Inleiding
Ondanks de zuinigheid van de Pascal-generatie videokaarten, wil het nog niet echt opschieten als het aankomt op ITX-videokaarten. Tot nu toe hebben we er maar één getest, maar ook MSI komt nu met nieuwe modellen voor kleinere form factors, namelijk de MSI GeForce GTX 1060 Aero ITX OC 3GB en 6GB. In dit artikel lees je alles over deze kaarten.
De eerste Mini-ITX videokaart die we hebben gezien was de Gigabyte GeForce GTX 1070 Mini ITX 8GB, die we alweer ruim zes maanden geleden hebben gereviewd. Hieruit bleek dat deze kaart prima presteerde, maar dat de geluidsproductie wel enigszins fors was. Vandaag kijken we naar de tweede ITX-kaart die we hebben getest, namelijk de MSI GTX 1060 Aero ITX. Deze is uitgerust met een iets lager gepositioneerde GPU, waardoor de warmteproductie wat meer moet meevallen en de koeler het hopelijk wat minder zwaar te verduren krijgt. We hebben zowel de 3GB- als 6GB-versie getest.
Deze kaarten zijn speciaal gemaakt om geplaatst te worden in de wat kleinere Mini-ITX kasten. Er zijn ook genoeg ITX-kasten waar gewoon een veel grotere videokaart in past zoals MSI's Gaming X-lijn, maar de écht kleine kasten zullen daar weer wat moeite mee hebben. Je kan in de specificaties van behuizingen op Hardware.Info vinden wat de maximale afmetingen zijn van een videokaart die in een bepaalde kast past.
De Aero is behoorlijk klein. Hij is niet bijzonder hoog en ook de lengte is erg beperkt. Hierdoor is er ook maar ruimte voor een enkele fan, waar videokaarten tegenwoordig doorgaans zijn uitgerust met tenminste twee fans. Eén dikke 8mm-heatpipe loopt door het aluminium koelblok heen. De shroud is zwart met daarop in witte letters het woord 'Aero'. Er is geen backplate aanwezig, zoals op veel andere GTX 1060-kaarten wel het geval is.
Ondanks de koeler van beperkt formaat, is de Aero toch iets hoger geklokt dan de Founders Edition. Waar deze laatste kaart het moet doen met een kloksnelheid van 1506 MHz en een boostsnelheid van 1709 MHz, zijn deze waardes respectievelijk 1544 en 1759 MHz bij de Aero. Deze kloksnelheden gelden voor beide kaarten. Naast de geheugenhoeveelheid verschilt ook het aantal ingeschakelde shaders: de 1060 3GB heeft 10% minder cores dan de 6GB-variant. Meer hierover lees je in onze GTX 1060 3GB review.
De Aero's hebben een PEG6-stroomconnector, wat ze een aansluitwaarde van 150 watt geeft. Ondanks de kleine omvang hebben de kaarten verder behoorlijk wat display-uitgangen: twee keer HDMI 2.0 en twee keer DisplayPort, aangevuld met een DVI-poort.
Gemiddeld kost de Aero ITX 6GB 291 euro, waarmee hij aan de goedkope kant is voor een GTX 1060. Ook de GTX 1060 Aero ITX 3GB is met gemiddeld 229 euro niet al te duur voor dit type GPU.
Specificaties
In de onderstaande tabel kun je de specificaties van de MSI GeForce GTX 1060 Aero ITX OC 3GB en 6GB bekijken.
