36 toetsenborden test

Toetstechnologie

Waar we wel zeer veel voorbeelden van zagen, zijn de zogenaamde platte toetsenborden. De hierin gebruikte toetstechnologie (scissor-switch, "schaar schakelaar") treffen we ook aan in notebooks, maar getuige het aantal verschillende modellen in onze selectie is de populariteit voor desktop toepassingen groot.

Op z'n kop: het schaarmechanisme van een scissor-switch.

Deze zeer platte toetsenborden worden ook aanbevolen als ergonomisch invoerapparaat, met name omdat de polsen niet gebogen hoeven te worden en de handen plat boven het toetsenbord in plaats van omhoog gericht kunnen blijven. Dat is bevorderlijk voor de doorbloeding en voorkomt spierkramp of beknelde pezen. Geen van de platte keyboards is echter ook gebogen, waardoor de typehouding niet optimaal is. Welk toetsenbord voor de lezer de voorkeur heeft, hangt grotendeels af van de persoonlijke smaak.

Rechts een plat toetsenbord, links een 'gewoon' toetsenbord.

Met name frequente typisten hebben vaak een uitgesproken voorkeur voor een bepaald soort toetsaanslag – zo zijn er de aanhangers van het ouderwetse "IBM klavier", ook wel bekend als 'Model M' en voorzien van een zogenaamde 'buckling spring’ mechanisme. De toetsen bevatten bij dit type keyboard een veer, die 'knakt’ wanneer de toets wordt ingedrukt. Dit geeft een duidelijke 'klik’ welke bovendien ook goed hoorbaar is. Deze technologie is vrij complex en daardoor duur om te produceren, waardoor het zelden meer wordt toegepast. Specialistische bedrijven kunnen nog altijd dit soort 'clicky’ toetsenborden leveren, maar in het aanbod dat hier wordt besproken treffen we ze niet aan.

Afbeelding van 'buckling spring' mechanisme uit U.S. Patent 4,118,611.

Veruit de meeste toetsenborden zijn voorzien van 'dome switch’ technologie: onder de toets bevindt zich een plastic halve bol, welke wordt ingedrukt en weer terugveert. Deze toetsenborden zijn erg stil en goedkoop te produceren, maar niet iedereen vindt de enigszins stugge aanslag prettig. Ook is de respons minder duidelijk voelbaar dan bij een scharende schakelaar of een verende toets. Uiteraard hangt de mate van stugheid af van het gebruikte materiaal in de schakelaar. Tegenwoordig zijn er prima toetsenborden met dome switches te vinden.

Een dome switch schakelaar: de onderzijde van de holle halve bol maakt contact wanneer de toets wordt ingedrukt, en veert daarna weer terug.

Budget / standaard

Wie niet teveel wil uitgeven aan een toetsenbord, heeft veel keuze. Hoe dan ook zouden we altijd aanraden niet té veel te besparen op dit onderdeel.

Cherry

Cherry leverde vele toetsenborden, de Initial is een van de goedkoopste modellen van het merk. Voor circa 15 euro haal je een degelijk maar basaal toetsenbord in huis. De extra's zijn beperkt tot een calculator sneltoets, volume controle en een play/pause mediaplayer knop. Het steekt wat kaal af bij de kwalitatief uitstekende andere Cherry modellen in dit overzicht, maar de aanslag is goed – een bewijs dat dome-switches niet per se stug of sponzig hoeven aan te voelen. Wie geen complete desktopset wil zoals de hieronder besproken Eminent EM3120 heeft hier een uitstekend alternatief aan; de paar euro extra ten opzichte van de allergoedkoopste exemplaren worden goed gespendeerd.

Cherry Initial

Eminent

Het Eminent EM3105 toetsenbord is zeer basaal, zelfs multimediatoetsen ontbreken. De aanslag is erg sponzig en de toetsen zijn vrij klein. Voor gemiddeld ruim 8 euro mag je geen wonderen verwachten en voor wie geen sneltypist is, is dit een acceptabele optie – ook als goedkoop 'backup’ toetsenbord het overwegen waard, maar niet onze keus voor regelmatig gebruik.

Eminent EM3105

Eveneens van Eminent is de EM3120 desktopset; dit toetsenbord met zeer lichte aanslag met een prettige respons wordt compleet geleverd met een 800 dpi muis; een van de weinige bedrade desktopsets die we zagen in deze test. Naast de standaardtoetsen heeft het keyboard een rij mediaplayer knoppen: volume controle, start, pause en stop. Voor gemiddeld 14 euro heeft deze set een uitstekende prijs/prestatieverhouding.

Eminent EM3120

Gigabyte

Gigabyte's GK-K6800 keyboard wordt gepresenteerd als een luxe multimedia toetsenbord. Het is stevig gebouwd en kan tegen een stootje. Dit klavier moet zich onderscheiden door de 15 multimedia functietoetsen en de glossy look. Alle functies zijn makkelijk bereikbaar en zijn logisch ingedeeld. De browser functies bevinden zich aan de linkerkant van het toetsenbord en aan de rechterkant kunnen een media speler, de computer, calculator en bijvoorbeeld de mail geopend worden. Dit zorgt ervoor dat ongewenste programma’s niet worden gestart tijdens browser gebruik. De toetsen om een media speler te bedienen bevinden zich aan de bovenkant van het toetsenbord. Net zo ook de volume regelaar in de vorm van een draaischijf  en de mute knop. Dit is handig, maar werkt net als bij veel andere toetsenborden met een redelijke vertraging.

