Mini-ITX voor Haswell: 15 Socket 1150 Mini-ITX moederborden review

Middenklasse: € 100 - € 120

Wie 100 tot 120 euro te besteden heeft, kan bij de verschillende fabrikanten terecht voor moederbordjes gebaseerd op de H97 chipset, en bij MSI zelfs voor een Z97 bord. Een op het eerste gezicht vreemde eend in de bijt in deze prijsklasse is de MSI B85I Gaming, gebaseerd op de B85-chipset maar toch met een prijskaartje van gemiddeld 108 euro. Dat komt doordat MSI dit Gaming moederbord in karakteristiek zwart/rood heeft vormgegeven en het heeft voorzien van een aantal extra’s. Zo is een Killer E2205 als netwerkchip geplaatst en stuurt een Realtek ALC1150 chip de audio-mogelijkheden van het bordje aan, gecombineerd met een Ti OPA1652 koptelefoonversterker, die headsets met een impedantie tot 600 Ohm kan aansturen. De gebundelde Creative Sound Blaster Cinema software kan onder meer goed surround-geluid downmixen naar stereo en vice versa. De gemeten geluidskwaliteit is dan ook uitstekend. Aangezien het bordje is voorzien van kwalitatief betere componenten en koeling zal de hogere belasting van bijvoorbeeld een high-end Core i5 of i7 CPU geen probleem zijn.

De andere vier borden in deze prijsklasse maken gebruik van de H97 of zelfs Z97 chipset, waarmee meer USB 3.0 poorten (zes stuks) en potentieel meer Serial ATA 600 aansluitingen mogelijk zijn. De ASRock H97M-ITX/ac, MSI H97I AC en Gigabyte H97N WiFi maken, zoals de naam al aangeeft, gebruik van de H97. De MSI Z97I AC is duidelijk het goedkoopste Z97 bord in deze test en biedt dus extra overklokmogelijkheden met K-processors, al moet je er niet op rekenen een klein bordje met een beperkt aantal fasen tot dezelfde overklokresultaten komt als luxere ATX-modellen.

Al deze vier bordjes bieden PCI-Express x16, aangevuld met een mini-PCI-e slot, dat ook direct in alle gevallen is gevuld met een WLAN-kaartje. MSI en Gigabyte kiezen voor een Intel Wireless-AC 7260 met 867 Mbps 802.11ac, terwijl ASRock een op de Realtek RTL8821AE gebaseerde controller toepast, met 433 Mbps 802.11ac. Beide typen ondersteunen Bluetooth 4.0. Ook op alle vier aanwezig zijn zes USB 3.0 poorten, waarvan vier extern uitgevoerd. De vier bieden verder DVI en HDMI voor het aansluiten van monitoren; bij de MSI H97I AC en Z97I AC komt daar nog DisplayPort bij.

Verschillen zijn er ook, zo bieden de twee MSI-bordjes slechts vier Serial ATA 600 aansluitingen. De ASRock H97M-ITX/ac heeft er vijf en de Gigabyte H97N WiFi zelfs zes. Dat is interessant voor wie bijvoorbeeld een Mini-ITX thuisserver op basis van een Haswell-processor wil bouwen. In tegenstelling tot de bordjes met een B85 en H81 chipset, beschikken de H97 en Z97 varianten over RAID-functionaliteit.

De audio-voorzieningen in deze prijsklasse zijn zeer vergelijkbaar: alle vier de testdeelnemers gebruiken een Realtek ALC892 en hebben volgens onze metingen een signaal/ruisverhouding van vlak boven de 90 dB(A). De twee goedkoopste modellen, de ASRock H97M-ITX/ac en de MSI H97I AC hebben een enkele Gigabit LAN-aansluiting, bij ASRock gebaseerd op een Qualcomm Atheros chip en bij MSI gebaseerd op een Realtek. De MSI Z97I AC en Gigabyte H97N WiFi beschikken zelfs over twee netwerkpoorten, waarbij Gigabyte voor één van beide een Intel chip gebruikt. Twee netwerkpoorten kan handig zijn wanneer je het bord gebruikt voor een thuisserver en je een switch hebt die het combineren (teamen) van twee poorten ondersteunt.

De CPU-stroomvoorziening is bij de middenklasse borden overwegend luxer dan bij de goedkopere vairanten. De twee MSI en Gigabyte bordjes werken met vier fasen, ASRock met drie. De twee MSI bordjes hebben een koelblokje op de mosfets, geen overbodige voorziening wanneer je een high-end Core i5 of i7 zwaar gaat belasten. De ASRock en Gigabyte moeten dat missen.

Kijken we naar de testresultaten, dan lopen de prestaties weinig tot niks uit elkaar. De twee MSI deelnemers zijn idle duidelijk wat zuiniger dan de ASRock en Gigabyte; met volle CPU-belasting is juist ASRock zuiniger, vermoedelijk te verklaren door het kleinere aantal fases.

We schreven het al: de Gigabyte H97N WiFi is vanwege de zes SATA-poorten en twee netwerkaansluitingen zeer geschikt voor wie een thuisserver wil bouwen op basis van Mini-ITX. Voor andere toepassingen heeft de MSI H97I AC onze voorkeur, vanwege het lagere stroomverbruik, DisplayPort en de wat lagere prijs. De extra investering van een paar euro in de Z97I AC levert eigenlijk alleen extra overklokmogelijkheden met K-processors op, met bovendien een beperkter potentieel daarvan in een ITX-systeempje. Wederom moeten we weer opmerken dat de lay-out van de MSI bordjes niet ideaal is in vergelijking met die van de andere merken: een wat bredere (top-flow, maar ook grotere torenmodellen) CPU-koeler in combinatie met een losse videokaart zal niet passen.

ASRock H97M-ITX/ac

Gigabyte H97N WiFi

MSI B85I Gaming

MSI H97I AC

MSI Z97I AC