| Algemeen | ||
|---|---|---|
 |  | |
| Merk | MSI | MSI |
| Productnaam | GeForce GTX 1060 Aero ITX OC 3GB | GeForce GTX 1060 Aero ITX OC 6GB |
| Productcode | V328-088R | V328-086R |
| Details | ||
| Chip | ||
| GPU | Nvidia GeForce GTX 1060 | Nvidia GeForce GTX 1060 |
| GPU serie | Nvidia GeForce GTX-10 | Nvidia GeForce GTX-10 |
| GPU fabrikant | Nvidia | Nvidia |
| Klokfrequentie GPU | 1544 MHz | 1544 MHz |
| Klokfrequentie turbo | 1759 MHz | 1759 MHz |
| Aantal rekenkernen | 1152 | 1280 |
| Geheugen | ||
| Geheugengrootte | 3072 MB | 6144 MB |
| Geheugensnelheid | 2002 MHz | 2002 MHz |
| Geheugentype | GDDR5 | GDDR5 |
| Geheugenkoeling | ||
| Geheugenchips (merk) | Samsung | Samsung |
| Functionaliteit | ||
| DirectX versie | DirectX 12 | DirectX 12 |
| Nvidia SLI/NVLink-compatible | ||
| AMD Crossfire-compatible | ||
| Kaartontwerp | ||
| Interface | PCI-Express 3.0 x16 | PCI-Express 3.0 x16 |
| GPU koeling | Actief | Actief |
| PEG stroomaansluiting | ||
| Type power connector(s) | PEG6 | PEG6 |
| Aantal slots | 2 | 2 |
| Lengte | 17.6 cm | 17.5 cm |
| Breedte | 10.8 cm | 10.3 cm |
| Hoogte | 3.5 cm | 4 cm |
| Low profile | ||
| Aansluitingen | ||
| D-Sub uitgang | ||
| DVI uitgang | ||
| Aantal DVI uitgangen | 1 | 1 |
| HDMI uitgang | ||
| HDMI-versie | 2.0 | 2.0b |
| Aantal HDMI uitgangen | 2 | 2 |
| DisplayPort uitgang | ||
| DisplayPort-versie | 1.4 | 1.4 |
| Aantal DisplayPort uitgangen | 2 | 2 |
| Meegeleverd | ||
| DVI -> D-Sub plug | ||
| DVI -> HDMI plug | ||
| HDMI -> DVI plug | ||
| Afstandsbediening | ||
| DVD software | Drivers | |
Testmethode
Voor de introductie van de 2016-serie GPU's van AMD en Nvidia hebben we onze benchmarks voor 3D-chips en GPU's vernieuwd. Zoals vanouds vind je in onze tests van custom videokaarten een selectie van de games die we draaien als AMD of Nvidia een nieuwe GPU uitbrengt. Het gaat er hierbij immers alleen om hoe de kaart zich verhoudt tot andere kaarten gebaseerd op dezelfde GPU.
Ons testsysteem draait op Windows 10 64-bit bestaat uit de volgende componenten:
- Intel Core i7 5960X @ 4,0 GHz
- MSI X99S Gaming 9 AC moederbord
- 16GB Corsair Vengeance LPX DDR4 geheugen @ 2133 MHz 13-13-13-36-2T
- Samsung 840 Evo 1TB SSD
- Seasonic Platinum Series 1200W PSU
- NZXT Kraken X60 CPU-koeler
- Cooler Master Test Bench
- Iiyama G-Master 'Gold Phoenix' GB2888UHSU-B1
We draaien 3DMark Fire Strike en Fire Strike Extreme op de videokaarten, aangevuld met de volgende games:
- Battlefield 4
- DiRT Rally
- Far Cry Primal
- Metro Last Light
- Rise of the Tomb Raider
Het gaat ons er bij deze selectie voornamelijk om dat de testresultaten zo consistent en precies mogelijk zijn, aangezien de verschillen tussen diverse videokaarten gebaseerd op dezelfde GPU doorgaans erg klein zijn. Bekijk voor een vergelijking met andere GPU's onze GeForce GTX 1060 review of onze GTX 1060 3GB review met véél meer geteste games, resoluties en settings.
Die games testen we in twee resoluties en op twee verschillende kwaliteitsinstellingen:
- 1920x1080 (Full HD) Medium / Normal
- 1920x1080 (Full HD) Highest / Ultra + 4x MSAA
- 3840x2160 (Ultra HD) Medium / Normal
- 3840x2160 (Ultra HD) Highest / Ultra + 4x MSAA
Naast de prestaties meten we ook het stroomverbruik en de geluidsproductie van videokaarten. Ten slotte hebben we bekeken hoe de kloksnelheden zich tijdens een lange gamesessie ontwikkelden, om vast te stellen of de koeling adequaat is om throttling te voorkomen.
Voor deze test hebben we driverversie GeForce 378.72 gebruikt. In de grafieken zijn de Aero ITX-kaarten rood, de Founders Edition groen en zijn de overige 1060's blauw. Daarnaast hebben we de enige andere ITX-kaart die we hebben getest meegenomen in de grafieken, die je kan herkennen aan de gele balkjes.