Gigabyte GK-K6800

Het is een vrij robuust toetsenbord en de toetsen hebben een vrij lichte en lekkere aanslag. De tekst is volgens de fabrikant laser gegraveerd, waardoor het minder snel slijt. Als je de klavier nader bekijkt, lijkt de tekst eerder op de toetsen te liggen dan dat het erin gegraveerd is. Ook lijkt op sommige plekken al sprake van enige slijtage. We zouden hier ongetwijfeld zwaarder aan tillen, als dit toetsenbordje niet slechts gemiddeld zo'n 13 euro moest kosten. Voor een compleet multimedia keyboard is dat niet duur, en dus zij het Gigabyte vergeven dat het iets al te enthousiast dit budgetproduct aanprijst - in de basis is het voor de prijs een prima toetsenbord.

Budget/standaard (2)

Wie een toetsenbord met verlichting wil, maar hier niet teveel aan wil uitgeven, kan terecht bij de Eminent EM3117. Dit toetsenbord ligt net in de winkel met een adviesprijs van 25 euro. Dat is geen gekke prijs voor het gebodene; ons voornaamste kritiekpunt betreft de plaatsing van de functietoetsen: veel te dicht op de rij met cijfertoetsen. Qua layout is het eerder een notebook keyboard dan een desktop exemplaar. Het voordeel is natuurlijk dat het prettig compact blijft, al is de rij toetsen direct naast de Enter toets niet echt prettig. Ook de LEDs voor Numlock, Capslock en Scroll lock zijn érg fel blauw.

Eminent EM3113

Microsoft

Microsoft’s gemiddeld 25 euro kostende Digital Media 3000 toetsenbord is fraai, goed geconstrueerd en voorzien van een reeks extra mediatoetsen. Het toetsenbord is vrij strak vormgegeven en heeft als luxe accent zilverkleurige randen. Er zit een simpele polssteun op, misschien iets aan de korte kant maar alsnog comfortabel. Een leuk extra'tje voor wie gebruik maakt van de Windows Aero interface is de speciale "Windows Flip" knop, waarmee je direct het Aero Flip overzicht van openstaande vensters kan openen. Microsoft heeft duidelijk rekening gehouden met het feit dat de meeste media bekeken worden onder het genot van een drankje, want het toetsenbord is bestand tegen morsen. De toetsaanslag is helaas tamelijk stug en ondiep, wij zijn er niet erg van gecharmeerd. Evenmin kunnen we de afwezigheid van normale F-toetsen waarderen – in plaats daarvan heeft Microsoft een soort minitoetsen met Windows functies geïmplementeerd, die bij gebruik van de F-lock toets ook als functietoetsen kunnen fungeren.

Microsoft Digital Media 3000

Voor een tientje minder koop je het Wired Keyboard 600 van Microsoft. Dit heeft wel echte functietoetsen, al zijn ze ook hier te klein uitgevoerd. Bovenaan heeft dit toetsenbord ook volume controle knoppen en een play/pause knop voor de mediaplayer. Het toetsenbord is overigens compatibel met de Xbox 360. Het verder basale toetsenbord heeft een prettige aanslag; gezien de prijs kun je je er geen buil aan vallen.

Microsoft Wired Keyboard 600

Trust

Veel meer basic dan het Trust Blackstream toetsenbord wordt het niet, maar voor gemiddeld nog geen 14 euro is dit lang geen gekke keuze. De toetsaanslag is wat stug en de toetsen zijn relatief klein, maar de constructie voelt behoorlijk stevig en de extra multimediaknoppen zijn handig. De Blackstream heeft volume controle knoppen, mediaplayer knoppen, applicatiesneltoetsen voor bijvoorbeeld internet en e-mail en knoppen voor zoom in/out. Tenslotte heeft de Blackstream een degelijke polssteun, met een klein kussentje wat ook voor extra grip zorgt en is bestand tegen morsen.

Ergonomisch

Zoals gezegd ontvingen we slechts twee echte ergonomische toetsenborden. Het Microsoft Natural Keyboard 4000 is de laatste incarnatie van een lange reeks ergonomische modellen van Microsoft en in veel opzichten het beste in zijn soort. De aanslag is prettig licht, maar de dome-switch toetsen hebben ook een goede respons, ze springen voelbaar terug. Het bord is voorzien van multimediaknoppen en een speciale 'zoom’ schakelaar – hiervoor moet wel de meegeleverde IntelliType software worden geïnstalleerd.

