel: hét voordeel van Kaby Lake-X is dat je met een relatief goedkope processor van 300 à 400 euro nu al een systeem op basis van een high-end X299 bord kunt samenstellen, waarbij je later kunt upgraden naar een snellere, maar ook duurdere Skylake-X processor.

Dat argument klinkt plausibel, maar is tegelijkertijd geen advies dat we je als Hardware.Info snel zouden geven. Het is weinig zinvol om een processor te combineren met een peperduur moederbord, wanneer je hetzelfde prestatieniveau ook met een veel goedkoper platform voor elkaar kunt krijgen, terwijl je dan ook nog eens gebruik kunt maken van QuickSync. Als je later inderdaad zou willen upgraden van vier cores naar meer, dan is het vermoedelijk veel voordeliger en slimmer om CPU, moederbord en geheugen te upgraden en je bestaande set tweedehands te verkopen. Daarmee bespaar je je bij het initiële aankoop een flinke duit, zit je niet te hannesen met een platform dat maar half werkt en heb je voor wanneer je gaat upgraden nog alle vrijheid om op dat moment te kiezen welk moederbord het beste aansluit bij je wensen.

Daar komt nog eens bij dat er inmiddels hardnekkige geruchten de ronde doen dat Intel al in augustus (over twee maanden dus!) zijn 8^e generatie Core-processors (codenaam Coffee Lake) gaat uitbrengen, waarbij het CPU’s met tot 6 cores naar het mid-range Socket 1151 platform brengt. Ook al zijn dat nog geruchten en zijn prijzen nog niet bekend, het is niet onwaarschijnlijk dat je over twee maanden voor een vergelijkbaar bedrag dankzij Coffee Lake met een Socket 1151 platform een veel hoger prestatieniveau kunt bereiken dan met een quad-core Kaby Lake-X CPU op een Socket 2066 platform.

Het maakt feitelijk dat de Kaby Lake-X chips de eerste Intel CPU’s zijn waarbij we al voordat we een benchmark hebben bekeken, moeten concluderen dat de aanschaf ervan weinig voor de hand ligt.