Benchmarks: 3DMark Fire Strike / Extreme
3DMark is geen game, maar geeft over het algemeen wel een goede weergave van de prestaties van een bepaalde videokaart. De MSI GeForce GTX 1060 Aero ITX OC 6GB is steeds een tikje sneller dan de Founders Edition, hoewel hij wel achterloopt ten opzichte van de kaarten die een volwaardige koeler hebben. We hebben slechts één andere GTX 1060 3GB getest, maar deze Aero ITX OC lijkt relatief goed te presteren.
Benchmarks: Battlefield 4
Ook in Battlefield 4 zien we dat de MSI GeForce GTX 1060 Aero ITX iets sneller is dan de Founders Edition, maar dat hij achterloopt ten opzichte van de overige custom kaarten. De 3GB-versie is in deze game nauwelijks trager op Full HD-resolutie.
Benchmarks: DiRT Rally
In DiRT Rally presteert de MSI GeForce GTX 1060 Aero ITX wat beter: hier komt hij wel boven sommige van de andere GTX 1060 kaarten. De 3GB-versie houdt zijn voorsprong op de eerder geteste Gaming X met een klein verschil vast.
Benchmarks: Far Cry Primal
In Far Cry Primal zien we weer dat de prestaties zich bevinden rond het niveau van de Founders Edition. De 3GB-editie is een procent of vijf langzamer.
Benchmarks: Metro Last Light
Het begint een bekend verhaal te worden: de MSI GeForce GTX 1060 Aero ITX OC presteert net iets beter dan de Founders Edition, maar kan zich niet meten met de prestaties van reguliere custom kaarten. De 3GB-versie staat vaak onderaan, maar de verschillen zijn niet enorm groot.
Benchmarks (DX12): Rise of the Tomb Raider
De nieuwe Lara Croft is de eerste DirectX 12-game in onze benchmarkset. Ook hier zijn de prestaties vergelijkbaar met wat we zien in de rest van de benchmarks. Op ultra-settings passen de textures niet meer in het videogeheugen van de 3GB-versie, met als gevolg dat de framerates ineen storten.
Hardware.Info Prestatiescore
De Hardware.Info Prestatiescore is het meetkundige gemiddelde van de resultaten die de videokaarten halen in de game-benchmarks. In Full HD weet de MSI GeForce GTX 1060 Aero ITX OC naast de Founders Edition ook een custom kaart van Inno3D in te halen, terwijl hij in Ultra HD alleen de referentiekaart van Nvidia voorbijstreeft. De 3GB-editie is ietsje trager dan de Gaming X-uitvoering, die gewoon een dual-fan koeler heeft.
Geluidsproductie en temperatuur
Doordat de MSI GeForce GTX 1060 Aero ITX'en semi-passief zijn, maken ze in idle nauwelijks geluid en zijn ze verre van hoorbaar. Onder load is de geluidsproductie van de 6GB-versie aanzienlijk, alhoewel hij nog altijd een stuk stiller is dan de Founders Edition. Tegelijkertijd blijft de kaart relatief koel. De 3GB-versie maakt minder lawaai en is niet als bijzonder luid te omschrijven.
Efficiëntie koeling
Als je zelf het fanprofiel wilt instellen, dan is het belangrijk om te weten hoe efficiënt de koeler is. Je wilt immers zoveel mogelijk koeling met zo weinig mogelijk geluidsproductie. Om dit te testen meten we bij welk fanprofiel de kaart zo dicht mogelijk bij de 40 dB(A) zit. Vervolgens draaien we 3DMark Fire Strike Extreme 10 minuten lang en kijken we hoe hoog de maximale temperatuur van de kaart komt. Hiervoor testen we met de temperatuurlimiet uit, want dat zou de resultaten kunnen beïnvloeden.
Dit is slechts een indicatie, bedoeld om het vergelijken van videokaarten makkelijker te maken. We testen bijvoorbeeld op een testbench, niet in een kast, waardoor het kan zijn dat de kaart minder warm wordt dan in een behuizing. Je kunt dus op basis hiervan niet verwachten dat de kaarten bij deze geluidsproductie zo koel zullen blijven.
Gezien hoe klein de koeler van de MSI GeForce GTX 1060 Aero ITX OC is, kunnen we zeggen dat de koelefficiëntie prima is. De 3GB-editie blijft iets koeler, aangezien die chip deels is uitgeschakeld en dus minder warmte genereert.
Let op: videokaarten met een verschillende GPU kan je niet 1-op-1 vergelijken in deze test.