Microsoft Natural Keyboard 4000

Logitech’s Wave toetsenbord is inmiddels ook alweer een tijd op de markt en verkrijgbaar in allerlei varianten. Wij ontvingen de goedkopere bedrade uitvoering. Bijzonder aan de Wave zijn de relatief verzonken toetsen die de 10-vinger typist met ring- en middelvinger bedient. De gedachte is een nog natuurlijker houding van de handen te bevorderen. Persoonlijk vinden we de aanslag van de Wave net wat minder prettig dan van het bord van Microsoft – hoewel licht is met name de beweging omhoog van de toetsen wat stroef en stug, waardoor je minder 'feedback’ krijgt. Ook de aparte verticale indeling van het eilandje met Insert/Home/etc. toetsen zal niet door iedereen gewaardeerd worden, al zien we dit op steeds meer toetsenborden terug. Juist op een "typistentoetsenbord" verwachten we een traditionele indeling. Verder is dit wel een uitermate compleet toetsenbord, met een ruime, zachte polssteun, applicatie sneltoetsen, mediaspeler knoppen en zoomtoetsen.

Logitech Wave Corded

Plat

Zoals gezegd zijn platte toetsenborden beter vertegenwoordigd dan ergonomische exemplaren. Deze modellen zijn vaak voorzien van scissor-switch techniek, waarbij onder elke toets een scharend mechanisme zorgt voor indrukken en weer terugveren van de toets.

Cherry

Cherry’s Stream XT toetsenbord is hiervan voorzien. De typische laptopaanslag moet je van houden, maar dat geldt voor al deze modellen. De Stream XT is in ieder geval oerdegelijk, bestand tegen morsen, en zonder franje uitgevoerd. Duidelijk een kwaliteitsbord en met een gemiddeld prijs van zo’n 20 euro nog eens betaalbaar ook.

Cherry Stream XT

Het Cherry Easyhub toetsenbord is nog een stukje platter dan de Stream XT, mogelijk gemaakt door een speciale bevestiging van de toetsen. Deze zijn groter dan normaal gesproken met zeer kleine ruimte tussen de toetsen. Het doet denken aan een chiclet toetsenbord (zoals we die bijvoorbeeld kennen van Apple notebooks), maar dat is het niet. De aanslag is zeer ondiep maar desondanks met een goede respons. De Easyhub is een juweeltje om te zien; bijzonder is de geïntegreerde USB 2.0 aansluiting – meestal zijn toetsenbord hubs beperkt tot USB 1.1. Voor ruim 30 euro is dit niet het goedkoopste toetsenbord, maar zeker niet te duur gezien het fraaie uiterlijk en de uitstekende aanslag.

{PHOTO|L80833-1}
Cherry Easyhub

Net wat goedkoper maar dan zonder hub is de Cherry Infinity. Wederom een uitstekend geconstrueerd toetsenbord met typische zij het grote laptop toetsen, zeer plat uitgevoerd en zonder overbodige toeters en bellen. Gezien het geringe prijsverschil geven we de voorkeur aan de Easyhub, maar de net wat stijlvoller ogende in glanzend zwart afgewerkte Infinity is zeker geen slechte keuze.

Cherry Infinity

Eveneens van Cherry is de Strait, een plat toetsenbord dat direct doet denken aan de klavieren van Apple. De vergelijkbare aanslag moet je aan wennen, maar getuige het aantal fans van het Apple toetsenbord is dat alleszins mogelijk. Voor de hoeveelheid keuze aan toetsen hoef je dit toetsenbord niet te kopen, behalve de volume en mediaplayer knoppen rechtsbovenin is er geen extra knop te vinden. Helaas is de Strait uitgevoerd in zilverkleurig plastic in plaats van aluminium, maar het prijskaartje van ruim 30 euro valt dan ook mee. Een leuke keuze voor de design liefhebber, maar niet het beste van de vele toetsenborden van Cherry in deze test.

Cherry Strait

Plat (2)

Eminent

Eminent heeft de EM3115 als platte optie. Met een prijs van ruim 10 euro gemiddeld zal dit de bank niet breken, maar die lage prijs moet ergens vandaan komen. In dit geval door toepassing van dome-switch techniek in plaats van de bij platte keyboards gangbaardere scissor schakelaars. Dat merk je in de aanslag, want de 'domes’ onder de toetsen zijn relatief klein om het keyboard plat te houden. Toch is er alleszins mee te werken – zolang je niet heel veel of heel snel wilt typen, is het een stijlvolle keuze met een heel vriendelijk prijskaartje. Desalniettemin raden we aan iets meer uit te geven voor een betere type ervaring.

Eminent EM3115

Gigabyte

Gigabyte leverde één plat toetsenbord voor deze test, maar wel een heel fraaie. De GK-K7100 is zeer plat, solide uitgevoerd (al tordeert het bord lichtjes) en voorzien van een prettige aanslag. Veel toetsen zijn met een extra functie uitgerust, die met behulp van een FN-toets, bekend van notebooks, kan worden aangeroepen. Die FN toets gaat wel ten koste van de linker Windows toets. Deze Functie toets moet eerst gelockt worden voordat de extra opties in het toetsenbord werken. De functie toets lock je door twee verschillende toetsen tegelijk in te drukken, welke ook nog eens ver van elkaar af staan. Hierdoor moet je teveel handelingen uitvoeren om even het geluid harder of zachter te zetten, of snel de calculator te openen.
Kan je met dit ongemak leven, dan is dit bord met een gemiddelde prijs van zo’n 13 euro zonder meer het overwegen waard.

Gigabyte GK-K7100

Logitech

Logitech levert in de categorie 'plat’ het Illuminated Keyboard. De met een laser uitgesneden letters op de toetsen moeten ook na miljoenen aanslagen nog leesbaar zijn – en dankzij de achtergrondverlichting zijn ze dat ook in het donker. Als je het belangrijk vind om stijlvol door het leven te gaan dan is een mooie computer desktop omgeving een belangrijk punt. Samen met de kwaliteit van de toetsen ziet dit toetsenbord er dankzij de achtergrond verlichting en het lage profiel mooi stijlvol uit. De rand van doorzichtig plastic en de zwarte behuizing dragen ook hun steentje bij. De witte verlichting in de toetsen is in drie standen in te stellen en is met een druk op de knop ook volledig uit te schakelen.

Logitech Illuminated

Net als Microsoft geeft Logitech er de voorkeur aan de F-toetsen klein en toegewezen aan Windows functies uit te voeren, de oorspronkelijke functie is beschikbaar na indrukken van de Pause/Break toets. Veel meer mogelijkheden behalve controle over het geluid is er niet dit bord moet het vooral hebben van het uiterlijk. De aanslag is uitstekend - Logitech noemt de gebruikte techniek het 'Perfect Stroke’ systeem en het houdt het midden tussen een dome- en een scissor-switch mechanisme. De constructiekwaliteit is goed maar er is één groot nadeel: leg het toetsenbord plat op tafel en het buigt licht door wanneer enige druk op het bord wordt uitgeoefend… dat effect wordt nog versterkt wanneer de pootjes worden uitgeklapt. Voor een gemiddeld bedrag van 75 euro is dat ronduit teleurstellend, en fervente typisten zullen het bord dan ook links laten liggen vanwege deze eigenschap.

Draadloze desktop sets

Wie een draadloos toetsenbord wil, komt bijna onvermijdelijk uit bij een desktop set: muis en toetsenbord in één verpakking. Er zijn uitzonderingen (zie verderop) maar die zijn zeldzaam.

Cherry

Cherry stuurde de fraai uitziende Marlin Wireless Laser MultiMedia Desktop in. Het van scissor-switches voorziene toetsenbord heeft een prettige, lichte aanslag met een duidelijke knoprespons. De polssteun die vrij stijl oploopt is even wennen maar positioneert de vingers goed boven de relatief grote toetsen. De met een lasersensor uitgeruste muis kan ook bedraad gebruikt worden, handig als de batterijen leeg zijn – deze laden op via USB wanneer met een kabel aangesloten. De gemiddelde prijs van 70 euro is pittig, maar gerechtvaardigd.

Cherry eVolution Marlin

De tweede set die we van Cherry bekijken is de B.Unlimited. Deze set kost rond de 50 euro, wat niet duur is voor de geboden kwaliteit. Ondanks de platte constructie is het toetsenbord zeer degelijk – je moet overweg kunnen met de typische 'laptopaanslag’ maar dan is het qua prijs/prestatie een uitstekende keuze. Wanneer de batterijen op zijn, kun je gewoon doorwerken: Cherry levert een USB-kabel mee om muis of toetsenbord aan te sluiten en op te laden. Helaas wel maar één, dus als je zonder stroom zit voor beide invoerapparaten, heb je pech. De USB draadloze ontvanger is tamelijk lang, minder geschikt voor een notebook dus. Deze set wordt compleet met muismat geleverd; de muis is voor zowel links- als rechtshandigen geschikt.

Cherry B.Unlimited

Logitech

Een van de toppers is Logitech’s MX5500 Revolution set. Met een gemiddelde prijs van ruim 140 euro is duidelijk dat je niet voor de voordelige optie kiest, maar in gebruik blijkt de meerwaarde. De MX Revolution muis is al eens apart door Hardware.Info besproken, het blijft een van de beste muizen die je kan kopen – mits je rechtshandig kan muizen. De oplaadstandaard dient ook als draadloze Bluetooth ontvanger voor het toetsenbord, dat bijzonder uitgebreid is en voorzien van een display. Dit ingebouwde scherm kan buiten de calculator ook media informatie, tijd, datum, kamertemperatuur en het aantal toetsaanslagen weergeven.
De aanslag vinden wij minder prettig, tamelijk stug zonder duidelijke klikrespons: uitproberen in de winkel is het devies, want niet iedereen hecht aan een duidelijke klik. De F-toetsen zijn irritant klein uitgevoerd en eventueel te configureren voor standaard Windows commando’s. Media Center afficionado’s zullen de aparte Media Center knop waarderen.

Logitech MX5500 Revolution

De MK300 set van Logitech is aanzienlijk vriendelijker geprijsd, gemiddeld nog geen 40 euro. Muis en toetsenbord zijn degelijk, maar bieden weinig qua extra’s. In combinatie met de Fn toets heb werken de F-toetsen als snelkoppelingen naar bijvoorbeeld Word en Excel. De Logitech Wireless Desktop MK300 heeft een vrij korte plastic polssteun, die niet veel meer ondersteunt dan je handpalm. De muis is geschikt voor rechts en linkshandigen en werkt met 1200 DPI. De draadloze verbinding van het toetsenbord en de muis wordt verzorgd door een USB adapter welke volgens een eigen protocol van Logitech werkt.