Stroomverbruik
De MSI GeForce GTX 1060 Aero ITX 6GB valt op door zijn zuinigheid in idle, maar de 3GB-editie valt eerder in de middenmoot. Onder load zijn beide kaarten ook relatief zuinig, maar je moet er rekening mee houden dat andere kaarten vaak op hogere kloksnelheden lopen.
Duurtest
Nu de verschillende turbotechnologieën steeds geavanceerder worden, maakt het voor de uiteindelijke prestaties tijdens het gamen steeds meer uit of de koeling voldoende is om de kloksnelheid op een hoog niveau te houden. Immers, als de kaart na enkele minuten gamen te warm wordt en de klokfrequentie daalt, zullen ook de prestaties achteruit gaan. Daarom doen we vanaf nu ook een duurtest, die uitwijst of de behaalde prestaties ook na langere tijd gamen haalbaar blijft.
De duurtest houdt in dat we onze benchmark in F1 2015 zeventien keer laten loopen, wat ongeveer een half uur duurt. In de tussentijd houden we de kloksnelheden en temperaturen in de gaten door ze elke seconde weg te laten schrijven naar een logbestand. Achteraf analyseren we die gegevens, om tot de onderstaande grafiek te komen.
Kloksnelheid en temperatuur
Beide Aero ITX OC-kaarten beginnen hun boost net iets boven de 1900 MHz, maar binnen twee minuten stabiliseert dat naar 1885 MHz. Daarmee doen ze het iets beter dan de Founders Edition, die op gemiddeld 1858 MHz eindigt. De volwaardige Gaming X-editie haalde in deze test een eindsnelheid van 1898 MHz, waarmee het verschil dus vrij beperkt is.
Conclusie
Veel keuze is er niet als je wilt gaan voor een Mini-ITX kaart die nog redelijk snel is, maar de MSI GeForce GTX 1060 Aero ITX OC 3GB en 6GB zijn daarvoor in ieder geval prima kaarten. Dankzij de beperkte afmetingen passen ze in veel kleinere kasten, en ondanks de kleinere koeler maken ze niet enorm veel lawaai en valt ook de temperatuur van de kaarten mee. De 3GB-versie zouden we zelfs nog enigszins stil kunnen noemen.
Wil je een snellere kaart, dan is er de snellere (maar ook luidruchtigere én fors duurdere) Gigabyte GeForce GTX 1070 Mini-ITX, maar als je genoegen neemt met het prestatieniveau van een GTX 1060, dan bieden deze MSI's uitkomst. Het moet gezegd worden: vaak presteren ze nauwelijks beter dan de Founders Edition, maar dit komt natuurlijk doordat er met een dergelijk kleine koeler veel zwaarder wegende afwegingen gemaakt moeten worden tussen prestaties, koelprestaties en geluid.
Voor wie een mini-ITX GTX 1060 nodig heeft, is de GTX 1060 Aero ITX OC 6GB van MSI een prima optie, en dan ook nog eens voor een relatief zachte prijs. We belonen de kaart daarom met een Excellent Choice award. We durven de 3GB-editie niet zo uitgesproken aan te raden. De eerste scenario's waarin de 3 GB aan videogeheugen te weinig blijkt worden al zichtbaar - in de toekomst zal dat steeds vaker voor gaan komen. Bij een aanschaf moet je in je achterhoofd houden dat je een kaart twee of drie jaar probleemloos wilt kunnen gebruiken, als je van plan bent om de nieuwste titels te blijven spelen. Wil je niet meer uitgeven dan een euro of 230, dan zou je wat ons betreft eerder naar de Radeon RX 470 en RX 570 moeten kijken. Met hun 4 GB videogeheugen zijn ze meer future-proof.
Overigens moeten we hierbij wel uitdrukkelijk herhalen dat de Aero ITX OC specifiek bedoeld is voor kleinere Mini-ITX kasten. In veel Mini-ITX kasten zal gewoon een grotere videokaart passen zoals een exemplaar uit MSI's Gaming X-lijn, en die zouden we dan ook aanraden in die situaties, simpelweg omdat het met de snelheid, temperatuur en geluidsproductie beter zit bij grote kaarten.
MSI GeForce GTX 1060 Aero ITX OC 6GB
Besproken producten
| Vergelijk | Product |
Prijs |
|
|---|---|---|---|
|
|
MSI GeForce GTX 1060 Aero ITX OC 3GB
|
€ 277,458 winkels |
|
|
|
MSI GeForce GTX 1060 Aero ITX OC 6GB
|
€ 326,041 winkel |