Logitech Wireless Desktop MK300

Microsoft

De Microsoft Wireless Media Desktop 3000 is fraai en opvallend vormgegeven. De toetsaanslag is wat stugger dan we van Microsoft gewend zijn en helaas zijn ook hier de functietoetsen klein uitgevoerd en primair toegewezen aan standaard Windows commando’s. De muis is fors en voor zowel links- als rechtshandigen geschikt. Geïntegreerd in de muis zit de nieuwe Bluetrack technologie van Microsoft, waardoor deze op de meeste ondergronden werkt, behalve op glazen oppervlakken. Onderin deze muis kan de mini-USB ontvanger voor de draadloze verbinding worden opgeborgen. De gemiddelde prijs van ruim 45 euro is alleszins redelijk, maar er zijn betere en goedkopere sets beschikbaar.

Microsoft Wireless Desktop 3000 Bluetrack

Wie houdt van luxe gaat voor de Wireless Entertainment Desktop 7000 van Microsoft. Deze gemiddeld 130 euro kostende, met Bluetooth werkende set heeft een mooi toetsenbord met een doorzichtige plastic rand. Een lichte kromming zorgt voor een net wat prettiger typepositie. De aanslag is minder diep dan die van het Natural 4000 keyboard, maar biedt voldoende respons. Minpunt is de uitvoering van de F-toetsen, die Microsoft annexeert ten gunste van Windows functies. Een leuk extra'tje is de "Windows Flip" knop, waarmee je de Aero Flip interface kan openen om gemakkelijk door open vensters kunt wisselen. 
De muis is mooi gestroomlijnd en heeft zilverkleurige randen. Prettig is dat de muis is opgeladen kan worden op het bijgeleverde oplaadplatformpje.

Microsoft Wireless Laser Desktop 7000

Trust

Levert Eminent voor zo’n 14 euro een bedrade desktopset, voor zo’n 5 euro meer heb je van Trust een draadloze in de vorm van de Wireless Deskset. Deze wel zeer minimalistische set doet denken aan de door Dell standaard geleverde toetsenborden, die de contouren van de toetsen volgen. De aanslag is niet meer dan redelijk en echt stevig voelt het toetsenbord niet aan. De muis doet denken aan een Logitech Pilot muis van een jaar of vijf geleden. Kortom, het is draadloos, maar we zouden toch adviseren net wat meer uit te geven.

Trust Wireless Deskset

Gaming

Gaming toetsenborden onderscheiden zich met extra (programmeerbare) macrotoetsen, speciale meegeleverde software, kabelmanagement en USB- en/of audio-aansluitingen zodat kabels snel en onder handbereik kunnen worden aangesloten, met maximale bewegingsvrijheid. Prettige extra voor de doorgewinterde LAN-bezoeker is verlichting: zo kan je ook in het semiduister de juiste toetsen vinden.

Logitech

Eerder besprak Hardware.Info al de Logitech G15 v2 en G19. Volledigheidshalve nemen we beide toch nog even kort mee in dit overzicht. Beide modellen van Logitech blinken uit met een enorme hoeveelheid macrotoetsen; bijzondere extra is een ingebouwd scherm – monochroom oranje bij de G15 v2, full-color bij de G19. De G19 is fors duurder en hoewel dit zeker het mooiste keyboard is dat je je voor games kunt wensen, is de vraag of de meerprijs ten opzichte van de G15 gerechtvaardigd is. Zaken als het afspelen van YouTube filmpjes op het display in je toetsenbord zijn toch enigszins een gimmick. De dome-switch toetsen hebben een prettig lichte aanslag. Helaas hebben de standaard in Nederland geleverde versies van de G15 en G19 een erg kleine linkershift toets, wat voor veel games juist niet handig is.

Logitech G15 v2

Logitech G19

Microsoft

De Microsoft Reclusa bespraken we eveneens eerder, maar het toetsenbord is nog steeds verkrijgbaar. Dit oorspronkelijk door Razer vervaardigde bord is met een gemiddelde prijs van ruim 50 euro zeker niet duur, maar het aantal macrotoetsen is dan ook beperkt tot twaalf. Aan de andere kant kan met de meegeleverde software elke toets van een andere functie worden voorzien en de dome-switch toetsaanslag is prettig licht.De Reclusa heeft 6 sneltoetsen, 4 bumpertoetsen en 2 360-gradennavigatieknoppen en 2 usb-poorten. Het is over het algemeen een effectief toetsenbord voor een gamer, met profielbeheer voor games die dat ondersteunen en voor het comfort heeft de Reclusa een afneembare pollsteun met een comfortabel zacht kussentje erop.

Microsoft Reclusa

Nieuw van Microsoft is het Sidewinder X6 keyboard, eveneens met dome-switch toetsen. Bijzonder hieraan is dat het numerieke deel zowel links als rechts kan worden bevestigd, met behulp van magneten. Het is mogelijk, zowel bij plaatsing links als rechts, aan de toetsen van het numerieke deel macrofuncties toe te kennen. Het toetsenbord is standaard voorzien van drie profielen waarin extra macro instellingen kunnen worden gemaakt. Hiervoor is er ook een extra rij beschikbaar aan de linker zijde met zes toetsen welke allen over twee macro functies beschikken. Bij het starten van programma’s kunnen ook losse profielen geactiveerd worden. Tijdens het gamen is het mogelijk om on-the-fly macro’s voor een toets te definiëren. Ben je het zat om constant een toets ingedrukt te houden, dan kan je gebruik maken van de Cruise Control functie! Buiten macro's is het uiteraard ook mogelijk om met een druk op de knop programmas te starten en toetscombinaties in te stellen. Zodat je tijdens het gamen niet zonder muziek zit, is er ook aan mediatoetsen gedacht, welke zich aan de bovenkant van het toetsenbord bevinden, inclusief mute knop en een handige volume draaiknop. Die volumeregeling werkt helaas wel met een lichte 'vertraging'. De toetsen zijn oranje verlicht – de lichtintensiteit kan je met een aparte draaiknop zelf instellen. De meegeleverde software is overzichtelijk en makkelijk te bedienen. Verwacht van het numpad gedeelte geen ultieme game ervaring, aangezien je Ctrl en Shift zeker zult missen. Dit onderdeel is vooral handig om macro’s op het spel los te laten. Al met al is de Sidewinder X6 zeker een aanrader.

Microsoft Sidewinder X6

Gaming (2)

Razer

Van Razer zelf ontvingen we de Arctosa en de Lycosa. Laatstgenoemde is de duurdere van de twee en voorzien van tiptoetsen voor multimediafuncties. De Lycosa heeft dezelfde functionaliteit als kleine broer Reclusa, met wat extra toevoegingen en veranderingen. De media toetsen op dit toetsenbord zijn van de touch variant en kunnen met een lichte aanraking bediend worden. Ook is hier een extra tiptoets aanwezig om de blauwe verlichting te bedienen. Het is mogelijk om het volledige bord te verlichten, de verlichting volledig uit te zetten of alleen op de AWSD toetsen toe te passen. De laatste optie is voornamelijk leuk in games maar ook weer niet heel handig, omdat de rest van de toetsen hierdoor niet meer te lezen zijn.

Razer Lycosa

Rechts bovenin, in het midden van de media toetsen, is een Razer logo aanwezig waarmee de Windows toetsen tijdens het gamen, of in een andere applicatie, uitgeschakeld kunnen worden. Door het logo en F1 tot F10 in te drukken is het ook mogelijk om één van de tien profielen te selecteren. Deze profielen zijn in te stellen en te wijzigen in de meegeleverde profiel editor waarin het mogelijk is om iedere toets een eigen toegewezen functie te geven met uitzondering van de mediatoetsen. Alle toetsen zijn belegd met een zachte grip coating waardoor deze niet glad zijn en makkelijk te bedienen. De AWSD toetsen zijn voorzien van Anti Ghosting, waardoor iedere toetsaanslag geregistreerd word.  De pijltjes toetsen hebben een hoog "plastic gehalte" wat de indruk van kwaliteit niet ten goede komt. Ook een nadeel is de slappe behuizing, welke met gemak te torderen is: de borden voelen niet erg stevig aan. Al met al is de Lycosa een aardig toetsenbord, maar er is wel het een en ander op aan te merken voor deze prijs. Zoals het torderen, het plastic gehalte van de toetsen en het gemis van een mute knop. Voor de fervente gamer zouden we andere opties eerder aanbevelen. Zoals de eerder besproken Tarantula, welke in ieder geval een stuk steviger is.

Razer Arctosa

De aanslag van beide exemplaren van Razer is erg licht, soms iets te licht naar onze smaak – met name de grotere toetsen (enter, shift, etc.) voelen wat gammel. De prijs van 80 euro is aan de hoge kant, zeker omdat het bord niet heel stevig aanvoelt. De eveneens van tiptoetsen voorziene Arctosa is gemiddeld 30 euro goedkoper, maar dit exemplaar kunnen we niet echt aanbevelen – het voelt ronduit goedkoop aan, het bord tordeert makkelijk en het gebruikte plastic is dun.

Steelseries

Het bord dat SteelSeries ons stuurde, de 7G, is dan weer een van de meest solide exemplaren in deze test. De met metaal verstevigde constructie voelt oerdegelijk aan en SteelSeries garandeert 50 miljoen toetsaanslagen. Ook het snoer is onverwoestbaar uitgevoerd. De toetsen zijn eenvoudig los te halen om het bord schoon te maken en het onderliggende mechanisme is zo geconstrueerd dat het goed bestand is tegen kleine hoeveelheden gemorste vloeistoffen – een kop koffie over het bord gooien raden we uiteraard niet aan. Dit bord komt aardig in de buurt van de klassiek IBM "Model M"! De G7 heeft geen mogelijkheid profielen aan te maken en ook macrotoetsen ontbreken, maar daar staat tegenover dat je zoveel toetsen tegelijk kan indrukken als  je wilt, zonder dat de invoer zal haperen. Dit is mogelijk gemaakt door een in het toetsenbord verwerkte geheugenbuffer. Dit noemt de fabrikant het PS/2 buffer-systeem, dat zoveel mogelijk ghosting tegen moet gaan. Daarom is het toetsenbord ook werkelijk van een PS/2 stekker voorzien, maar het is ook mogelijk om het te gebruiken met een USB verloopstekker. Steelseries belooft dat alle toetsen tegelijk ingedrukt kunnen worden, zodat je nooit last hebt dat een game niet reageert op je commando's. Er zijn ook twee USB 1.1 poorten aanwezig op het toetsenbord zelf, naast audio in- en uitgangen. Het gemiddelde prijskaartje van 115 euro is pittig, maar dit is geen keyboard dat je snel zal hoeven vervangen.

Steelseries 7G

Roccat

De Roccat Valo werd al in de zomer van 2007 aangekondigd maar is nu pas leverbaar. Gamers hebben reikhalzend uitgekeken naar dit bord en niet zonder reden. Hoewel de constructie ons wat tegenvalt (het bord tordeert licht) hebben we nog nooit zoveel te programmeren macrotoetsen gezien. Er zijn 41 macrotoetsen, welke je kan vermenigvuldigen met vijf profielen, welke ieder weer uit vier 'lagen’ kunnen bestaan. Het aantal voor te programmeren handelingen in games is daarmee schier oneindig en we vermoeden dat het onthouden van welke functie aan welke toets is toegewezen bijna net zo lastig is als de betreffende combinaties gewoon onthouden. Kortom, een beetje overkill, maar wel indrukwekkend. De macro's kun je overigens instellen via de bijgeleverde software, maar ook via de macro record knop op het toetsenbord, waardoor je zelfs onder het gamen een macro kunt instellen.

Roccat Valo

Op het ingebouwde LCD scherm kan informatie als CPU en RAM gebruik worden weergegeven. Ook uniek is de meegeleverde microfoon, die in de aansluiting aan de zijkant kan worden geprikt. Roccat levert zakjes met gekleurde vervangende key caps mee, zodat je eenvoudig snel de meest gebruikte toetsen kan terugvinden. Uiteraard kan je ook je eigen headset aansluiten. Zoals bij elk goed gaming keyboard kan de Windows toets worden uitgeschakeld om te voorkomen dat je in de hitte van de strijd opeens tegen het Bureaublad aankijkt. De prijs is met gemiddeld 95 euro lang niet slecht; de Valo is met name het overwegen waard voor spelers van flightsims, RPG’s en RTS games.

Speciaal

Een aantal toetsenborden is lastig te categoriseren. De Cherry G84-4100 is een compact exemplaar, zonder numeriek deel of cursor eilandjes. Heel handig om bij een Home Server weg te stoppen. Qua aanslag is het niet het meest indrukwekkende toetsenbord en tamelijk luidruchtig, maar bruikbaar genoeg voor wie weinig ruimte over heeft. De gemiddelde prijs van ruim 70 euro is dan wel weer schrikbarend hoog, wat waarschijnlijk te wijten is aan de solide constructie van de toetsen en de nichestatus.

Cherry G84-4100

Eminent leverde een preproductie exemplaar van de EM3113, een toetsenbord met een aluminium bovenblad, dat inmiddels met een adviesprijs van 25 euro in de winkel zal liggen. Een knopje aan de zijkant doet een blauwe gloed onder de toetsen verschijnen, waardoor ook in het donker prima getypt kan worden.

Eminent EM3113

Ook het Microsoft Bluetooth Mobile Keyboard 6000 valt op – als uitzondering die de regel bevestigt is dit een draadloos toetsenbord zonder meegeleverd muis. Hoewel zeer compact uitgevoerd is het een volledig toetsenbord; het numerieke deel is alleen een apart apparaat. De verbinding werkt via Bluetooth en een adapter is niet meegeleverd – hiermee is de doelgroep duidelijk: bezitters van luxere notebooks die toch graag een lichtgewicht extern keyboard willen. Dit is dan zeker een mooie optie, de aanslag van het lichtgebogen toetsenbord is prettig en het gewicht valt mee. De gemiddelde prijs van net geen 70 euro is wel pittig.

Microsoft Bluetooth Mobile Keyboard 6000

Logitech claimt eveneens een toetsenbord speciaal voor notebook bezitters te hebben. De full-size DiNovo for Notebooks is ook draadloos, maar hier is wel een ontvanger inbegrepen. De toetsaanslag is prettig en in tegenstelling tot het Illuminated Keyboard van hetzelfde merk buigt dit bord niet door. De gemiddelde prijs van 73 euro voor dit toetsenbord is niet mis; ook hebben we twijfels over het formaat – in tegenstelling tot de interpretatie van Microsoft zal dit bord niet in iedere laptoptas passen. Meer iets voor een draadloos bureau, dus.

Logitech diNovo for Notebooks

Eveneens van Logitech in de DiNovo serie is de DiNovo Edge, een bijzonder fraai toetsenbord speciaal voor gebruik in de huiskamer. De meegeleverde standaard dient ook als oplader, een zeldzaamheid voor toetsenborden. Als je lekker op de bank zit en geen rompslomp wilt met snoeren en een extra muis dan is dit toetsenbord een goede keus. Een handig klein touchpad waarmee de muis bestuurd kan worden. De polssteun is voorzien van een zilveren finish en het toetsoppervlak is glimmend zwart van kleur. Voor als je op afstand van het computer of tv scherm zit zijn de magnify toetsen een goede uitkomst. Hiermee kan je vlug in en uitzoemen zodat tekst leesbaarder word in bijvoorbeeld een tekstverwerker of chat programma. De F toetsen zijn voorzien van een extra media optie die geactiveerd kunnen worden met de Fn (functie) toets. Er kunnen programma’s gestart worden en een mediaspeler kan je makkelijk bedienen. Maar het is ook mogelijk om een aantal van deze toetsen een eigen functie te geven. De volume bediening gaat via een verticale slider aan de rechterkant van het bord. Het is echter niet zo dat in één keer het volume van nul naar honderd gaat, hiervoor moet je minstens vijf keer je vinger er langs halen. Hierdoor is de bediening erg secuur maar niet altijd snel genoeg. Of je dit handig vindt, ligt dus helemaal aan je persoonlijke ervaring en eisen. De Fn toets kan ook het touch gedeelte van de volume slider en het touchpad uitschakelen. Innovatief is het toetsenbord zeker, maar er was best plaats geweest voor mediatoetsen boven de F toetsen, zodat je niet de Fn toets hoeft te gebruiken bij het besturen van programma’s en media. Afgezien daarvan is dit een prachtoptie voor een mediacenter computer in de huiskamer.Voor gemiddeld net geen 150 euro is het niet voor iedereen weggelegd, maar wie een toetsenbord als sierraad in plaats van verstoring in de leefomgeving wil, moet dit model toch eens overwegen.

Logitech diNovo Edge

Conclusie

In de vergelijkingstabel bij dit artikel kun je uitgebreide testgegevens vinden van de toetsenborden. Hoewel het deels een kwestie van persoonlijke smaak blijft, valt er ook zeker het een en ander te zeggen over de toetsenborden. Bijvoorbeeld de aanslag – hoe meer kracht je moet zetten, des te zwaarder het typen gaat. We hebben voor elk model de vereiste kracht in milliNewton berekend – hoe hoger het getal, des te zwaarder de aanslag. Daarnaast hebben we toetsbreedtes en –afstanden gemeten, een indicatie voor hoe groot de toetsen zijn en hoever ze uit elkaar liggen. Wie grote handen heeft, heeft immers andere wensen dan wie kleine handen heeft. Verder zijn alle kenmerken geïndexeerd, zodat je precies een model kan uitzoeken dat bij je wensen past. Algemeen valt op te merken dat er bij de modellen vanaf zo’n 20 euro weinig valt aan te merken, het wordt een kwestie van persoonlijke smaak. Maar ook onder die grens vinden we een aantal prima toetsenborden.

Wat met name een kwestie van smaak is, zijn de platte toetsenborden - sommige van de Hardware.Info redacteurs kunnen hier uitstekend op typen, anderen gruwen ervan. Met zulke uiteenlopende meningen onder een gezelschap dat enige toetsenborden per jaar verslijt, zal duidelijk zijn dat voor het grotere lezerspubliek de beste toets der kritiek de eigen ervaring is. Gelukkig bieden veel computerwinkels de mogelijkheid een toetsenbord uit te proberen, maak dus van die mogelijkheid gebruik als je veel typt. Mocht je bij een shop langsgaan, wees dan ook zo vriendelijk het op dezelfde plek aan te schaffen en het niet, om hooguit een paar euro te besparen, online te kopen. Zoals duidelijk zal zijn geworden, zijn de meeste toetsenborden al bepaald niet te duur.

Uiteraard noemen we hier de modellen die echt positief opvielen. Hardware.Info Bronze Awards zijn er voor de Eminent EM3120 desktop set, de Gigabyte GK-K7100, de Cherry Stream XT en de Cherry B.Unlimited. Silver is er voor de Cherry Easyhub, de Microsoft Wireless Entertainment Desktop 7000, de Logitech G15 v2, de SteelSeries 7G en de Roccat Valo. Gold Awards ten slotte gaan naar het Microsoft Natural Keyboard 4000 en de Logitech G19.

N.B.: zoals abonnees van het blad zal zijn opgevallen, staat een aanzienlijk kortere versie van dit artikel ook in Hardware.Info Magazine 5/2009. Bij wijze van hoge uitzondering hebben we besloten dit artikel (vrijwel) gelijktijdig met het verschijnen van het blad te publiceren, omdat de twee artikelen feitelijk een aanvulling op elkaar zijn.

Met dank aan Vierpool voor het ter beschikking stellen van de producten van Cherry.

Microsoft Natural Keyboard 4000
Logitech G19


Cherry Easyhub
Logitech G15 v2
Microsoft Wireless Laser Desktop 7000
Roccat Valo
SteelSeries 7G

Cherry B.Unlimited
Cherry Stream XT
Eminent EM3120
Gigabyte GK-K7100